Recordvangst Colombiaanse cocaïne getuigt vooral van meer lef bij de drugskartels

Het werd gepresenteerd als een enorme overwinning: in een operatie geleid door de Colombiaanse autoriteiten, waaraan 61 landen meededen, is ruim 225.000 kilo cocaïne in beslag genomen. Dat is ruim meer dan er in Nederland en België in een jaar tijd wordt onderschept. Dat is bij elkaar opgeteld 'slechts' 160 ton cocaïne.

De grootste vangst waren zes onderzeeërs die, volgeladen met cocaïne, onderweg waren van Colombia naar Australië. Daarmee werd meteen een nieuwe drugsroute blootgelegd.

In de video hieronder zie je de drugsvangst in beeld:

"Dit is een bizar grote hoeveelheid", zegt misdaadjournalist Koen Voskuil. "De straatwaarde hiervan zou in Nederland ruim 11 miljard euro zijn."

Zes keer de aardomtrek aan lijntjes coke

Om hoeveel cocaïne gaat dit nou echt? Daarvoor hebben we een rekensommetje gemaakt:

Het Trimbos-instituut houdt aan dat één gram coke goed is voor tien tot twintig lijntjes. Vijftien lijntjes van zes centimeter is 90 centimeter. Dat maal 275.000.000 voor het aantal gram, en nog eens maal 1,2 omdat de coke nog versneden wordt, geeft 270.000 kilometer cocaïne.

De omtrek van de aarde is iets meer dan 40.000 kilometer. Er is dus genoeg coke gevangen om een lijntje te leggen dat zes à zeven keer de aardbol rondgaat.

Voskuil voorspelt dat het 'ongetwijfeld voor onrust zal zorgen in de misdaadwereld'. "Hier gaan een paar drugsbazen erg boos om zijn. Bij zo’n grote cocaïnedeal zijn meerdere partijen betrokken, en er zal er in ieder geval één de ander de schuld geven. Mogelijk kan dat tot liquidaties leiden."

Wereldwijde impact beperkt

Toch blijft de wereldwijde impact volgens Voskuil waarschijnlijk beperkt. "Drugskartels houden er altijd rekening mee dat een deel van de vrachten onderschept wordt. Ja, dit is een enorme vangst, maar de ervaring leert dat dit voor kartels meestal niet tot grote problemen leidt. Er wordt zó veel geproduceerd, dat ze dit wel weer op kunnen vangen."

De cocaïneproductie steeg in Colombia het afgelopen jaar tot recordhoogte. Maar ook de Colombiaanse politie zat niet stil: nooit eerder werd er zoveel cocaïne onderschept als in het afgelopen jaar. Dat is het gevolg van het drugsbeleid van president Gustavo Petro, die het als eerste linkse president ooit van Colombia over een andere boeg gooide.

Voorgaande regeringen richtten zich vooral op de productie van cocaïne: cocaboeren werden als criminelen gezien en hun akkers werden zonder pardon platgebrand. De regering van Petro laat de boeren met rust en focust zich vooral op het onderscheppen van cocaïne, in de hoop dat Colombia minder aantrekkelijk wordt voor drugsdealers. Maar ook die strategie werkt niet echt, ziet Chris Dalby, Latijns-Amerikaans misdaaddeskundige bij World of Crime. 

Meer macht kartels

"Door de jarenlange ervaring hebben Colombiaanse bendes een goede infrastructuur opgebouwd en door de hoge productie kunnen ze altijd aan de vraag voldoen", zegt Dalby. "Inkopers in het Westen weten dat Colombiaanse bendes over het algemeen betrouwbare handelspartners zijn."

Zo is de macht van Clan del Golfo, het grootste drugskartel van Colombia, de afgelopen jaren alleen maar gegroeid. Enerzijds omdat de vraag naar cocaïne in het Westen alleen maar is gestegen. Maar ook door het beleid van president Petro: hij streeft met zijn regering 'totale vrede' na in Colombia. In het land zijn veel gewapende groepen actief, van drugskartels tot guerrillabewegingen zoals ELN, de groep die onder meer Derk Bolt en de vader van Liverpool-speler Luis Diaz ontvoerde. 

Petro wil met al deze groepen om de tafel om een vredesakkoord te sluiten.

Vaak wordt er dan eerst een staakt-het-vuren afgekondigd. "Dat heeft het geweld in Colombia uiteindelijk wel enorm verminderd", zegt Dalby. "Want de gewapende groepen mogen dan niet meer op leger en burgers schieten. Maar andersom het leger ook niet meer op hen. Daar heeft Clan del Golfo slim gebruik van gemaakt."

Ook de onderschepte onderzeeërs worden gelinkt aan Clan del Golfo. "Het bevestigt eigenlijk alleen maar dat ze aan het winnen zijn. Dat je het aandurft om met zo’n grote lading de Stille Oceaan over te steken naar een land duizenden kilometers verderop, zegt wel wat."

Het gebruik van onderzeeërs is niet nieuw, maar geeft ook volgens Koen Voskuil wel de macht van de kartels aan: "Als je voor miljarden euro’s produceert, heb je dus de middelen om dit soort apparaten te bouwen. En als deze route dan ontdekt wordt, verzinnen ze weer iets nieuws."

'Pak geldstromen aan'

Dat drugskartels altijd weer nieuwe smokkelmethoden vinden, onderschrijft ook Dalby. Hij doet onderzoek naar liquide cocaïnesmokkel, een methode waar de Rotterdamse havenpolitie momenteel erg mee worstelt. De cocaïne wordt dan versmolten met andere producten, zoals kleding of kolen. Later worden de elementen weer uit elkaar gehaald. "Dat is erg moeilijk te onderscheppen", zegt Dalby.

Wat zou dan wel een effectief middel zijn om de drugskartels te bestrijden? "Je moet achter hun geldstromen aan", zegt Dalby. "Bankaccounts bevriezen. Maar zoiets vergt jaren werk en dus ook consistent beleid verspreid over meerdere regeringen. Bovendien is het niet sexy: regeringen laten liever een spectaculaire drugsvangst of arrestatie van een drugsbaron zien. Maar daar schieten we dus uiteindelijk weinig mee op."