Groenland is Deense beledigingen zat: 'Ze noemen ons poolapen'

Want sommigen zien de Denen nog als de overheersers van Groenland. Tot die groep behoort ook rapper Josef Tarrak-Petrussen. "Het gevoel is dat de Denen ver boven ons staan."

"Ze gaven me racistische bijnamen: eskimo, poolaap. Roep gewoon: ik geef nooit op." Het is een zin die de nu 21-jarige Tarrak-Petrussen drie jaar geleden al rapte. Hij geeft een aantal voorbeelden van woorden die Denen vaak gebruiken als benaming voor de inwoners van Groenland. Het woord eskimo wordt gezien als belediging. Beter is het gebruik van Inuit, dat 'mensen' betekent.

De rap gaat verder met een echte 112-melding van een Deense vrouw: "Er ligt een dronken man te slapen op de grond." Het antwoord van de alarmcentrale: "Is het een Deen of een Groenlander?" Tarrak-Petrussen rapt daarna verder: "Hoeveel minuten duurde het voordat ze hem kwamen helpen? Ze noemen ons dronkenlappen en nobody's. Zijn we nog steeds een gekoloniseerd volk?"

Het antwoord op die vraag ligt gevoelig. Groenland werd in 1721 ontdekt door de Deense zeevaarder Hans Egede. Dat betekende het begin van de Deense koloniale overheersing. Groenland bleef tot 1953 een Deense kolonie. Daarna kreeg het de status van autonoom land binnen het Deense koninkrijk. Vergelijk het met de status van Curaçao binnen het Nederlandse koninkrijk.

Standbeeld beklad

Maar de relatie tussen Groenland en Denemarken staat nu onder druk. Dat komt ook door de protesten van Black Lives Matter overal ter wereld. Die hebben Tarrak-Petrussen en veel andere Groenlanders geïnspireerd. En dus gebeurde in Groenland precies wat ook in andere landen gebeurde: een standbeeld dat symbool staat voor de koloniale periode werd beklad.

Het gaat het om het standbeeld van ontdekker Hans Egede. Het is overgoten met rode verf en op het beeld is de tekst 'decolonize' oftewel 'dekolonisatie' geschreven. Egede staat op een berg in Nuuk, de hoofdstad van Groenland. Die plek is volgens rapper Tarrak-Petrussen niet zomaar uitgekozen.

'Het standbeeld kijkt op ons neer'

"Het gevoel is dat de Denen ver boven ons staan. Dat ze veel groter zijn dan wij. Dat is het gevoel. Het standbeeld staat daarboven op die berg en hij kijkt op ons neer", zegt hij tegen persbureau Reuters. Dus is er volgens hem maar één optie. "Ik vind dat we moeten doen wat de hele wereld doet: het beeld verwijderen. Het beeld staat namelijk symbool voor de onderdrukking en het dagelijkse racisme hier in Groenland. Wat mij betreft gaat het naar een museum."

Er is een kans dat dat daadwerkelijk gebeurt. De burgemeester van Nuuk heeft het lot van het standbeeld in de handen van de inwoners gelegd. Zij beslissen of het beeld kan blijven staan of moet worden weggehaald. In een week hebben 2000 mensen, zo'n 15 procent van de inwoners, aangegeven dat het beeld moet verdwijnen.

Groenlanders als 'studieobjecten' en 'dronkenlappen'

Scandinaviëdeskundige Petra Broomans herkent het gevoel van de Groenlanders wel. "Ze hebben de officiële taal veranderd naar het Groenlands. Dat zegt genoeg over hun zelfbewustzijn en dat ze anders naar Denemarken zijn gaan kijken."

Toen Denemarken eenmaal de baas werd in Groenland waren er grote gevolgen voor de Inuit, de inheemse bevolking van het land. "Er werden vaak Deense ambtenaren naar Groenland gestuurd om te besturen en geestelijken werden gestuurd om mensen te bekeren. Daarbij werd de muziek van Groenland als onchristelijk of barbaars gezien", zegt Broomans.

"Vooral Groenlanders die als goedkope arbeidskrachten naar Denemarken kwamen, werden gediscrimineerd. Dat ze vaak dronkenlappen worden genoemd komt doordat het alcoholmisbruik onder Groenlanders en Groenlanders in Denemarken erg hoog is. Dat is onder andere het gevolg van onderdrukking en protest."

"Ook waren de Inuit een favoriet studieobject voor Denen." Dat is volgens Broomans ook een vorm van onderdrukking. "Het beeld van de Inuit dat vervolgens bij de Denen ontstond was afhankelijk van de bewuste onderzoeker. Sommigen zeiden dat de inheemse bevolking moest worden beschermd en een primitief volk moest blijven. Anderen meenden dat ze dezelfde mogelijkheden als de Denen zouden moeten krijgen."

Identiteitscrisis

Groenlandse jongeren staan nu voor een dilemma. "Veel jonge Groenlanders vragen zich af wat hun identiteit eigenlijk is", zegt hoogleraar Scandinavische taal- en letterkunde Henk van der Liet van de Universiteit van Amsterdam. "Zijn ze moderne geglobaliseerde wereldburgers of zijn ze nog steeds de underdog in de ogen van de Denen?"

"Veel jongeren zien dat hun land en cultuur in een diepe identiteitscrisis verkeren en ze vragen zich af of ze wellicht beter af zouden zijn zonder de inmenging van de Denen", zegt Van der Liet. "Je maakt de scheefgegroeide verhouding echt niet in een generatie ongedaan."

"Volgend jaar zal Groenland volop in de belangstelling staan, want dan is het 300 jaar geleden dat de kolonisatie begon", zegt Van der Liet. "Velen zullen er gemengde gevoelens bij hebben. Eeuwenlang was Groenland een echte kolonie in de zin van dat de Denen het er voor het zeggen hadden en neerkeken op de Groenlanders."