Russische bewering over vuile bom in Oekraïne is vals, zeggen deze experts
Rusland beweert dat Oekraïne van plan is een 'vuile', met radioactief materiaal gevulde bom te gebruiken. Maar Oekraïne spreekt dat met klem tegen en vreest juist dat dit een verkapt dreigement van de Russen zelf is. Hoe moeten we deze boodschap dan precies zien? "Het is een volstrekt ongeloofwaardig dreigement, waar door westerse leiders doorheen is geprikt."
De Russische minister Sergej Sjojgoe van Defensie maakte afgelopen zondag een flinke belronde. Hij hing aan de lijn met de defensieministers van Frankrijk, het Verenigd Koninkrijk en de Verenigde Staten om ze te vertellen dat Oekraïne werkt aan de inzet van een 'vuile bom'.
Dit is een wapen dat gericht is op het verspreiden van radioactief materiaal. Het explosief zelf is meestal geen kernwapen maar een gewone bom aangevuld met bijvoorbeeld nucleair afval. Als zo'n wapen ontploft, kunnen mensen besmet raken met radioactief materiaal.
Feiten leveren
Oekraïne wil koste wat kost laten zien dat deze beschuldiging aan hun adres niet klopt. Zo heeft het land het Internationaal Atoomenergieagentschap (IAEA) gevraagd om te onderzoeken of het land werkt aan een vuile bom. Het agentschap zal deskundigen sturen, twitterde de Oekraïense minister van Buitenlandse Zaken Dmitro Koeleba. "We zullen feiten leveren om een nieuwe Russische leugen tegen te gaan."
Je hebt niet alle cookies geaccepteerd. Om deze content te bekijken moet je deaanpassen.
De Franse, Amerikaanse en Britse ministers van Buitenlandse Zaken brachten gisteren een gezamenlijke verklaring uit. Ze spraken daarin van 'doorzichtige valse beschuldigingen' van Sjojgoe. "De wereld doorziet iedere poging om deze aantijging te gebruiken als een aanleiding om te escaleren."
Ongeloofwaardig
Een 'volstrekt ongeloofwaardig dreigement' van de Russen, zegt Frans Osinga, hoogleraar oorlogsstudies aan de universiteit Leiden en de Nederlandse Defensie Academie.
De dreiging dat Oekraïne een vuile bom zou inzetten, gebruikt Rusland vooral voor het ondermijnen van politieke steun van het Westen aan Oekraïne en om eigen acties te vergoelijken, zegt hij.
"Ze doen het voor eigen parochie om uiteindelijk een eigen escalatie te legitimeren en om gehoor te geven aan de roep tot escalatie door de ultranationalisten in Rusland. Als ze dan een nucleair wapen gebruiken, kunnen ze zeggen dat Oekraïne het eerder heeft gedaan."
Het is niet de eerste keer dat Rusland van deze tactiek gebruik maakt. Vooraf aan de oorlog heeft Rusland ook gezegd dat Oekraïne nucleaire wapens bezat en dat daar een dreiging richting Rusland vanuit ging, zegt Osinga. "Dat is toen direct ontmaskerd door Amerika. Het is dus belangrijk om bloot te leggen dat het verhaal niet klopt."
"De boodschap is onderdeel van de retoriek waarmee Rusland al regelmatig heeft gedreigd, namelijk dat nucleaire wapens in beeld komen", gaat Osinga verder. "Rusland is voortdurend gewaarschuwd om die niet in te zetten, maar dat verhaal wordt anders als ze het westerse publiek overtuigen dat Oekraïne ermee is begonnen."
Desinformatie
Defensiedeskundige Peter Wijninga zegt dat de Russen vooral uit zijn op het zaaien van verwarring in Europa. "Er hangt een mist van vaagheid over deze boodschap, maar dat is misschien juist wel het gezochte effect. Het is wat de Russen vanaf het begin af aan doen: dreigen, neppe verhalen rondsturen en hopen dat de boel in paniek raakt." Ook zou het heel 'onlogisch' zijn als Oekraïne een vuile bom in gaat zetten, zegt hij. "Omdat ze dan hun eigen grondgebied besmetten."
Maar dat neemt niet weg dat voorzichtig met zulke uitspraken moet worden omgegaan. En we niet te snel conclusies moeten trekken. "Je kunt niets met zekerheid stellen. Het blijft daarom bij zo'n ernstige bedreiging belangrijk om voldoende voorzorgsmaatregelen te nemen. Dat betekent dat ze in Oekraïne er vooral voor moeten zorgen dat de luchtverdediging en voorwaarschuwing zo goed mogelijk is zodat burgers genoeg tijd hebben om in de schuilkelders te komen."