Moet Oekraïne onderhandelen met Rusland? Europeanen vinden van wel, Oekraïne zelf niet

Oekraïne zelf is het enige land in Europa waar nog een meerderheid (58 procent) gelooft in een overwinning, blijkt uit nieuw onderzoek van de denktank European Council on Foreign Relations (ECFR). In Nederland is dat maar 8 procent, minder dan het aantal Nederlanders dat gelooft in een Russische overwinning (16 procent). 39 procent denkt dat de oorlog zal eindigen met een vredesovereenkomst.

Oekraïners houden hoop

"Mensen geloven in de overwinning, maar dat is ook een manier om met de oorlog om te gaan", zegt RTL Nieuws-redacteur Chris Colijn vanuit Oekraïne. "Als je er niet meer in gelooft, kun je net zo goed opgeven."

"Maar als je mensen langer spreekt, komt ook wel naar voren dat een totale overwinning heel lastig wordt", zegt Colijn. Het front beweegt al lange tijd nauwelijks, en veel Oekraïners zien ook in dat dat niet snel gaat veranderen.

Toch ligt onderhandelen met Rusland nog gevoelig in Oekraïne. "Hard roepen dat we moeten onderhandelen, is hier een taboe", zegt Colijn.

'Duivels dilemma'

Uit de eerdergenoemde peiling blijkt dat Oekraïners liever delen van hun territorium opgeven en wél lid worden van de NAVO, dan andersom. "NAVO-lidmaatschap is de enige geloofwaardige veiligheidsgarantie voor Oekraïne, dus ik kan me wel voorstellen dat ze dat willen", zegt Patrick Bolder, defensiespecialist bij de denktank HCSS. Ook Colijn ziet dat om hem heen, 'al is het natuurlijk wel een duivels dilemma'.

Bolder legt uit dat zonder NAVO-lidmaatschap een vredesovereenkomst niet duurzaam zal zijn. "Hoe weten we zeker dat het resultaat van die onderhandelingen na tien jaar nog steeds geëerbiedigd wordt? Ik heb daar een hard hoofd in."

Het opgeven van territorium ligt gevoelig, maar Oekraïners zouden het dus wel overwegen. Daarbij speelt mee dat een deel van de bezette gebieden al tien jaar geleden is veroverd door Rusland. "Hoe zou je die weer integreren in je land? Sommige mensen leven al tien jaar onder Russisch bewind, anderen twee jaar. Rusland dwong die mensen een Russisch paspoort te nemen en Russisch te praten. Op de Krim zijn ook veel Russen gaan wonen", zegt Colijn.

Onderhandelingen nog ver weg

De Oekraïense president Zelensky spreekt bijna elke dag uit dat hij voor de volledige overwinning gaat. En zijn Russische ambtgenoot Poetin doet hetzelfde. Dat maakt onderhandelingen nu nog erg onwaarschijnlijk, zegt defensie-expert Bolder. "Eigenlijk is er geen enkele overeenkomst tussen wat beide landen willen."

Tegelijkertijd is een overwinning voor zowel Oekraïne als Rusland ook erg ver weg. Bolder: "Ik denk dat we eindigen met het bevriezen van de bestandslijn. Een soort ijzeren gordijn door Oekraïne en Europa heen, met wederzijds wantrouwen en meer militaire aanwezigheid. Totdat de situatie langzaam ontdooit. Maar dat kan nog heel lang duren."

Hoop op NAVO-lidmaatschap

Tevergeefs of niet, de hoop op een goede uitkomst van de oorlog vervliegt niet bij de Oekraïense bevolking. Colijn vertelt vanuit Oekraïne hoe hij laatst met de trein onderweg naar Nederland was. "In de trein zei een oudere vrouw tegen me: de president van Nederland wordt de baas van de NAVO toch? Kan je aan hem vragen of Oekraïne alsjeblieft lid mag worden? Dus die hoop leeft nog wel heel erg."