Olympisch surfen begint aan andere kant van wereld, met grote ophef vooraf

Als je de grote Surf Atlas erop naslaat dan kom je Tahiti al snel tegen, of eigenlijk het 'almachtige' Teahupoo-strand. Daar vind je één van de beste en beroemdste golven op aarde, zegt Erik Ringelberg, die het surfen tijdens de Olympische Spelen presenteert. "Vraag het elke surfer wereldwijd die je tegenkomt en iedereen kent het." 

Dat geldt ook voor voormalig professioneel surfer Julia van Rooij. "Het is een vet bijzondere spot en het staat daarom hoog op m'n lijstje om naartoe te gaan."

Maar na 'beste' valt al snel het woord 'heftigste', want er rollen muren van golven binnen. Teahupoo betekent daarom niets voor niets 'de plek van gebarsten schedels'. En daarom staat die juist niet op Ringelbergs verlanglijstje.

Deze dagen zijn de golven er twee tot vier meter hoog, maar vooral hun kracht maakt het gevaarlijk. Dat is niet te vergelijken met de Noordzee, legt Ringelberg uit. De golven zijn veel krachtiger doordat ze een veel langere reis hebben afgelegd. "En als ze dan eenmaal het koraalrif raken, dan spatten ze de lucht in." Dat levert de meest iconische surfmomenten op. "Het wordt een show", voorspelt Ringelberg enthousiast.

Dus mag Frankrijk zich deze Spelen in zijn handjes knijpen, want Tahiti hoort bij Frans-Polynesië, een overzees gebied van Frankrijk. Toch waren ze op Tahiti niet meteen blij met de komst van de Spelen op hun eiland. De lokale bevolking reageerde woest toen eind vorig jaar bekend werd dat een nieuwe jurytoren uit de grond moest worden gestampt. Of beter gezegd: in het kostbare koraalrif moest worden geboord. Het ging om een nieuwe aluminium toren die aan de olympische veiligheidsnormen voldoet.

Omstreden jurytoren

Ook de internationale surfwereld liet luid van zich horen. Dat is logisch, zegt surfer Van Rooij, "Als surfer maak je veel gebruik van de natuur en hoop je dat elke surfer die koestert." Meerdere bekende surfers ondertekenden een petitie, net als 200.000 anderen. Daarin wezen ze op de enorme schade die de bouw van de toren zou toebrengen aan de koraalriffen en pleitten ze voor het gebruik van een al bestaande jurytoren van hout.

Ook Van Rooij, die zich actief inzet voor het milieu, deelde de petitie. "Waarom pimpten ze de houten versie niet gewoon op? De wedstrijden nemen maar drie dagen in beslag."

Mariene bioloog Irene Kingma reageerde net zo verbaasd toen ze vorig jaar het nieuws hoorde, vooral vanwege de riolering die er zou moeten worden aangelegd. "Voor zo'n rioolpijp moet je honderden meters naar de kust toe door het koraalrif heen hakken." Juist dat rif kent de hoogste beschermingsgraad, vervolgt Kingma. "Het is wereldberoemd omdat het in zeer goede staat is door weinig visserij, een kleine bevolking en het gebrek aan industrie."

Daarin gaan hakken mag juridisch dus niet zomaar, zegt Kingma. Want Tahiti moet zich, net als Frankrijk, aan de EU-regels houden. "Zo kun je ook niet zomaar een enorm infrastructuurproject aanleggen op de beschermde Veluwe."

Plassen aan wal

Uiteindelijk vond de overheid een compromis. Er kwam geen toilet in de nieuwe jurytoren, de toren werd lichter in gewicht en de bovenkant ervan is afbreekbaar en herbruikbaar. Voor de fundering moest er wel nog worden geboord in het rif, maar minder. "Daar kunnen anderen nog van leren", zegt Kingma. "Ze hebben naar beide partijen geluisterd en de impact proberen te minimaliseren."

Ook Ringelberg en Van Rooij zijn blij dat er een middenweg is gevonden. Het is pas de tweede keer dat surfen een sport is op de Olympische Spelen en dat geeft het een flinke boost, zegt Ringelberg. En hoewel er dit jaar geen Nederlanders meedoen, wijst Ringelberg op de Marokkaanse Ramzi Boukhiam. "Hij heeft een Nederlandse moeder."

Van Rooij kan niet wachten om bekende surfers te zien 'shinen' op de 'holle en heldere' golven de komende dagen. "En dat de juryleden dan af en toe naar de wal moeten varen om te plassen, dat lijkt me geen probleem."