El Salvador eerste 'bitcoinland' ter wereld: 'Bevolking weet nauwelijks wat crypto is'

De afgelopen weken doken door heel El Salvador de eerste 'bitcoin-pinautomaten' op, maar vanaf morgen kunnen Salvadoranen daar dan ook echt de cryptomunt omzetten in harde dollars, of juist bitcoins kopen. Het Centraal-Amerikaanse staatje – half zo groot als Nederland – is het eerste land ter wereld waar de bitcoin een wettig betaalmiddel wordt. De huidige munt, de Amerikaanse dollar, blijft ook geldig.

Verzet en onduidelijkheid

Een bijzondere gebeurtenis. Maar de invoering van de virtuele munt zorgt ook voor protest in het land dat een lange geschiedenis van politieke onrust, corruptie en bendegeweld kent.

Deze week gingen tegenstanders van de invoering van de bitcoin de straat op: zij vrezen dat de grote waardeschommelingen van de munt arme Salvadoranen kwetsbaar maken. Een bekend criticus van de regeringsplannen werd plotseling gearresteerd op verdenking van fraude.

Bijna 70 procent van de Salvadoranen is bovendien tegen de invoering, blijkt uit een recente peiling van de Salvadoraanse universiteit UCA. Onder de bevolking van het Centraal-Amerikaanse land heerst bovendien nog veel onduidelijkheid over de cryptomunt: negen van de tien ondervraagden weet niet precies wat de bitcoin is.

Minder afhankelijk van dollar

Waarom zet El Salvador deze radicale stap dan? De omstreden Salvadoraanse president Nayib Bukele zegt door de bitcoin minder afhankelijk te willen worden van de dollar en hoopt op meer investeringen in El Salvador.

Maar de belangrijkste troef zijn misschien wel de meer dan twee miljoen in de VS wonende mensen van Salvadoraanse komaf: het geld dat zij naar familie in El Salvador sturen, is goed voor een vijfde van de economie. Als zij dit doen via bitcoin, sparen zij jaarlijks honderden miljoenen dollars aan transactiekosten uit, stelt de president.

Geen bankrekening

De eerste bitcoin-pinautomaten zouden daarom vooral worden neergezet in gebieden waar veel Salvadoranen wonen met familie in de VS. Hoewel 70 procent van de inwoners van El Salvador (bijna 6,5 miljoen) geen bankrekening heeft, kunnen zij vanaf morgen een 'wallet' krijgen waar de regering vast bitcoin ter waarde van 30 dollar op zet.

Salvadoranen kunnen met bitcoins bijvoorbeeld belastingen en leningen betalen, terwijl salarissen en pensioenen nog wel in dollars worden uitgekeerd. Sommige winkels accepteren al bitcoins.

Regionale trend

El Salvador is niet het enige Latijns-Amerikaanse land dat toekomst ziet in cryptomunten, het communistische Cuba wil nu ook cryptovaluta toestaan.

Het door hyperinflatie geteisterde en olierijke Venezuela deed een paar jaar terug zelfs een poging om een eigen cryptomunt te lanceren, de petro, maar die kwam nauwelijks uit de verf. Ondertussen is het gebruik van crypto onder draagkrachtigere Venezolanen wel gemeengoed geworden, omdat zij zo de eigen zwalkende valuta kunnen omzeilen.

El Salvadors buurland Honduras opende vorige week La Bitcoinera, een pinautomaat waar met lokaal cashgeld cryptovaluta kunnen worden gekocht. En ook Panama onderzoekt nu de mogelijkheden van crypto.

'Publiciteitsstunt'

Het Internationaal Monetair Fonds is niet te spreken over landen als El Salvador die cryptovaluta tot wettig betaalmiddel maken. Deze landen gaan volgens de instelling 'een stap te ver'.

Ook zijn er zorgen over president Bukele. Critici zien hem als een populist met autoritaire trekjes: het bitcoinplan zou geen inventief monetair plan voor zijn land zijn, maar een publiciteitsstunt.

Bukele probeert ondertussen zijn grip op het land te verstevigen. Tot nu toe kon een president in El Salvador maar één termijn aanblijven, maar een hoge rechtbank heeft dit vrijdag opgerekt naar twee termijnen. Ondanks kritiek van de VS op deze beslissing kan Bukele, die in 2019 aan de macht kwam, zich nu nog een keer verkiesbaar stellen.