Wereldleiders populair door aanpak coronacrisis, behalve Britse premier Johnson
Volgens de laatste peilingen in Groot-Brittannië krijgt premier Boris Johnson een grote klap te verwerken. Als er nu verkiezingen zouden zijn, zou zijn conservatieve partij in een keer zijn hele voorsprong kwijtraken. Het lijkt een afstraffing voor de manier waarop Johnson de coronacrisis heeft aangepakt. Opvallend, want in andere landen hebben zittende leiders meer succes.
Qua coronacijfers gaat het niet heel best in Groot-Brittannië. Deze week werd er een recordaantal nieuwe besmettingen gemeld. Daarbij heeft het land bij elkaar opgeteld zelfs de meeste besmettingen van heel West-Europa. En er waart een nieuwe, besmettelijkere variant van het virus over het eiland. Engeland gaat daarom opnieuw in lockdown.
De Britse kiezer straft Johnson ervoor af in de laatste peilingen. The Conservatives, waar de premier toe behoort, verliezen 81 zetels. De winst van 80 zetels die bij de verkiezingen in december 2019 werd behaald is daarmee in een klap weg. Johnsons partij blijft wel nipt de grootste. 284 zetels voor de conservatieven tegenover 282 voor concurrent Labour.
Peilingen Groot-Brittannië
Er zitten dus nog maar twee zetels tussen de beide partijen. Het zat eraan te komen als je kijkt naar onderstaande grafiek.
Labour kruipt al enige maanden omhoog, terwijl de conservatieven al een tijd lang zetels inleveren. Vooral toen Labour in april met Keir Starmer een nieuwe partijleider kreeg, ging het hard.
Nederland, Frankrijk, Duitsland
Een grote populariteitssprong toen de coronacrisis begon is er in Groot-Brittannië dus niet geweest. Dat is anders dan de meeste andere landen. Zoals Nederland.
Waar voor de crisis geen enkele partij echt de boventoon voerde, is dat sinds maart wel anders. De VVD torent sindsdien boven de andere partijen uit. Het corona-effect is ook te zien in Frankrijk, een land waar het vertrouwen in de president traditioneel laag is.
Nog steeds keurt een meerderheid van de Franse kiezers het beleid van Macron af (disapprove), maar dat percentage zakte wel met 8 procentpunt vergeleken met het begin van 2020. Nog een land waar de grootste regeringspartij door de coronacrisis nog groter werd: Duitsland.
De CDU van bondskanselier Angela Merkel is in maart vorig jaar omhooggeschoten, weg van de concurrenten. En daar staat ze nog steeds. "Merkel is ook terug aan de top in de populariteitspeilingen", zegt Duitslandcorrespondent Jeroen Akkermans. "Haar waardering steeg met 11 procent naar 51 procent."
Verrassing
Ze is alleen niet de populairste politicus. Die eer is voor een van haar partijgenoten. "De grote verrassing is minister van Gezondheid Jens Spahn. Volgens Bild am Sonntag hoopt liefst 52 procent dat hij in de politiek van 2021 een belangrijke rol gaat spelen", zegt Akkermans.
"Het is opmerkelijk want voor corona bleef de populariteit van Spahn steken op 28 procent. De opmars heeft alles te maken met het virus. De minister van Gezondheid en bondskanselier Merkel worden beloond voor hun coronabeleid. Ze zijn tijdens deze crisis veelvuldig op televisie. Dat helpt bij hun bekendheid en uiteindelijk ook bij hun populariteit."
Credits voor Merkel
"Met name Merkel krijgt de credits voor de 'strengheid' van de coronamaatregelen. Zij was daar al langer een voorvechter van, maar werd in het streven naar een strenge lockdown lange tijd gedwarsboomd door enkele deelstaten. Die deelstaten hebben veel te zeggen over de uitvoering van gezondheidspolitiek. Ze hebben ook veel invloed in de beslissing om de huidige lockdown al dan niet te verlengen."
De besmettingscijfers bij onze oosterburen stijgen nog steeds hard. Maar volgens correspondent Akkermans kleeft de kritiek daarop nog niet aan de verantwoordelijken. Of dat zo blijft zal later dit jaar te zien zijn. Want niet alleen wij, ook de Duitsers gaan dit jaar naar de stembus.
Zweden
Hoe zit het eigenlijk bij een land dat een heel ander coronabeleid heeft gehanteerd, zoals Zweden? Het Scandinavische land is nooit echt op slot gegaan. De horeca en de scholen zijn al die tijd gewoon open geweest. Het zorgde in de eerste golf voor veel doden. Toch lijken de Zweden hun unieke beleid te steunen.
Tot maart vorig jaar was de sociaaldemocratische regeringspartij in een tweestrijd verwikkeld met de rechts-populistische Zweedse democraten. Toen kwam corona en kwam de tweestrijd ten einde. Sindsdien liggen de sociaaldemocraten ruim voor.
Bijzonder geval
Toch staan burgers dus niet altijd massaal achter hun leiders, zoals te zien is in Groot-Brittannië. "Groot-Brittannië is een bijzonder geval", zegt politicoloog Tom van der Meer van de Universiteit van Amsterdam. "Het is wel zo dat het vertrouwen in Johnson in het begin ook steeg, maar het was van korte duur. Bij de aanpak van een crisis is het land letterlijk verdeeld. Schotland heeft bijvoorbeeld een echt restrictiever beleid dan Engeland."
"Engeland is heen en weer gegaan in het beleid dat ze hebben gevoerd", zegt Van der Meer. "De besmettingscijfers zijn inmiddels weer heel hoog. Bovendien waren er ook gerelateerde problemen. Denk aan grote problemen met eindcijfers op middelbare scholen. Universiteiten die verplicht open moesten, maar geen lessen konden geven. Er zijn heel aantoonbare fouten begaan."
Alle klappen voor één partij
"Ook in Nederland kan je je afvragen of alles goed gaat. Alleen doordat wij een coalitie hebben met meerdere partijen straalt dat niet automatisch af op de grootste partij. Kijk naar Hugo de Jonge. Maar in Groot-Brittannië vangen de conservatieven alle klappen op."
"Wat ook zeker meespeelt in de peilingen is de Brexit", zegt Van der Meer. "Een belangrijk deel van de kiezers koos voor Boris Johnson in de hoop dat de Brexit geregeld zou worden. Allereerst heeft hij water bij de wijn moeten doen om een Brexit voor elkaar te krijgen. Daarnaast is er nu een deal. Daardoor is er voor een deel van de kiezers geen reden meer om bij The Conservatives te blijven."