Israël bombardeert historische stad Tyrus: 'Nieuwe stap in vernietiging'

Hij ziet dat Israël een steeds ruimere opvatting van het begrip 'legitiem doelwit' doelwit hanteert. "Men is bang dat het hele gebied in een no-go-area wordt veranderd... en dat alles wat achterblijft tot doelwit wordt gemaakt."

"Dit is weer een nieuwe stap in de escalatie van de oorlog tussen Hezbollah en Israël", zegt Nagtzaam. "Tot nu toe wees Israël steeds een beperkt gebied aan als 'rode zone' voor een bombardement. Dan ging het om een specifiek woonblok waar een Hezbollahcommandant zich schuil zou houden, of om een opslag van wapens bijvoorbeeld. Maar in dit geval is er gewoon een compleet stadscentrum tot rode zone verklaard."

Legitiem doelwit?

Wat extra verbazing wekt, zegt Nagtzaam, is het feit dat het overgrote deel van de bevolking van zo'n 200.000 mensen al eerder voor het geweld op de vlucht is geslagen. "Er zijn nog maar zo'n 15.000 mensen overgebleven. Je kunt je afvragen waarom Israël vindt dat het complete centrum een legitiem doelwit is. Dit gaat wel erg ver. Het is een nieuwe stap in de vernietiging van Libanon. Ik vind dit behoorlijk schokkend."

Vanochtend vroeg maande het Israëlische leger bewoners te evacueren uit de stad. Hulpverleners gingen vervolgens met megafoons op auto's door de straten van Tyrus rijden om de bevolking te waarschuwen. "Korte tijd later vielen de eerste bommen", zegt Nagtzaam. Over specifieke gebouwen die eventueel getroffen zijn, is nu nog zeer weinig bekend.

Op beelden is wel te zien hoe een gebouw met de grond gelijk wordt gemaakt:

Marten Zwanenburg, hoogleraar Militair Recht aan de Universiteit van Amsterdam en de Nederlandse Defensie Academie, legt uit wat het oorlogsrecht zegt over legitieme militaire doelwitten: "Alles wat niet een specifiek militair doel is, is per definitie een burgerobject en mag niet aangevallen worden. Het gaat om specifieke doelen zoals gebouwen. Een hele stad of stadscentrum valt niet binnen de definitie van wat toegestaan is."

Zwanenburg ziet wel dat de definitie 'ruimte voor interpretatie' laat, en dat Israël die ruimte vrij interpreteert. "Legitieme doelwitten zijn kort gezegd objecten die een daadwerkelijke bijdrage aan krijgsverrichtingen leveren en waarvan de vernietiging een duidelijk militair voordeel oplevert. Voorbeeld zijn tanks en munitiedepots, maar civiele objecten zoals een flatgebouw kunnen door hun gebruik ook een militair doel worden. Israël valt ook doelen aan waarmee geld verdiend wordt voor de oorlog, zoals banken. Dat is een omstreden opvatting."

Hoewel het oprekken van de begrippen 'rode zone' en 'legitieme doelwitten' dus nieuw is, past de aanval wel in een patroon: Israël heeft in zuidelijk Libanon aan de grens tussen beide landen al hele dorpen volledig verwoest en onbewoonbaar gemaakt. Ook de havenstad Tyrus ligt in het zuiden van het land.

No-go-area

Waarom dit gebied aangevallen wordt, daarover doet de regering van Netanyahu nauwelijks uitspraken. Wel is bekend dat Israël werk wil maken van de terugkeer van Israëliërs naar hun woonplaatsen in Noord-Israël. Daar zijn de bewoners maanden geleden geëvacueerd vanwege de raket- en droneaanvallen door Hezbollah.

"Wat Israëlische en Libanese media erover zeggen is dat Israël een bufferzone lijkt te creëren in Zuid-Libanon", legt Nagtzaam uit. Vanuit daar schiet Hezbollah veel raketten en drones af op het noorden van Israël. Als deze zone onbewoonbaar wordt gemaakt, zou het noorden van Israël veiliger maken tegen aanvallen door Hezbollah.

In Libanon ziet met dit scenario 'met angst en beven' tegemoet, zegt Nagtzaam: "Men is bang dat het hele gebied in een no-go-area wordt veranderd... en dat alles wat achterblijft tot doelwit wordt gemaakt."

Volgens hem levert Israël lang niet altijd bewijs voor de legitimiteit van de doelwitten. "Door daar stelselmatig vaag over te blijven, creëer je een situatie waarin je zo'n beetje alles tot doelwit kunt verklaren. Eerder hebben ze al gezegd dat alle rijdende verkeer in Zuid-Libanon een doelwit is. Er zijn aanvallen bekend op ambulances en brandweerlieden die hulp boden. Ook dat gaat ver."

Hoogleraar militair recht Zwanenburg zegt over rijdende doelwitten het volgende: "Je hebt voor een aanval de plicht alles te doen wat je kunt om vast te stellen dat het doelwit legitiem is. Dat is van extra groot belang in het geval van medische faciliteiten, inclusief ambulances, omdat die aanvullende bescherming genieten onder het oorlogsrecht."

Israël en Hezbollah, de facto de machthebber in het zuiden van Libanon, bestoken elkaar met drones en raketten sinds de oorlog in Gaza op 7 oktober 2023 uitbrak tussen Israël en Hamas. Dit escaleerde in september toen in heel Libanon plotseling duizenden piepers (ook wel buzzers genoemd) ontploften die grotendeels werden gebruikt door leden van Hezbollah.

Hippodroom van Ben-Hur

Sindsdien heeft Israël de aanvallen op de Libanese terreurbeweging flink opgevoerd. Zo werd eind november Hezbollahleider Nasrallah door Israël gedood bij een bombardement, en werd een paar dagen later dienst beoogde opvolger Hashem Safieddine ook gedood door Israël. Diens dood is gisteren door Israël gemeld, maar Hezbollah heeft dat nog niet bevestigd.

Nagtzaam wijst erop dat een deel van de stad op de Werelderfgoedlijst van Unesco staat. "Het is een van de oudst bewoonde steden in de wereld."

De stad Tyrus, in het Engels bekend als Tyre, werd volgens historische bronnen gesticht in de 27ste eeuw voor Christus. In de westerse Bijbel geldt de oude koning Hiram van Tyrus als een bondgenoot van koning Salomo. In de stad zijn nog veel eeuwenoude bouwwerken te vinden, waaronder een Helleense triomfboog en een hippodroom waarin scènes van de beroemde film Ben-Hur zijn opgenomen.