Nederlaag voor Brussel: Polen stelt eigen wetten boven die van de EU
Een gevoelige nederlaag voor de Europese Unie in de strijd met Polen. De hoogste Poolse rechter heeft verklaard dat EU-wetten minder belangrijk zijn dan Poolse wetten. Daarmee kan Polen Europese regels in principe negeren. De Poolse regering ligt al langer op ramkoers met Brussel, onder meer vanwege aanvallen op LHBTI'ers, journalisten en rechters.
Het proces komt voort uit een conflict over de hervormingen van het rechtsstelsel van Polen. Volgens de Europese Commissie wordt de onafhankelijke rechtspraak in Polen ondermijnd. Maar Warschau vindt dat Brussel zich helemaal niet met interne zaken van een lidstaat mag bemoeien.
'Genoeg is genoeg'
Met de uitspraak is Polen een stap dichter bij de uitgang van de Europese Unie, zegt Europees Parlementariër Jeroen Lenaers (CDA). "Polen drijft steeds verder af van de koers van de Europese Unie. Genoeg is genoeg, de Poolse regering heeft haar geloofwaardigheid verloren met deze uitspraak."
Dat heeft onder andere gevolgen voor de uitspraken van het Europese Hof van Justitie, die daardoor niet per definitie meer bindend zijn voor Polen, legt hij uit.
Je hebt niet alle cookies geaccepteerd. Om deze content te bekijken moet je deaanpassen.
De uitspraak volgt op een verzoek van de Poolse premier Mateusz Morawiecki. "Hiermee legitimeert hij niet alleen een illegaal systeem van de rechterlijke macht in Polen, maar trekt hij ook openlijk de basisprincipes van de Europese Unie in twijfel."
Niet blijven toekijken
De EU kan wat Lenaers betreft niet blijven toekijken. "Regeringen die onze gezamenlijke afspraken keer op keer breken of ontkennen, hebben geen recht op Europees geld. De Europese Commissie moet daarom nu alle beschikbare instrumenten inzetten om te voorkomen dat wij deze regering blijven sponsoren."
Dat vindt ook Europees Parlementariër Tineke Strik (GroenLinks). Volgens haar is het belangrijk dat de Europese Commissie vandaag een helder signaal afgeeft. "Wie tornt aan het fundament van de EU kan verwachten dat zij buitenspel wordt gezet. De Poolse regering heeft met haar besluit om deel te nemen aan de Europese Unie ervoor getekend om de Europese rechtsorde te respecteren."
Wil Polen dat niet langer doen, dan moet moet dat volgens haar ook betekenen dat Polen geen stem meer heeft in EU-besluiten. "Ik hoop dat andere landen de ernst van deze zaak eindelijk beginnen in te zien."
Zolang de Poolse regering niet afwijkt van de ramkoers tegen Europese rechtsstaatprincipes, moet de Europese Commissie al het mogelijke doen om Europese fondsen aan het land te blokkeren, zegt ze.
Conflicten met Brussel
De rechtse regering van Polen ligt al langer met Brussel in de clinch. Vooral vanwege de aanval op onafhankelijke rechters: Polen had een tuchtkamer ingesteld die 'lastige' rechters moest aanpakken.
Ook onafhankelijke journalisten werden aangevallen. De Poolse regering deed een poging om de vergunning af te pakken van de kritische zender TVN.
Ten slotte is er onenigheid over mensenrechten. Zo hadden grote gebieden in Polen zich officieel 'vrij van LHBT-ideologie' verklaard.
Op sommige punten lijkt Polen in te binden, vermoedelijk omdat Polen miljarden van de EU dreigt te verliezen. De uitspraak van vandaag zet de relatie met Brussel echter weer op scherp.