Oeigoers model filmt zeldzame beelden heropvoedingskampen China
Op vandaag naar buiten gebrachte beelden en sms-berichten van het Oeigoerse model Merdan Ghappar wordt een uniek inkijkje gegeven in de Chinese heropvoedingskampen. Oeigoeren, onder wie Ghappar, zouden daar worden vastgehouden en gemarteld.
Het beeldmateriaal is in handen van de BBC. In de video zit de 31-jarige Ghappar op de rand van zijn bed. Hij filmt met één hand door de kamer. De andere hand zit met boeien vast aan de spijlen van zijn bed.
Tralies
Voor de ramen van de kamer zitten tralies en de enkels van Ghappar zijn gezwollen. Zelf zegt hij niets. Maar op de achtergrond klinkt propaganda over de autonome regio Xinjiang, voornamelijk bewoond door de Oeigoerse moslimminderheid.
Ook verstuurde Ghappar sms-berichten over zijn verblijf. Daarin beschrijft hij hoe mensen worden geboeid aan handen en voeten en hoe onhygiënisch de omstandigheden zijn.
Bekijk de video van Merdan Ghappar:
"Mijn hele lichaam is bedekt met luizen. Het jeukt zo erg", schrijft hij. Door de muren heen zou Ghappar geschreeuw horen van andere gevangenen, die waarschijnlijk werden gemarteld.
De gevangenen zouden een zak over hun hoofd moeten doen. "Ik tilde de zak op van mijn hoofd en vertelde de politieagent dat de handboeien zo strak waren dat ze mijn polsen pijn deden", schrijft hij in een van de sms-berichten. "Hij schreeuwde hard naar me en zei: 'Als je je zak weer afdoet, sla ik je dood.' Toen durfde ik niet meer te praten."
Oeigoeren
De Oeigoeren zijn een islamitisch volk in het westen van China. Vooral sinds 2016 heeft de Chinese overheid het op hen gemunt. China ziet de Oeigoeren als potentiële terroristen en stuurt ze naar 'heropvoedingskampen'. Daar moeten Oeigoeren en lokale minderheden onder dwang veranderen in een soort Chinese modelburgers. In de praktijk blijkt het te gaan om concentratiekampen.
Velen van hen zijn alleen maar gevangen gezet omdat ze een hoofddoek dragen, hebben gebeden of contact hebben met het buitenland. Gevluchte Oeigoeren en mensenrechtenorganisaties vertellen dat de gevangenen worden gehersenspoeld en gemarteld.
De beelden en sms-berichten zijn uniek omdat nog veel onduidelijk is over de Chinese heropvoedingskampen. China heeft naar schatting meer dan een miljoen Oeigoeren opgesloten in concentratiekampen. Maar volgens China gaat het om omscholingsinstellingen waar Oeigoeren vrijwillig naartoe gaan.
Publiciteit als uitweg
Waarom Ghappar in het heropvoedingskamp zit, is niet bekend. Hij is een succesvol Oeigoers model, maar heeft nooit blijk gegeven van anti-Chinese gevoelens of andere politieke voorkeur.
Volgens zijn oom, die woont in Amsterdam, is het model gevangen genomen omdat zijn familie in het buitenland woont en deelneemt aan protesten tegen de Chinese schending van mensenrechten.
Zijn oom was ook degene die de beelden, samen met een aantal sms-berichten, doorspeelde aan de BBC. Het doorspelen van het beeldmateriaal brengt risico's met zich mee voor Ghappar, maar zijn oom ziet publiciteit inmiddels als de enige uitweg.
Sinds maart niets meer gehoord
De beelden zijn vermoedelijk van een half jaar geleden. Sinds maart heeft zijn familie niets meer vernomen van het model.
De afgelopen tijd werd er al steeds meer bekend over de heropvoedingskampen. Zo riep een wereldwijde coalitie twee weken geleden op om productie van kleding uit de regio Xinjiang stop te zetten. De kleding zou worden gemaakt door Oeigoerse dwangarbeiders – onbetaald en tegen hun zin.