'Baanbrekend': in Spanje krijgen mensen vier dagen vrij vanwege klimaatverandering
Ruim 200 doden, opgestapelde auto's op de snelweg en voor miljoenen euro's aan schade. De gevolgen van het noodweer in Spanje, en vooral in de regio Valencia zijn levensgroot, en de overheid neemt nu maatregelen. In de vorm van vrije dagen. Want die kunnen levens redden.
Het waren beelden die we in Europa nog niet vaak zagen. In Valencia sleurde het water een maand geleden auto's mee alsof het niets was. Parkeergarages liepen onder, laat staan woningen. Het slechte weer was verwacht, en toch wilden vele bedrijven dat werknemers toch gewoon op kantoor zouden verschijnen.
Thuiswerken had veel doden gescheeld
Met alle gevolgen van dien. "Want het noodweer kwam tijdens de spits", zegt correspondent Richard Hogenkamp vanuit Spanje. "Daarom zag je ook al die auto's over de vangrails. Als mensen thuis hadden gewerkt, had dat vele doden kunnen schelen."
Dat ziet de Spaanse overheid nu ook, en zij komen met een baanbrekende maatregel: klimaatverlof. Vier dagen per jaar, in te zetten als er in jouw regio een weeralarm van kracht is. De kosten van die vrije dag neemt de overheid dan voor haar rekening. De wet gaat vandaag al in.
'Geen werknemer moet deze risico's lopen'
Spanje is het eerste Europese land dat een dergelijke wet invoert. Het gaat om een spoedwet, die in 30 dagen door de beide Kamers in het parlement gaat, legt Hogenkamp uit. In Canada is ook al een dergelijke wet van kracht.
De overheid lijkt doordrongen van het feit dat er nu actie nodig is. "Geen werknemer moet dergelijke risico's lopen", zei minister Yolanda Díaz tegen nieuwszender RTVE.
Dat het werkt, blijkt uit de situatie die zich voordeed in Malaga, twee weken geleden. Ook daar kwam enorm noodweer langs en liepen straten onder, maar het openbare leven werd er 24 uur lang stilgelegd. "Kwam je op straat, dan kreeg je een boete", zegt Hogenkamp. "Er vielen 0 doden."
Kiezen tussen levens of geld
Is dat dan niet heel erg duur, klimaatverlof? Dat ligt er een beetje aan. "Valencia was wel echt een wake up-call", zegt Hogenkamp. "Spanje moet nu kiezen, of het klimaat gaat levens kosten, of het kost heel veel geld."
Een flinke stap richting die tweede optie lijkt gezet.
Heleen Ekker, klimaatspecialist van RTL Nieuws, zegt: "De overstromingen in Spanje hebben opnieuw pijnlijk duidelijk gemaakt hoe kwetsbaar mensen kunnen zijn voor weersextremen."
Weerverschijnsel DANA had veel impact
De hevige regenval werd veroorzaakt door een specifiek weersverschijnsel, genaamd DANA, waarbij grote hoeveelheden regen kunnen vallen. Klimaatverandering zorgt ervoor dat er bij zo’n DANA nu meer regen valt, dan vroeger het geval was.
Daarbij speelt een rol dat de Middellandse Zee eerder dit jaar recordwarm werd, zegt Ekker. "Maar ook in Nederland hebben we wel eens te maken met bijzondere meteorologische omstandigheden, waardoor extreme regenbuien kunnen ontstaan. Denk maar aan de overstromingen in Limburg, in 2021. Uit wetenschappelijk onderzoek bleek dat ook toen klimaatverandering een rol speelde."
'Baanbrekende manier om mensen te beschermen'
Het KNMI werkt net als andere landen aan een zogenoemd Early Warning Centre, een nationaal waarschuwingscentrum, voor betere weerwaarschuwingen. "Klimaatverlof op een moment dat er een weeralarm van kracht is, lijkt daarnaast misschien geen overbodige luxe", zegt Ekker. "Het klinkt als een baanbrekende manier om mensen beter in staat te stellen om zichzelf tegen extreem weer te beschermen."