Ontbossing gaat maar door: 'Meer plantaardig eten helpt'
Nog steeds gaat wereldwijd iedere minuut een bos ter grootte van 10 voetbalvelden tegen de vlakte. Er zijn lichtpuntjes, in Brazilië en Colombia wordt minder gekapt, maar de ontbossing blijft maar doorgaan. De oplossing? "Meer plantaardig eten."
We beginnen met het goede nieuws. In 2023 is in het Braziliaanse Amazoneregenwoud onder president Lula da Silva 36 procent minder tropisch woud gekapt vergeleken met het jaar daarvoor. In Colombia is de afname zelfs 49 procent, waar de linkse Gustavo Petro in 2022 de verkiezingen won.
Die cijfers van Global Forest Watch (GFW) geven bosexpert Merijn van Leeuwen van het Wereld Natuur Fonds (WWF) hoop. ''Het laat zien dat ontbossing stoppen kán, als de politieke wil er is. Zelfs dus in een land als Brazilië, wat de grootste ontbosser is ter wereld'', zegt hij tegen RTL Nieuws.
Toename in andere landen
Maar er komt niet alleen goed nieuws uit het onderzoek. Want in andere landen (en andere plekken in Brazilië) is ontbossing vorig jaar juist toegenomen. Zoals in Bolivia, Nicaragua en Laos. De belangrijkste redenen daarvoor zijn bosbranden - die vaak worden aangestoken - en de uitbreiding van landbouwgrond.
Hoe de Braziliaanse president het regenwoud wil herstellen zie je in onderstaande video:
Al met al is volgens de GFW vorig jaar 3,7 miljoen hectare aan tropisch bos verloren gegaan. Dat staat gelijk aan bijna 10 voetbalvelden per minuut. Hoewel dat ongeveer 9 procent minder is vergeleken met het jaar ervoor, is er maar weinig verschil met de cijfers van 2019 en 2021. ''En die cijfers gaan alleen over primair woud, oftewel oerbossen'' zegt Van Leeuwen.
''Daarmee wordt oud en ongerept woud bedoeld, waar de natuurwaarde het hoogst is. Als je echt alle ontbossing op de hele wereld zou meerekenen, wordt dat getal nog veel hoger. Misschien wel twee keer zoveel.''
Vier miljoen ton soja per jaar
En hoewel het dus beter gaat in de Braziliaanse Amazone, geldt dat niet voor ontbossing elders in dat land. In de Cerrado, een enorm savannegebied in Centraal-Brazilië, zijn er vorig jaar zes procent meer bomen verloren gegaan dan het jaar ervoor. Van Leeuwen: ''Veel aandacht gaat uit naar de Amazone, en daardoor wordt de Cerrado soms vergeten. Maar in Nederland hebben wij juist in dat gebied de grootste invloed, want daar halen wij onze soja vandaan.''
Nederland is een van de grootste soja-importeurs ter wereld. Jaarlijks importeren we zo'n vier miljoen ton soja uit Brazilië. Een klein deel daarvan wordt gebruikt voor het maken van bijvoorbeeld vleesvervangers, maar het overgrote deel is bestemd om onze kippen, koeien en varkens te voeren.
Vaker vlees laten staan
Zonde, vindt Van Leeuwen. ''Er is genoeg landbouwgrond om de hele wereld te voeden. Als we die grond zouden gebruiken om eten te verbouwen voor mensen, zou dat stukken efficiënter zijn. In plaats daarvan stoppen we het eerst in onze koeien, die er veel meer van nodig hebben.''
Daar zit volgens de bosexpert meteen de oplossing voor een groot deel van het probleem: ''Meer plantaardig eten. En dat betekent heus niet dat iedereen veganist hoeft te worden. Maar als we nou met zijn allen maximaal één, twee keer per week vlees eten en slechts een paar keer zuivel. Dan scheelt dat per persoon ongeveer een honkbalveld aan grond die je nodig hebt per jaar. Als alle 18 miljoen Nederlanders daar aan meehelpen, is dat echt een enorm groot verschil.''
Maar de verantwoordelijkheid ligt niet alleen bij onszelf, zegt Van Leeuwen. ''Overheden moeten goede wetten maken die ontbossing voorkomen en ervoor zorgen dat deze worden gehandhaafd. Denk aan de Europese bossenwet die volgend jaar ingaat.''
Alle ontbossing naar 0
Deze wet houdt in dat bedrijven die onder andere soja, palmolie en hout gebruiken moeten kunnen aantonen dat die producten niet gelinkt zijn aan ontbossing.
Op de COP27, de Klimaatconferentie in Glasgow in 2021, hebben 100 wereldleiders afgesproken om tegen 2030 alle ontbossing op aarde naar nul te brengen. Met nog maar zes jaar te gaan lijkt het steeds lastiger te worden om dat doel te realiseren.
Toch blijft Van Leeuwen hoopvol. ''Brazilië heeft laten zien dat het kan. En precies daar wordt volgend jaar een klimaattop georganiseerd. Ik heb goede hoop dat daar volgend jaar een verdrag wordt afgesloten om een einde aan ontbossing te maken. Maar dat hangt voor een groot deel af van onze politieke leiders.''