Zedenpolitie Iran terug van nooit echt weggeweest: 'Dit wakkert de opstand juist aan'
De religieuze zedenpolitie keert terug in de Iraanse straten. De handhavers houden toezicht op de strenge islamitische kledingvoorschriften, zoals het 'correct' dragen van de hijab door vrouwen. RTL Nieuws sprak met twee vrouwen in Iran over de terugkeer van de zogeheten Gasht. Bang zijn zij niet. "Ik walg ervan, ben boos en verrast, maar ik voel zeker geen angst."
Eind vorig jaar maakte de Iraanse procureur-generaal Mohammad Jafar Montazeri nog bekend de zedenpolitie te zullen afschaffen. Aanleiding waren de massale protesten na de dood van de Koerdisch-Iraanse Mahsa 'Jina' Amini. Zij kwam om het leven nadat zij door de Gasht-e-Ershad werd opgepakt, volgens de Gasht omdat zij haar hijab (hoofddoek) niet juist omhad en haar lokken zichtbaar waren.
De moraliteitspolitie trekt in groen-witte busjes of te voet door de straten. Ongesluierde vrouwen lopen het risico te worden gearresteerd. Op sociale media is te zien hoe de Gasht optreedt wanneer kledingvoorschriften worden overtreden. In dit filmpje is te zien dat zeker niet iedereen gehoorzaamt:
Je hebt niet alle cookies geaccepteerd. Om deze content te bekijken moet je deaanpassen.
De 33-jarige Aily (niet haar echte naam), docent kunstgeschiedenis in de hoofdstad Teheran, zegt niet bang te zijn voor de terugkeer van de zedenpolitie. Ze ziet het juist als teken dat de protesten succesvol zijn. "Dit laat zien dat het regime bang is grip te verliezen en dat de fundamenten van het systeem afzwakken."
En de 27-jarige advocate Sayeh (niet haar echte naam) uit de noordelijke provincie Gilan zegt: "Ik walg ervan, ben boos en verrast, maar ik voel zeker geen angst. Ik ga nog steeds over straat zonder hijab."
Straatbeeld is veranderd
Dat de Gasht nu terugkeert, is onderdeel van een campagne om vrouwen in het land opnieuw te dwingen een hoofddoek te dragen, iets wat sinds 1983 verplicht is in Iran. Maar sinds de protesten in 2022 is het straatbeeld veranderd. Steeds meer vrouwen weigeren de hijab te dragen. Juist het afdoen ervan staat symbool voor de strijd tegen het regime.
De herinvoering is een poging om verschillende groepen tegen elkaar uit te spelen, zegt Iran-deskundige Damon Golriz. "Het regime wil het doen lijken alsof de protesten tegen de islam zijn gericht, waardoor de religieuze groep tegenover de groep demonstranten komt te staan." Bij protesten tijdens de Iraanse revolutie in 1979 bleek dit een succesvolle strategie. "Al verwacht ik niet dat het dit keer gaat werken, omdat gematigde gelovigen juist inzien dat het een strijd tegen het regime is en niet tegen de islam."
Afleidingsactie
De herinvoering van de moraliteitspolitie wakkert het tegengeluid juist aan, denkt Asefeh Eskandari, woordvoerder van de Nederlandse beweging Women, Life, Freedom. Volgens Eskandari was het schijn dat de zedenpolitie de afgelopen maanden van het toneel was verdwenen, bedoeld als afleidingsactie voor het Westen.
Golriz: "Het regime deed alsof het toegaf aan het opheffen van de hijabplicht, maar dat was niet zo." Voor Iraniërs een groot punt van frustratie, omdat een aantal westerse media het wél zo brachten.
De aankondiging van nog harder optreden veroorzaakt nog meer boosheid bij de bevolking – en niet alleen onder vrouwen. Ook mannen dragen steeds vaker korte broeken, wat evenmin is toegestaan door de Gasht. Zowel Aily als Sayeh ziet dat de Iraanse mannen voor de vrouwen opkomen. "In sommige steden zie je dat mannen de politie tegenhouden wanneer vrouwen worden gearresteerd."
Een jaar geleden
Over twee maanden is het een jaar geleden dat de 22-jarige Mahsa 'Jina' Amini om het leven kwam. Asefeh Eskandari verwacht dan opnieuw bloedige gebeurtenissen. Vorig jaar kwamen tijdens de grootschalige protesten vijfhonderd mensen om het leven, 20.000 demonstranten werden opgepakt en zitten nog vast. Als het aan Eskandari ligt is het nog niet klaar: "Hoe dan ook, de revolutie gaat door."
