Noodkreet van Nederlandse Oeigoer: 'Waar is mijn broertje?'
Hudawaerdi heeft al vijf jaar niks meer gehoord van zijn jongste broertje Abudukahaer (36). Hij wordt vermist. Mogelijk zit hij gevangen in China in een kamp met andere Oeigoeren. Zelf zit hij in Nederland. "Ik vrees dat hij niet meer leeft."
Hudawaerdi wil zich niet langer in stilzwijgen verhullen. "Ik ben bang dat ik anders later spijt krijg", vertelt hij. Door aandacht voor de zaak te vragen hoopt hij op meer duidelijkheid. Hij sprak daarom ook met mensenrechtenorganisatie Amnesty International over de situatie van de Oeigoeren, een moslimminderheid in het noordwesten van China.
De mensenrechtenorganisatie is vandaag een campagne gestart voor 60 mensen die vermist worden en die vermoedelijk vastzitten in een gevangenis in de regio Xinjiang. Het broertje van Hudawaerdi is één van hen.
Hudawaerdi (42) die in Nederland woont maakt zich grote zorgen: "Ik weet helemaal niet of hij nog in leven is."
Eind 2016 is de laatste keer dat hij en zijn familie wat van Abudukahaer hebben vernomen. Waarom hij is opgepakt weten ze niet. "Mogelijk omdat hij ooit als imam werkte. Of omdat hij vier kinderen heeft." Dat is meer dan in China is toegestaan. Navraag bij officiële instanties in China levert niets op. Hudawaerdi: "Telkens geeft niemand thuis."
Oeigoeren
De Oeigoeren zijn Chinese moslims. Ze wonen al eeuwen in een gebied in het noordwesten van China. China wantrouwt de Oeigoeren omdat sommigen een eigen staat willen.
De Chinese regering stuurt Oeigoeren naar zogenaamde 'heropvoedingskampen'. Daar moeten ze onder dwang veranderen in Chinese modelburgers.
In de praktijk blijkt het te gaan om concentratiekampen. Mensen worden er gemarteld en gevangen gezet, soms alleen omdat ze een hoofddoek dragen. Volgens China gaat het echter om omscholingskampen waar de Oeigoeren vrijwillig naar toe gaan.
Het was al bekend dat een miljoen moslims gevangen zitten in kampen. Dat weten we dankzij getuigenverklaringen, satellietbeelden, rapporten en uitgelekte videos' en documenten.
Amnesty voert vandaag opnieuw bewijs aan met 55 nieuwe getuigenverklaringen van voormalige Oeigoerse gevangenen.
"Niet eerder ging het om zoveel nieuwe getuigenissen tegelijkertijd", vertelt Nicole Sprokel van Amnesty. "Het is duidelijker geworden wat er in de kampen precies gebeurt en het zit 'm in de details."
Tijgerstoel
De politie pakt Oeigoeren willekeurig op. Uit het onderzoek blijkt dat de marteling al op het politiebureau begint. De ondervraging vindt vaak plaats op een ‘tijgerstoel’, waar je armen en benen met handklemmen wordt vastgezet in een pijnlijke houding. Mensen worden geslagen, uit hun slaap gehouden en zitten in overvolle cellen.
Daarna worden ze overgeplaatst naar gevangenkampen, waar een strikt regime heerst. Volgens de verklaringen mogen gevangenen hun cel nooit verlaten. Ze zien zelden de zon en krijgen nauwelijks lichamelijke beweging. De dagelijkse routine bestaat uit eten en vervolgens 'heropvoedingsonderwijs'. Dan lunch, daarna weer het klaslokaal in. Vervolgens avondeten en opnieuw 'les'. Daarna volgt slapen.
Electrocutie
Tijdens de lessen worden Oeigoeren uit de klas gehaald en meegenomen. De marteling die volgt is in het lokaal te horen. Het slaan met stokken op handen en voeten, het geluid van electrocutie, en het uitschreeuwen van de pijn.
Amnesty concludeert in het rapport dat China misdrijven tegen de menselijkheid pleegt. "Een zware aanklacht", zegt Sprokel.
Hudawaerdi hoopt dat het rapport misschien tot meer openheid leidt bij de Chinese staat. Al heeft hij er een hard hoofd in. "Ze hebben nooit eerder hun fouten willen toegeven."
Hij leert nu Nederlands en gaat binnenkort op zoek naar een baan. "Ik hoop hier een nieuw leven te starten." Als het veilig zou zijn, zou hij weer teruggaan. "Maar daar ziet het niet naar uit. China wordt juist alsmaar sterker en sterker. Alleen in de VS en de EU hoor je over de onderdrukking van Oeigoeren."
