Niet alle landen nemen paralympische atleten even serieus, en dat zie je aan de medailles
De olympische vlam in Parijs brandt voor de tweede keer in korte tijd; nu voor atleten met een beperking. Ruim 180 landen zijn aanwezig met zo'n 6000 sporters. Maar niet ieder land biedt zijn atleten dezelfde mogelijkheden en faciliteiten; dat zie je terug in het niveau van de sporters en in de medaillespiegel.
Team NL
Nederland is aanwezig met 86 sporters. Team NL scoort over het algemeen goed op de medaillespiegel van de Paralympische Spelen. Drie jaar geleden in Tokio eindigde de Nederlandse ploeg op de vijfde plek op de ranglijst. 'We' haalden 25 keer goud en 17 keer zilver en brons.
Dat komt mede omdat de faciliteiten in Nederland goed zijn. Maar niet overal in de wereld worden mensen met een beperking even goed in staat gesteld om op hoog niveau te sporten als hier.
China
Bij de Chinese paralympiërs is het niet zozeer de vraag of ze de meeste medailles gaan halen, maar met hoeveel voorsprong. Al jaren domineren de Chinezen op de Paralympische Spelen.
"China zet daar ook zwaar op in", zegt correspondent Roland Smid. "Het winnen van medailles wordt gezien als belangrijk. Het is een kwestie van trots. De staatsmedia heeft er ook veel aandacht voor."
China investeert dan ook veel in goede sportfaciliteiten. Inmiddels heeft het land het grootste trainingscenter voor mensen met een beperking ter wereld.
In Tokio behaalde de Chinese ploeg maar liefst 96 gouden medailles – naast de 60 zilveren en 51 bronzen medailles. Het gat met plek twee was enorm. De Britten stonden 41 keer op het hoogste podium.
Lange tijd werden Chinezen met een beperking niet voor vol aangezien. "Nog steeds worden ze wel gezien als slachtoffer en zielig", zegt Smid, maar dat is aan het veranderen. "Het openbaar vervoer is inmiddels goed toegankelijk voor rolstoelen, ook op het platteland." Verder is het verplicht om een lift in een gebouw te hebben. Ook moeten de voetpaden gemarkeerd zijn met ribbels voor slechtzienden.
De Paralympische Spelen zorgen voor meer aandacht voor deze groep, ziet Smid. "Zo zie je hier paralympiërs op grote billboards met lucratieve sponsorcontracten. Die mensen worden hier echt als idolen gezien."
Afrika
Negentien landen in Afrika vaardigen straks helemaal geen sporters af of slechts eentje. Dat is bijna één op de drie. De medailles moeten vooral komen van landen in het noorden en zuiden.
Egypte kent de meeste deelnemers met 54 sporters. Het team van Zuid-Afrika bestaat uit 25 sporters. Hardloper Oscar Pistorius gold jarenlang als de grote ster van het land. Maar na de moord op zijn vriendin is de atleet van zijn voetstuk gevallen.
"Zuid-Afrika is een behoorlijk progressief land", zegt correspondent Sophie van Leeuwen. "In de grondwet staat ook dat alle mensen dezelfde rechten moeten hebben."
In Afrika is de positie van atleten met een beperking heel anders. Er lag vorig jaar een voorstel op tafel om mensen met een beperking gelijke rechten in heel Afrika te geven. Maar de meeste landen steunden dat voorstel niet.
"In veel landen wordt iemand met een beperking ook wel gezien als een last en duur voor de familie", zegt Van Leeuwen. "Een groot deel van de mensen heeft amper toegang tot gezondheidszorg, laat staan een sportvereniging."
Amerika
Voor de Amerikanen zijn gouden medaillewinnaars echte helden. Zwemmer Michael Phelps, turnster Simone Biles en basketballer LeBron James worden op handen gedragen. Maar ook paralympiërs hebben een groot aanzien, zegt correspondent Sophie van der Meer. "Ten eerste omdat Amerikanen dol zijn op mensen die tegenslagen hebben gehad en zich naar boven hebben geworsteld."
Daarnaast zijn de Paralympische Spelen ontstaan uit veteranen die gewond zijn geraakt tijdens de oorlog. "Veteranen worden in Amerika echt op handen gedragen", zegt Van der Meer.
"Al klinkt er wel wat kritiek op de extra potjes voor veteranen, terwijl de meeste paralympiërs die niet in het leger hebben gediend het zonder moeten doen. Veel sporters komen moeilijk rond en moeten met GoFundMe-acties voldoende geld bij elkaar halen."
Een paar weken geleden behaalden de Amerikanen de meeste gouden medailles bij de Olympische Zomerspelen. Maar met de Paralympische Spelen was Team USA in Tokio terug te vinden op de derde plek, ver achter de Chinese equipe.
Dit terwijl de paralympiërs en de olympiërs dezelfde sportfaciliteiten delen. Ook hebben de Verenigde Staten een speciale wet die regelt dat mensen met een beperking gelijk behandeld moeten worden.
Er gelden bijvoorbeeld strenge regels voor luchtvaartmaatschappijen. Vliegtuigen moeten goed toegankelijk zijn voor mensen in een rolstoel. "Op papier zijn de Amerikanen correct, maar de praktijk is toch anders", zegt Van der Meer. "Als je met een rolstoel door New York moet, is dat een hele opgave. Er is dus nog een lange weg te gaan."