Tweede patiënt ooit die genas van hiv: 'Ik wil een ambassadeur van hoop zijn'
Ruim tien jaar na de Amerikaan Timothy Ray Brown heeft de wereld eindelijk een tweede persoon die genezen is van hiv. Het blijkt te gaan om de 40-jarige Adam Castillejo, die mede dankzij Nederlandse onderzoekers virusvrij is en nog altijd geen medicijnen meer slikt.
Castillejo stond tot gisteren wereldwijd bekend als de 'Londense patiënt', maar heeft een jaar na het bekendmaken van zijn genezing in een interview met The New York Times zijn identiteit onthuld. "Ik wil een ambassadeur van hoop zijn", zegt hij tegen de Amerikaanse krant.
Nederlandse wortels
De Brit die opgroeide in Venezuela heeft ook een opvallende link met ons land: zijn vader was van Spaans-Nederlandse afkomst. Dat laatste is vermoedelijk cruciaal geweest voor zijn succesvolle behandeling.
Hij kreeg namelijk in mei 2016 een stamceltransplantatie waarbij zijn gehele immuunsysteem werd vervangen. Zijn stamceldonor kwam uit Duitsland en had een speciale aanpassing die de bijzondere voltreffer verklaart: hij was virusvrij. Dat terwijl slechts 1 tot 2 procent van de bevolking immuuncellen heeft die het hiv-virus weerstaan.
Dagelijkse update
Wil jij iedere middag een selectie van het belangrijkste nieuws en de opvallendste verhalen in je mail? Meld je dan nu aan voor de dagelijkse update.
"Een grote doorbraak", zegt Marein de Jong, wetenschappelijk adviseur van het Aidsfonds. "Het is natuurlijk geweldig dat een jaar later bij hem nog steeds geen sporen van het virus te vinden zijn. En dat hij zijn ervaringen wil delen met de wereld."
In paniek
Castillejo vertelt in het interview hoe hij in paniek raakte toen hij in 2003 hoorde dat hij hiv had, het virus dat aids veroorzaakt. Hij was toen 23 jaar. "Het was een heel angstaanjagende en traumatische ervaring om doorheen te gaan."
Hij begon naast zijn medicatie gezonder te leven en veel te trainen: fietsen, hardlopen en zwemmen. Tot hij in 2011 hoorde dat hij ook kanker had. "Alweer een doodvonnis", zegt de Brit, die een fysiek en mentaal zeer zware periode doormaakte.
Geen doorsneepatiënt
Want Castillejo is – net als Timothy Ray Brown twaalf jaar geleden – geen doorsnee-hiv-patiënt. Beiden leden aan een vorm van bloedkanker, waardoor transplantatie van stamcellen nodig was: chemotherapie kon hun levens niet redden. Dat blijkt uit zijn medisch dossier, dat vandaag gepubliceerd is door vakblad The Lancet.
Een uiterst risicovolle behandeling die niet voor iedereen is weggelegd, vertelde de bekende Nederlandse arts-viroloog Anne Wensing van het UMC Utrecht eerder al. Zij was een van de bedenkers van het internationale stamcelonderzoek waaraan 45 hiv-patiënten meededen.
Helft overlijdt
De behandeling van Castillejo is zelfs zo risicovol dat de helft komt te overlijden, weet ook De Jong. "De behandeling die hij heeft ondergaan, is te ingrijpend om breed toe te passen. Maar er wordt nu gekeken naar de elementen die ervoor zorgen dat het heeft gewerkt. En of deze in aangepaste vorm mogelijk wél breder toepasbaar zijn."
Daarvoor kijken hiv-onderzoekers naar gen-therapie. "Maar dat staat nog in de kinderschoenen", zegt De Jong. "Er is nog een lange weg te gaan. Het probleem is dat er nog heel veel geld en politieke wil nodig is om hiv echt de wereld uit te krijgen."
Cijfers over hiv en aids
Hoewel er goede medicijnen bestaan die de ziekteverschijnselen van het hiv-virus onderdrukken, zoals hiv-remmers, blijft het virus aanwezig in het lichaam. Bovendien hebben miljoenen mensen geen toegang tot medicatie, waardoor aids zeer dodelijk blijft.
De laatste cijfers:
- 32 miljoen mensen zijn tot dusver overleden aan aids
- er zijn 37,9 miljoen mensen met hiv in de wereld
- er waren in 2018 1,7 miljoen nieuwe infecties
- er zijn 23.300 mensen met hiv/aids in Nederland
Bron: Aidsfonds