Oekraïne breekt door moeilijkste verdedigingslinie in het zuiden: 'Een mijlpaal'
Een belangrijke doorbraak aan het front in het zuiden van Oekraïne. Door goed voorbereide verdediging en enorme mijnenvelden van de Russen kwamen de Oekraïners sinds het begin van het tegenoffensief in juni niet ver vooruit. Maar nu is het Oekraïense leger voor het eerst door de eerste Russische verdedigingslinie gebroken. Al betekent dat volgens defensiespecialisten niet dat de opmars vanaf nu makkelijk zal verlopen.
Op beelden is te zien hoe van het dorp Robotyne eigenlijk niks meer over is. Om elk huis is gevochten. Op woensdag kwam al bericht uit het dorp dat de eerste Oekraïense vlag er was geplant. Gisteravond zei de Oekraïense commandant Skala tegen persbureau Reuters dat bijna alle huizen inmiddels in Oekraïense handen zijn. "Als ik zeg dat Robotyne van ons is, bedoel ik op twee huizen na. En daar vechten we nu voor."
Nederlandse defensie-experts noemen het 'een belangrijke doorbraak' tegenover RTL Nieuws. "Op niet één andere plek zijn de Oekraïners tot nu toe aan het front door de eerste linie heen gebroken", zegt defensiespecialist Peter Wijninga van het The Hague Centre for Strategic Studies, en hij spreekt van een 'mijlpaal'.
Volgens commandant Skala was het de moeilijkste Russische verdedigingslinie om doorheen te breken. Het Russische leger had van Robotyne een soort fort gemaakt met allerlei defensieve stellingen, legt Wijninga uit. "Langs de eerste verdedigingslinie hadden de Russen kilometers lang diepe mijnenvelden aangelegd, met soms vier mijnen per vierkante meter. Daar moesten de Oekraïners zich eerst een weg door banen, grotendeels met de hand. Dat kost enorm veel tijd."
'Vanaf nu sneller'
Dat is ook de reden dat Skala denkt dat de opmars vanaf nu sneller zal gaan. "We zijn nu voorbij de hoofdwegen waar mijnen lagen. De wegen verderop gebruiken de Russen zelf om troepen te bevoorraden. Natuurlijk liggen er nog enkele mijnen langs de weg, maar het zijn niet per se mijngebieden."
Toch denken experts niet dat het nu opeens makkelijk zal worden. Het kan ook grootspraak zijn van Skala, om de moed erin te houden onder de Oekraïense bevolking, zegt Dick Zandee, defensiespecialist bij Instituut Clingendael. "Het zit tegen door die enorme mijnenvelden, waar de Oekraïners een corridor in vrij moeten maken. Maar dat maakt ze dan nu weer kwetsbaar voor aanvallen, omdat militairen zich dan in een beperkt gebied concentreren."
Om het risico van de Oekraïense mijnruimers iets te beperken, worden speciale schoenen ingezet. Dat zie je in onderstaande video:
Bovendien hebben de Russen afgelopen winter lang de tijd gehad om hun verdediging aan te leggen. "Ze zijn inderdaad door de eerste linie heen", zegt Zandee, "maar twee kilometer zuidelijker bevindt zich al de tweede linie. Dan is de vraag: hebben ze genoeg slagkracht om meteen verder op te rukken?"
Bevoorrading afsnijden
Want Robotyne is zeker niet het einddoel van de Oekraïners. "We stoppen hier niet", zegt Skala. "Ik wil niet dat mijn jongens denken dat ze nu kunnen ontspannen. Ze weten dat we verder gaan, om al onze gebieden te bevrijden."
Via Robotyne willen de Oekraïners verder oprukken naar Tokmak, zo'n dertig kilometer naar het zuiden. Daarna hopen ze bij Melitopol uit te komen, de stad die het verkeersknooppunt vormt van en naar het schiereiland de Krim. Om zo het Russische gebied in tweeën te splitsen en de landbrug tussen de Donbas en de Krim af te snijden (zie kaart hieronder).
"Dat zou de bevoorrading van het Russische leger enorm moeilijk maken", zegt Zandee. Die kan dan niet meer over land plaatsvinden, terwijl over zee vaak te gevaarlijk is.
Een andere manier om de bevoorrading af te snijden, is door de stad Berdjansk aan de Zee van Azov te heroveren (zie kaart hieronder). De herovering van Oerozjajne vorige week, dat meer naar het oosten ligt, was daarin een belangrijke stap. "Dit zijn de twee meest kansrijke offensieven in het zuiden", zegt Wijninga. "De Oekraïners zetten bewust in op beide. Zodat de Russen zich niet op één punt kunnen concentreren, en zodat ze kunnen kijken op welk punt de vorderingen het snelst gaan."
Obstakels
Hoe waarschijnlijk het is dat het Oekraïense leger er daadwerkelijk in slaagt de Russische bevoorrading af te snijden, valt niet te zeggen. Bij Tokmak wachten volgens Wijninga ook nog allemaal obstakels. "De mijnenvelden zijn misschien niet zo groot als bij de eerste linie, maar denk ook aan infrastructurele obstakels zoals drakentanden (waardoor banden lek gaan) en tankgrachten (waar tanks niet overheen kunnen rijden)."
En bovendien is dat geen dorp, zoals Robotyne. "Stedelijke oorlogsvoering is iets heel anders", zegt Zandee. "De Oekraïners hebben de Russen weten te stoppen in steden, omdat daar de verdediger vaak in het voordeel is. Maar nu krijgen de Oekraïners dat juist omgekeerd voor hun kiezen. Dat kan een enorm lange strijd worden."
Volgens Zandee kan Oekraïne alleen snel de zee bereiken als Rusland ervoor kiest om zich tactisch terug te trekken. Dan zou Poetin dit gebied opgeven om zich te concentreren op het oostelijke deel van de frontlinie, bij Donetsk, Bachmoet en Koepjansk.
Maar dat is onwaarschijnlijk omdat het niet in het belang is van de Russen, want daarmee wordt ook de Krim bedreigd. "Ik denk niet dat ze zo makkelijk opgeven", zegt Zandee. "Zeker niet als het om de Krim gaat, want van dat gebied is het symbolische belang enorm sinds de annexatie in 2014."
En dan nog, oprukken naar Melitopol of de Zee van Azov is één ding, maar die frontlijnen vervolgens behouden is iets heel anders, zegt Zandee. "Aan beide kanten moet zo'n corridor worden verdedigd. Dan heb je dus eigenlijk een dubbele frontlinie", legt hij uit. "De meeste specialisten twijfelen of Oekraïne daar voldoende strijdkrachten voor heeft."