Arts Djalali zit al zes jaar onterecht vast en dreigt nu te worden geëxecuteerd

Voor zijn arrestatie woonde Djalali met zijn vrouw en zoon in Zweden en werkte hij als professor rampengeneeskunde aan de Vrije Universiteit in Brussel. In 2016 werd hij tijdens een werkbezoek in Iran aangehouden op de snelweg en meegenomen. Sinds die tijd zit hij vast in Teheran, op beschuldiging van spionage.

Daar is hij ongelooflijk slecht behandeld, zegt Elke Kuijpers van Amnesty International tegen RTL Nieuws. "Hij werd mishandeld en gemarteld. Hij moest in een cel slapen waar 24 uur per dag een felle lamp brandde. Op de grond, met niet meer dan een klein dekentje. Hij kreeg geen medische behandeling en is door hongerstaking 30 kilo afgevallen.''

Ruilmiddel

In 2017 werd Djalali tot dood veroordeeld, na een volgens mensenrechtenorganisaties oneerlijke rechtszaak. Uit onderzoek van Amnesty blijkt dat hij wordt vastgehouden in een poging om twee Iraanse ambtenaren vrij te krijgen.

Het gaat om Asadollah Asadi, die in België een gevangenisstraf van 10 jaar uitzit vanwege zijn rol bij een mislukte bomaanslag in 2018 in Frankrijk. En om voormalig gevangenismedewerker Hamid Nouri, die in Zweden terechtstaat voor mogelijke betrokkenheid bij de bloedbaden in de Iraanse gevangenissen in 1988.

'Bekende tactiek'

''Djalali wordt gebruikt als politieke pion, om dingen gedaan te krijgen'', zegt Kuijpers. En met die tactiek is Iran volgens haar niet onbekend. ''Het land probeert vaker buitenlanders en mensen met een dubbele nationaliteit op te pakken om ze vervolgens in te zetten als onderhandelingsmiddel.''

Soms met het gewenste effect: zo betaalde het Verenigd Koninkrijk ruim 464 miljoen euro aan Iran om een geschil over schulden op te lossen, waarop de Brits-Iraanse Nazanin Zaghari-Ratcliffe werd vrijgelaten. Zij werd op eenzelfde soort manier als Djalali opgepakt.

Volgens Kuijpers is de kans voor Djalali om met zo'n deal vrijgelaten te worden niet zo groot. ''Want in dit geval is Iran uit op het uitwisselen van gevangenen en dat kan niet zomaar. De kans dat België en Zweden daaraan toegeven is niet heel groot. Maar ze zijn wel aan het lobbyen en roepen op niet te executeren.''

Geen contact

Hoe het nu met Djalali gaat, weet niemand. Zijn executiedatum staat gepland op uiterlijk 21 mei. Of hij nu nog leeft, is onbekend. Zijn vrouw heeft al anderhalf jaar niets van hem gehoord.  

''Voorlopig moeten we het nieuws over hem afwachten'', zegt Kuijpers. Er wordt vanuit meerdere landen actie gevoerd en druk gezet om Djalali vrij te krijgen. Maar Kuijpers vreest dat de kans groot is dat het tevergeefs is. ''Het is een politiek spel, de uitkomst is onzeker. Met Iran weet je nooit hoe ze gaan reageren.''