Waar komt hulp voor Palestijnen nog vandaan? 'Gaza is helemaal leeg'

Al jaren kampen de inwoners van Gaza met voedseltekorten. Voor de oorlog kwamen gemiddeld 500 vrachtwagens per dag het gebied binnen. Dat aantal was al niet genoeg om alle Palestijnse monden te voeden. Door de oorlog werden die aantallen vrachtwagens bij lange na niet meer gehaald.

Maar de laatste weken is het aantal vrachtwagens met hulpgoederen opnieuw sterk gedaald, zo blijkt uit cijfers van OCHA, een VN-organisatie die de humanitaire hulp in Gaza coördineert. Waar in april dagelijks nog gemiddeld 169 vrachtwagens Gaza binnenkwamen, was dat aantal in mei gedaald tot 91.

Vanaf deze week is dat aantal zelfs weer gehalveerd tot 46 vrachtwagens. Alleen in oktober vorig jaar lag dat aantal lager. "Gaza is echt helemaal leeg. Er is niets meer", zegt Midden-Oostenverslaggever Pepijn Nagtzaam.

Intussen wachten duizenden vrachtwagens aan de grens in Egypte en Jordanië om Gaza in te kunnen. Maar omdat Israël geen toestemming geeft, staan ze soms al weken te wachten. Het gevolg: beschimmeld eten en rottende eieren.

"De Gazastrook heeft in totaal acht grensovergangen die Israël kan opengooien", zegt Wouter Booij van Unicef. "Maar de toegang wordt telkens geweigerd."

De VN waarschuwt al maanden voor een naderende hongersnood in Gaza. "Volgens de maatstaven van het IPC is er officieel nog geen sprake van een hongersnood, omdat dan aan meerdere punten moet worden voldaan", zegt Booij. "Maar wel is er al lang sprake van een gigantische hongercrisis. Collega's die in Jemen hebben gewerkt zeggen dat wat ze in Gaza zien van een totaal andere orde is."

Grensovergangen

Drie grensovergangen zijn de afgelopen periode kortere of langere tijd open geweest: Kerem Shalom en Rafah in het zuiden, en in het noorden bij Erez.

De grensovergang bij Rafah is sinds 7 mei gesloten. Voor die datum was dat de belangrijkste grensovergang waar de meeste hulpgoederen Gaza binnenkwamen. Maar begin mei reden Israëlische tanks daar binnen en sindsdien wordt ook daar hevig gevochten.

De grensovergang bij Kerem Shalom was enige tijd op slot na beschietingen door Hamas. Een maand geleden opende Israël de grensovergang weer en komt er mondjesmaat weer voedsel binnen. Wel zouden de goederen van commerciële partijen voorrang krijgen, zo melden meerdere hulporganisaties.

"Winkels in Gaza kopen die goederen op en verkopen die voor woekerprijzen", zegt Nagtzaam. Israël heeft het verbod op commerciële goederen sinds kort opgeheven na druk van andere landen en de uitspraak van het Internationaal Gerechtshof. Die riep het land op om honger niet als oorlogswapen in te zetten. "Op die manier kan Israël zeggen: wij doen onze plicht." Ook de aanklager van het Internationaal Strafhof beschuldigt premier Netanyahu van de inzet van honger als oorlogswapen. Dat wordt gezien als een misdaad tegen de menselijkheid.  

Nagtzaam vervolgt: "Het enige goede nieuws is dat er wel meer hulp via het noorden bij Erez binnenkomt." Israël opende die grensovergang na grote druk vanuit het Witte Huis. Wekenlang kwam in het noorden niet of nauwelijks hulp aan. "Daar was de hulp het hardst nodig. Maar de honger groeit tegelijk in rap tempo in het zuiden. Door de gevechten en de bombardementen is hulp uitdelen in Gaza praktisch onmogelijk."

Gisteren was het opnieuw raak toen bij een Israëlische luchtaanval een school werd getroffen, zoals te zien is in deze video: 

Ook Oxfam Novib bevestigt dat het bijna geen doen is om hulp te bieden aan de Palestijnen door de Israëlische luchtaanvallen. Uit onderzoek van hulporganisaties vorige maand bleek dat 85 procent van de kinderen tenminste eens in de drie dagen geen eten had.

Tijdelijke pier

Sommigen hadden hun hoop gevestigd op een door Amerika gebouwde tijdelijke haven en pier in Noord-Gaza. Een paar weken geleden was die klaar en reden de eerste vrachtwagens de pier op. De verwachting was dat maximaal 150 vrachtwagens per dag de Gazastrook zouden kunnen binnenrijden. Dat staat gelijk aan dagelijks twee miljoen maaltijden; voor elke Palestijn een maaltijd per dag.

Maar na enkele dagen was de pier al onbruikbaar door de sterke golfslag. "Vooralsnog is die pier volstrekt nutteloos gebleken", zegt Nagtzaam. Op dit moment wordt die gerepareerd en zal die volgens het Amerikaans ministerie van Defensie binnenkort weer in gebruik worden genomen.

Hulporganisaties zijn kritisch op de tijdelijke haven en pier. Zij zijn liever dat Amerika meer druk uitoefent op Israël om meer vrachtwagens over land toe te laten.

Geremd in groei

Door te weinig of eenzijdig voedsel hebben negen op de tien kinderen problemen met hun groei en ontwikkeling, zo blijkt uit een deze week verschenen rapport van Unicef. Dat gebrek aan voedsel kan op latere leeftijd leiden tot grote problemen. Zo kan het de fysieke en mentale ontwikkeling van kinderen ernstig beperken. 

"Op de lange termijn kan dit leiden tot onherstelbare afname van spierkracht, slecht functionerende organen zoals een zwakker hart en blijvende hersenschade", zegt Juliette Verhoeven van Save the Children. 

"Ook kan een gebrek aan voedzaam voedsel leiden tot slecht zicht dat niet meer hersteld kan worden. Blijvende en ernstige voedselschaarste kan er dus voor zorgen dat kinderen bijvoorbeeld minder goed zullen functioneren op school."       

Inmiddels zijn bijna 14.000 kinderen gedood tijdens de oorlog, zeggen Unicef en Save the Children. Recent overleden nog twee jonge kinderen in Gaza aan de gevolgen van ondervoeding. "De situatie van de kinderen wordt alleen maar beter met een staakt-het-vuren en volledig humanitaire toegang tot Gaza", zegt Booij. "Alleen dan kan je perspectief geven aan de kinderen."