90 vrijgelaten Palestijnen: 'Soms beschuldigd van aanslag, soms van helemaal niets'
Grote vreugde in de Palestijnse gebieden. Mensen gingen massaal de straat op om de 90 Palestijnen te onthalen die werden vrijgelaten door Israël. De vrijlating is onderdeel van een deal tussen Israël en Hamas. Maar wie zitten er allemaal in die groep van 90? "Het gaat van mensen die van aanslagen worden verdacht tot mensen die nauwelijks weten waarvoor ze vastzaten."
Het is een moment waarop veel Palestijnen al ruim een jaar wachtten: de terugkeer van hun vrienden of familieleden die gevangen waren genomen door Israël. Vannacht was het dan zover voor sommige families. Nadat Hamas, als onderdeel van het staakt-het-vuren, al drie Israëlische gijzelaars had vrijgelaten, was het nu de beurt aan Israël om 90 Palestijnse gevangenen vrij te laten. De hereniging van vrienden en familieleden zag er zo uit:
Van de 90 vrijgelaten Palestijnen, is het overgrote deel vrouw (69). De overige 21 zijn allemaal jonge jongens. Volgens de Israëlische krant The Times of Israel gaat het om jongens die allemaal vastzaten vanwege 'relatief kleine vergrijpen'.
Meest opvallende naam
De meest opvallende naam uit het lijstje van vrijgelaten mensen, is die van de 62-jarige Khalida Jarrar. Zij is een hooggeplaatst lid van de Palestijnse groepering PFLP. Dat is een seculiere, linkse groepering die in de jaren 70 verantwoordelijk was voor meerdere aanvallen op en kapingen in Israël.
Ze zat in de gevangenis op basis van 'administratieve detentie.' Dat betekent dat mensen maandenlang, zonder aanklacht, worden vastgezet als ze als een gevaar voor de staatsveiligheid worden gezien. Die detentie kan telkens worden verlengd. Het is een wet die buiten Israël op veel kritiek stuit.
Jarrar heeft een dubbel gevoel bij haar vrijlating. "Aan de ene kant heb ik nu het gevoel van vrijheid en daar ben ik iedereen dankbaar voor. Maar aan de andere kant voel ik veel pijn, aangezien zoveel Palestijnse martelaren het leven hebben gelaten", zegt ze tegen persbureau AP.
En er zijn meer mensen op vrije voeten die een connectie hebben met de PFLP. Zo is de echtgenote van de leider van de groepering vrijgelaten. En er zijn zelfs connecties met Hamas. Dalal Khaseeb, de zus van Hamas-functionaris Saleh Arouri, is vrijgekomen.
Kritiek op Israëlische leger
Ook vrijgelaten is de 24-jarige Shatha Jarabaa. Zij zegt dat ze werd gearresteerd toen zij op social media kritiek uitte op het optreden van het Israëlische leger in Gaza. Tegen The Guardian zegt ze dat ze blij is weer op vrije voeten te zijn. "Ze behandelden me erg slecht in de gevangenis. Het was verschrikkelijk", zegt Jarabaa. In onderstaand bericht op X is te zien dat ze is vrijgelaten.
Je hebt niet alle cookies geaccepteerd. Om deze content te bekijken moet je deaanpassen.
Na haar vrijlating werd ze opgewacht door haar vader Nawaf. Hij heeft een dubbel gevoel vandaag. "Ik ben blij dat ze vrij is", zegt hij tegen The Guardian. "Maar mijn dochter werd gearresteerd, simpelweg voor het uiten van wat ze vindt. Wat me het meeste steekt, is dat mensen denken dat de Israëliërs ons zo behandelen sinds 7 oktober 2023, maar eigenlijk is het altijd al zo geweest."
Ook Osama Shadeh stond vannacht te wachten op zijn dochter, de 17-jarige Aseel. Volgens Shadeh werd zij in november 2023 opgepakt toen zij protesteerde tegen het doden van kinderen in de Palestijnse gebieden. "Ze was daar met een Palestijnse vlag", zegt Shadeh. "Opeens schoten Israëlische militairen haar in de voet. Ze beschuldigden haar van het willen neersteken van een soldaat."
Minderjarige in de cel
"Dat ze nu is vrijgelaten, betekent volgens mij dat Israël inziet dat ze niets verkeerd heeft gedaan. Ze hebben een minderjarige meer dan een jaar lang in de cel laten zitten." Overigens is niet duidelijk met wat voor vlag Shadeh bij het protest was. In berichtgeving door The Guardian uit 2023 wordt gesproken over een Hamas-vlag.
Veel mensen die zijn vrijgekomen spreken van erbarmelijke omstandigheden in de Israëlische gevangenissen. "De situatie is inderdaad erg slecht", zegt correspondent Pepijn Nagtzaam. "De gevangenissen zitten overvol, veel mensen lopen huidziektes op en mensen vallen tientallen kilo's af door stress en te weinig eten. Ook is er veel geweld door bewakers, waaronder ook seksueel geweld, zoals groepsverkrachtingen."
"Voor veel mensen geldt bovendien dat ze niet weten waarom ze vastzitten of dat ze zonder proces in de cel zijn beland. Soms pakt het Israëlische leger gewoon zomaar mensen op. Dat doen ze bijvoorbeeld bij politiek activisten, in de hoop dat het verzet daarmee niet te groot wordt. Volgens sommigen pakt het leger mensen op om later in te kunnen zetten als ruilmiddel", zegt Nagtzaam.
Geen homogene groep
"Dat geldt zeker ook voor een deel van de 2000 Palestijnen die de komende weken vrij worden gelaten. Alleen neemt dat niet weg dat er ook mensen op vrije voeten komen die vast hebben gezeten vanwege bomaanslagen, steekincidenten of het gooien van stenen. Die 2000 mensen vormen zeker geen homogene groep. Het enige dat ze gemeen hebben is dat ze allemaal in de gevangenis hebben gezeten."
Israëlische gevangenissen vol Palestijnen
"Er zitten veel Palestijnen in Israëlische gevangenissen", zegt correspondent Nagtzaam. "Gisteren waren dat er nog 10.400. Trek daar de 2000 vanaf die vrij gaan komen en je ziet dat er nog altijd zo'n 8400 Palestijnen gevangen blijven zitten."
Volgens de Palestijnse verenging voor gevangenissen zaten afgelopen oktober bijna 3400 mensen vast op basis van 'administratieve detentie.' Dat betekent dat mensen maandenlang, zonder aanklacht, mogen worden vastgezet. En die periode kan telkens worden verlengd.
Volgens dezelfde verenging zaten voor 7 oktober 2023 5250 Palestijnen opgesloten in een Israëlische gevangenis. "Na die datum is het aantal opgepakte Palestijnen dus zeer snel toegenomen. Daar zitten zeker mensen tussen die vanwege het minste geringste zijn opgepakt", zegt Nagtzaam.