De maan is nu bedreigd erfgoed, maar waarom? 'Belangrijk monument voor de mensheid'
Voor het eerst staat een buitenaardse locatie op de lijst van bedreigde erfgoedlocaties: de maan. Klinkt misschien vreemd, maar er is een verklaring voor. De plaatsing op de lijst komt door angst voor mogelijke vernietigingen en plunderingen, onder meer door toekomstige commerciële reizen.
De maan staat op de lijst van het World Monuments Fund (WMF), een internationale non-profitorganisatie die zich bezighoudt met het behoud van historische architectuur en cultureel erfgoed over de hele wereld. De organisatie zei dat meer dan 90 belangrijke locaties op de maan het risico lopen om vernietigd te worden door het ruimtetoerisme.
De organisatie wil daarmee de nadruk leggen op het belang van het behouden van de locaties waar de eerste stappen van de mens op de maan werden gezet. Eén van de locaties die het WMF wil beschermen is de Tranquility Base, de locatie van de eerste maanlanding door Apollo 11 in 1969.
"Dat is zeker een belangrijk monument voor de mensheid", zegt maanonderzoeker Wim van Westrenen van de Vrije Universiteit in Amsterdam. "Daar zijn overblijfselen van de meest bijzondere stap van de mens in de twintigste eeuw te vinden."
Vijf landen
Sinds de eerste landing op de maan zijn er slechts vijf landen die succesvolle missies op de maand hebben uitgevoerd. Dit zijn: de Verenigde Staten, India, China, Japan en de voormalige Sovjet-Unie. “De bemande landingen door de Amerikanen vonden plaats op zes verschillende locaties die ver uit elkaar liggen op de maan", zegt Van Westrenen. Ze hebben meerdere objecten achtergelaten. Bijvoorbeeld onderdelen van ruimtevaartuigen, en een werkende maanwagen.
Er liggen ook voorwerpen zoals Amerikaanse vlaggen, een hamer, golfballen en vuilnis. "Het gebrek aan lucht op de maan, zorgt ervoor dat deze voorwerpen miljoenen jaren behouden blijven", zegt Van Westrenen.
Opmerkelijke timing
De maan is op de lijst gezet met 25 andere locaties op aarde. "Er zijn toenemende risico's van de versnellende menselijke activiteiten op de maan", zegt directeur van het WMF, Bénédicte de Montlaur tegen The Guardian. "Deze activiteiten worden gedaan zonder bescherming en procedures."
De timing van het plaatsen van de maan op de lijst van bedreigde erfgoedlocaties, vindt Van Westrenen 'opmerkelijk'. Volgens hem zullen de komende jaren geen commerciële reizen naar de maan plaatsvinden. "Hoewel er daarover wordt gesproken, gaat het niet binnen tien jaar gebeuren", zegt hij. "Bovendien zijn er veel locaties op aarde die meer urgentie hebben om beschermd te worden."
Conflicten en klimaatverandering
De lijst bestaat grotendeels uit locaties die door conflicten en klimaatverandering verloren dreigen te gaan. Zo staan historische gebouwen in Gaza en Oekraïne op de lijst vanwege de conflicten daar. Bijvoorbeeld Lamu Old Town en Fort Jesus in Kenia staan op de lijst omdat ze dreigen te verdwijnen door kusterosie.