Europa is overgeleverd aan Poetins gaskraan (en dat kan nog jaren duren)
Er stroomt weer gas van Rusland naar Duitsland, maar de Russische president Poetin kan elk moment besluiten de toevoer opnieuw te verminderen of stop te zetten. Hij gebruikt gas als chantagemiddel, zeggen experts.
Tien dagen lang stroomde geen gas van Rusland naar Duitsland. Volgens Rusland kon de belangrijke Nord Stream 1-pijplijn geen gas leveren omdat één van de turbines naar Canada moest voor reparatie. Zonder die turbine kon volgens Rusland geen gas naar Duitsland stromen.
'Politieke actie'
Maar de Duitse minister van Economische Zaken Robert Habeck stelde dat Nord Stream gewoon open kon blijven. Hij noemt het tijdelijk sluiten van Nord Stream een 'politieke actie' van Rusland, om te laten zien dat Poetin elk moment bevel kan geven om de toevoer van gas te stoppen.
In juni schroefde Rusland de gastoevoer naar Duitsland al met 60 procent terug. Daarnaast kampt Europa met kleinere gasreserves dan gewoonlijk. Energiebedrijven besloten vanwege de hoge gasprijzen de opslag minder goed te vullen. Het Russische staatsbedrijf Gazprom huurt ook een aanzienlijk deel van de opslagen in Europa, en besloot die leeg te laten staan. Nu dreigt er komende winter onvoldoende gas te zijn.
In onderstaande video legt RTL Z-verslaggever Maarten Veeger de oorzaken van de gascrisis verder uit:
Volgens Poetin wil Rusland best helpen de Europese gasreserves bij te vullen, maar heeft Europa het tekort aan gas zelf veroorzaakt. "Gazprom is bereid om zoveel gas te leveren als nodig is. Maar Europa heeft zelf alles gesloten", zei de Russische president deze week. Hij doelt op Nord Stream 2, de extra gaspijplijn die dit jaar naast Nord Stream 1 zou openen.
Nord Stream 2 zou zorgen voor een veel grotere toevoer van Russisch gas naar Europa. Het zou Europa nog afhankelijker maken. Vanwege de oorlog in Oekraïne besloot Duitsland in februari de pijpleiding voorlopig niet goed te keuren voor gebruik.
Nu dreigt Rusland Europa in de kou te zetten. Het kan meer gas leveren, maar doet dat niet omdat het 't oneens is met de Europese sancties. De EU wil minder afhankelijk worden van Russisch gas. Door de import wordt de Russische staatskas gespekt, is de redenering, en daar wil de EU mee stoppen.
Afhankelijkheid
Europa kan alleen niet zomaar van het Russische gas af. 40 procent van het gas dat de EU vorig jaar verbruikte, komt uit Rusland. Vanwege deze afhankelijkheid en de doorlopende gascrisis verwachten experts daarom dat er nog tot in de winter van 2025-'26 een tekort aan gas zal zijn.
Vorige week kwam de Europese Commissie met een noodplan om het Europese gasgebruik terug te schroeven. Het plan zou in werking treden als er een acuut tekort ontstaat, maar is nog niet goedgekeurd door de lidstaten van de EU.
Van het gas dat Nederland verbruikt, komt 15 procent uit Rusland. Daarmee zijn we een stuk minder afhankelijk dan bijvoorbeeld Duitsland.
Toch merken ook wij de gascrisis, bijvoorbeeld door de stijgende gasprijzen. En als het Europese noodplan in werking treedt, zal ook de gemiddelde Nederlander minder gas moeten gebruiken. "Dan moeten we langzamer rijden, minder koelen en straks heel voorzichtig omgaan met het aanzetten van de verwarming," vertelde Laetitia Ouillet, energie-expert van eRiskgroup, aan RTL Nieuws.
Reserves bijvullen nu het nog kan
Europa wil nu snel de gasreserves bijvullen, zodat het makkelijker door de winter kan komen. De Europese reserves zijn nu voor ongeveer de helft gevuld. De teller staat in Nederland op 42 procent, dus het loopt iets achter op de rest van Europa.
Maar het is nog afwachten hoe lang de gaspijplijn nu openblijft. Op 26 juli is een volgende turbine toe aan een onderhoudsbeurt en dat kan leiden tot een verdere afname van de gastoevoer. Als er opnieuw minder gas is, kunnen de reserves mogelijk onvoldoende worden bijgevuld.
Weinig alternatieven
Europa kan niet zonder gas, en zijn er weinig alternatieven voorhanden. Daarvoor zou Europa de komende jaren verder moeten overstappen naar vloeibaar gas, kerncentrales, kolencentrales en duurzame energie.
In onderstaande video legt economieverslaggever Gert-Jan Verstegen uit wat vloeibaar gas is:
Het zal nog jaren duren voordat Europa onafhankelijk is van Russisch gas. Daarom kan Poetin het voorlopig nog als chantagemiddel inzetten. Als Europa niet aan zijn eisen voldoet, kan Poetin de gaskraan (deels) dichtdraaien. "Poetin heeft Europa precies waar het hebben wil: overgeleverd aan Moskou", zegt Rusland-correspondent Eva Hartog.