Keniaanse jongeren pikken het niet meer: 'Dit protest staat voor iets groters'
Een bestorming van het parlement en een veldslag met meerdere doden bij grootschalige protesten in Kenia; de afgelopen dagen is het verre van rustig in het Oost-Afrikaanse land. Aanleiding is een inmiddels opgeschorte belastingverhoging. Dat is vooral te danken aan de jonge generatie. Maar de protesten staan voor iets groters. "Jongeren willen gelijke kansen en zeggen: we pikken het niet meer."
De protesten duren al ruim een week. Aanvankelijk ging dat vreedzaam, maar vanaf dinsdag escaleerde het. Toen bestormden duizenden demonstranten het Keniaanse parlementsgebouw in de hoofdstad Nairobi. Een deel van het gebouw werd in brand gestoken. Parlementsleden moesten via ondergrondse tunnels worden geëvacueerd.
Buiten het parlement ging het er ook hard aan toe. Zo werden winkels geplunderd en sneuvelden winkelruiten. Ook werden auto's in brand gestoken en bezochten demonstranten huizen van politici. In andere steden was het eveneens onrustig.
Het dodental naar aanleiding van de protesten staat inmiddels op 22, meldt een Keniaanse mensenrechtenorganisatie. Agenten en inmiddels ook het leger schieten met scherp om het geweld de kop in te drukken.
Verder zijn meer dan tweehonderd mensen gewond geraakt. De Keniaanse president William Ruto noemde de demonstranten 'criminelen'. De VN heeft het geweld veroordeeld. Beelden van het protest zijn in onderstaande video te zien:
Aanleiding voor de onrust is een beoogde belastingverhoging op veelgebruikte producten zoals mobiele telefoons, brandstof en voedsel. Volgens de regering is de maatregel nodig omdat Kenia kampt met een hoge staatsschuld. Niet voor niets staat het land onder streng toezicht van het Internationaal Monetaire Fonds (IMF). Bezuinigingen zijn hard nodig, zo betoogde de president gisteren nog, omdat het land door die hoge staatsschuld veel rente moet betalen.
De bevolking vreest voor een verslechterende economische situatie als de belastingen verder omhoog gaan. Inwoners hebben al last van een hoge inflatie en de vrees is dat het leven opnieuw duurder wordt. "Terwijl president Ruto juist aan de macht is gekomen met de belofte dat hij er voor het volk zou zijn", zegt Afrika-correspondent Sophie van Leeuwen.
Vriendjespolitiek
Maar de belastingverhoging lijkt toch vooral de spreekwoordelijke druppel. Jongeren zijn boos en teleurgesteld over de hoge werkloosheid, diepgewortelde corruptie en vriendjespolitiek. Kenia doet het economisch relatief goed in de regio, maar slechts een beperkte groep profiteert daarvan.
"Het is een breder protest tegen de zittende elite", zegt Van Leeuwen. "Als je niet lid bent van die elite of van een bepaalde stam, is het moeilijk om werk te vinden. Ook al heb je een diploma. Veel jongeren vinden daarom dat het systeem moet veranderen. Zij zeggen: wij pikken het niet meer."
Een van de Kenianen die de straat opgaat is de 23-jarige Maureen Awuor. "Onze stem moet worden gehoord. We zijn de generatie die eraan komt, dus moet de regering ook naar ons luisteren", zegt ze tegen de BBC.
En het protest lijkt succes te hebben. Gistermiddag maakte de president bekend dat hij de voorgenomen belastingverhoging niet zal goedkeuren en terugstuurt naar het parlement. Daarmee probeert Ruto vermoedelijk de angel uit het protest te halen. Ook nam de internationale druk mogelijk op hem toe om het geweld te doen stoppen.
Daarmee komt de president deels de jongeren tegemoet. Want inmiddels hebben ze hun pijlen ook gericht op de president zelf. Zo is op straat te horen: 'Ruto moet vertrekken'. Van Leeuwen: "Ruto is het symbool van de corrupte elite geworden."
Online mobilisatie
"Je ziet hierbij dat jongeren zich online mobiliseren", vervolgt Van Leeuwen. Het protest begon op Tiktok en speelt op sociale media nog steeds een grote rol. Hashtags als 'Ruto moet opstappen' en 'tupatanethursday' (we zien jullie donderdag) komen veelvuldig voorbij. Ondanks de vele doden blijven jongeren dus de straat opgaan. Vooralsnog hoeft Ruto niet te vrezen voor zijn positie, omdat het leger hem steunt.
Daarbij worden jongeren ook beïnvloed door ontwikkelingen in de rest van Afrika. "Er is een algeheel en breder gedeeld gevoel in Afrika van: we pikken het niet meer", zegt Van Leeuwen. Zo protesteerden jongeren in Senegal eveneens massaal tegen de politieke elite. Met succes: afgelopen maart werd een oppositielid president. "Dat leidde uiteindelijk dus tot een overwinning voor de jongere generatie."
Het is de vraag of de geest weer in de fles gaat na de voorlopige opschorting van de belastingverhoging. Op sociale media zijn Kenianen sceptisch.
Omdat Kenia een jonge bevolking heeft van gemiddeld 20 jaar, zijn jongeren veruit in de meerderheid. Van Leeuwen: "Dat geeft jongeren hoop. Hoop op verandering."
