'We werden wakker met schoten en explosies', Harmen kan huis niet uit in Soedan
"Ik had niet gedacht dat dit echt zou gebeuren." Dat zegt Nederlander Harmen Sas. Hij woont sinds de zomer van 2021 in Khartoum, de hoofdstad van Soedan. In die stad wordt sinds zaterdag zwaar gevochten tussen paramilitairen en het leger. "We zijn wakker geworden met aanhoudende schoten en explosies."
Harmen werkt in Soedan voor Stichting ZOA, een organisatie die zicht richt op noodhulp en wederopbouw. Boeren worden bijvoorbeeld geholpen bij het op gang helpen van productie en in het droge land worden waterputten gemaakt. Het afgelopen jaar hielp ZOA ook bij de opvang van vluchtelingen uit Ethiopië.
'Wees zuinig met voedselvoorraad'
Op dit moment zit de Nederlander met zijn vrouw en kinderen (8 en 10) noodgedwongen binnen. Vanwege de geweldsexplosie adviseert het Ministerie van Buitenlandse Zaken Nederlanders in Soedan om niet de straat op te gaan, ook niet voor boodschappen. "De situatie is zeer onveilig en onvoorspelbaar. Wij weten niet hoelang dit aanhoudt. Houd rekening met een langer verblijf binnen. Inventariseer daarom uw voedselvoorraad en andere noodzakelijke middelen. Wees hiermee zuinig."
Hij vertelt: "Wij hebben vrijdag gezorgd dat we alles in huis hadden qua water en elektriciteit."
Het geweld in Soedan komt na weken van oplopende spanningen tussen legerleider al-Burhan en zijn rechterhand Mohamed Hamdan Daglo, beter bekend als Hemedti. Hij staat aan het hoofd van de paramilitaire groepering Rapid Support Forces (RSF). De twee zijn in conflict over de integratie van de paramilitairen in het leger.
'Gisteren ging het los'
"Vanaf woensdag waren er signalen dat er troepenbewegingen waren. Door de berichtgeving van de afgelopen dagen stonden we al op scherp. Gisteren ging het volledig los en nu vliegen er ook straaljagers over. Daar werd ook op geschoten. En vanochtend werden we weer wakker met schoten en explosies."
Het gezin van Harmen woont in het zuidelijke deel van de stad Khartoum. "Een wat rustiger deel, niet dicht bij militaire doelen zoals het paleis of de luchthaven. Daar wordt veel gevochten nu. Vanwege de onrust bij het vliegveld, is evacuatie niet mogelijk." Het Ministerie van Buitenlandse Zaken schrijft daarover: "U kunt het land niet verlaten."
Harmen vertelt hoe het gezin binnen de tijd doorbrengt: "De kinderen zijn Monopoly aan het spelen. We proberen ook wat schoolwerk te doen, we krijgen opdrachtjes. Of we kijken naar een film." Hij vervolgt: "Anderhalf jaar geleden hebben de kinderen ook de coup hier meegemaakt. Toen was er geen internet. Het is een luxe dat we dat nu wel hebben."
'Continue alert'
Hoe zijn kinderen zich houden onder de situatie, met het geweld buiten? "Mijn zoontje wordt soms even enthousiast als hij een straaljager ziet overvliegen. Mijn dochter is meer van: stel dat er iets verkeerd neerkomt, kan er dan iets op ons huis terechtkomen?"
Zelf probeert hij voortdurend het gevaar in te schatten: "Op welke afstand gebeurt het? We wonen niet aan een hoofdweg. Ik weet dat we op een paar honderd meter tot een kilometer afstand zitten tot de gevechten. Ik ben continu alert."
Harmen heeft veel contact met andere Nederlanders in Soedan. "Een aantal van hen werkt bij VN-organisaties als Unicef, anderen bij hulporganisaties of bedrijven. We zitten samen in een Whatsappgroep. We houden elkaar daar in de hoogte."
Ook de Nederlandse ambassade wil graag in contact blijven en roept Nederlanders in Soedan op zich online te registreren via de Informatieservice van Buitenlandse Zaken.
Een langer verblijf binnen is een reële optie, weet ook Harmen. "Er is geen zicht welke partij waar de overhand heeft. Gevechten tussen de twee machten zijn nu vol aan de gang. Ik ben bang dat dit niet iets is van één of twee dagen."
