Een bom op een kerncentrale? 'Dat moet absoluut voorkomen worden'
Grote gevechten vannacht rond de kerncentrale in het Oekraïense Zaporizja. De Russen hebben de enorme centrale inmiddels veroverd, nadat er op het terrein zelfs brand was uitgebroken. Atoomfysicus Wim Turkenburg keek de gevechten met lede ogen aan. "Een bom op een reactor? Dat moet absoluut worden voorkomen."
"Er is opgeroepen alle oorlogshandelingen niet in de buurt van kerncentrales uit te voeren", zegt Turkenburg. "Maar het gebeurt dus wel. Voor zover ik weet gaat het om artillerievuur, en niet om bombardementen. De brand die is ontstaan, was bij een klein bijgebouw en niet bij de reactoren zelf."
'Zal hier in beperkte mate merkbaar zijn'
Een bombardement op de reactor ziet Turkenburg ook niet zo snel gebeuren. Daar zouden namelijk niet alleen Oekraïners last van hebben, de radioactieve straling zou ook in Rusland flink merkbaar zijn. "Als er een ongeluk plaatsvindt heeft dat lokaal grote gevolgen. Dan zal er een heel groot gebied ontvolkt moeten worden, net als in 1986 in Tsjernobyl."
President Zelenski zegt in de onderstaande video dat Rusland de ramp in Tsjernobyl wil herhalen, 'maar dan zes keer groter'. Ook zegt hij dat de explosie het eind van Europa kan betekenen. Volgens atoomfysicus Turkenburg zal de ramp enorm zijn, maar het zal zeker niet zo zijn dat er in heel Europa grote problemen zullen zijn.
Wel kan er zelfs in Nederland radioactiviteit worden gemeten. Maar volgens Turkenburg hoeven we niet bang te zijn ons huis te moeten verlaten. "Als het misgaat zal dat hier in beperkte mate merkbaar zijn."
Dubbele grootte van Borssele
Maar voor de omgeving van de reactor kan het wel écht gevaarlijk zijn. Wat de situatie extra nijpend maakt, is dat het hier gaat om de grootste kerncentrale van Europa. "Hij heeft zes grote reactoren, er draaien er drie als ik het goed heb", zegt Turkenburg. En nu wordt het technisch: "Ze zijn 1000 megawatt per stuk groot, dat is ongeveer de dubbele grootte van de kerncentrale in Borssele."
Er wordt dus een heleboel radioactiviteit geproduceerd, die wordt omgezet naar stroom. Het grootste gevaar? "Dat de koelinstallaties zwaar beschadigd worden. Dan kunnen er stoffen naar buiten komen, vergelijkbaar met de ramp in Fukushima."
Russen willen infrastructuur
Vooral in gebruikte zogenoemde splijtstofstaven zit het gevaar, zegt Turkenburg. "Daarin zitten radioactieve gassen, en die splijtstofstaven liggen ook in opslagbassins naast de kerncentrale. Die vormen het grootste gevaar."
"Maar ik kan me niet voorstellen dat de Russen de reactor willen bombarderen. Ze willen vooral het beheer over de centrale hebben. De centrale kan 20 procent van heel Oekraïne van stroom voorzien. Ze willen alle infrastructuur die van belang is in eigen beheer hebben."