Arabische landen in overleg over Trumps Gazaplan: 'Staat vast dat ze het er niet mee eens zijn'

De Amerikaanse president Trump verbaasde vriend en vijand toen hij begin deze maand tijdens een persconferentie zijn plan voor Gaza uit de doeken deed: platwalsen en opnieuw opbouwen. Niet voor de Palestijnse inwoners, maar voor toeristen. Trump ziet een "Côte d’Azur van het Midden-Oosten" voor zich, beheerd door de Amerikanen zelf.

Voor de uitvoering van dat opmerkelijke plan heeft Trump de Arabische buurlanden van Israël nodig. Die zouden namelijk de huidige inwonders van Gaza moeten opvangen. Iets dat zij, om meerdere redenen, absoluut niet zien zitten. Egypte, Jordanië, Qatar, Saoedi-Arabië en de Verenigde Arabische Emiraten zijn vandaag in Riyad bijeen om het plan van Trump te bespreken en met een antwoord te komen.

Zo kondigde Donald Trump zijn plan aan om de controle over de Gazastrook over te nemen:

"Vast staat dat ze het oneens zijn met het plan van Trump", zegt Midden Oosten-expert Koert Debeuf van de Vrije Universiteit Brussel. "Het lijkt me goed dat je daarover nog eens de koppen bij elkaar steekt en met een sterk, duidelijk, gezamenlijk standpunt naar de rest van de wereld komt." 

'Palestijn-zijn moet blijven'  

"Deze landen worden al langer tegen elkaar uitgespeeld over een principieel punt en dat is: hoe zijn de Palestijnen het best geholpen?", zegt arabist Maurits Berger van de Universiteit Leiden. Volgens Trump helpen buurlanden de Palestijnen niet door ze te laten zitten in het totaal verwoeste Gaza, en zouden deze mensen op een andere locatie beter af zijn. "Maar in de Arabische wereld is men het erover eens dat Palestijnen alleen zijn geholpen als er iets is dat Palestina heet", zegt Berger. "Door Gaza af te pakken van de Palestijnen, verdwijnt er een stukje Palestijn-zijn en dát willen Arabische landen echt niet." 

"De meeste van deze landen hebben wel op een manier de behoefte om samen te werken met Israël, maar dat mag nooit ten koste gaan van de Palestijnen", voegt Debeuf toe.

Er spelen ook nog praktische punten. "Twee miljoen vluchtelingen opnemen is voor landen als Egypte of Jordanië gewoon veel. En als je alle inwoners van de Gazastrook opneemt, importeer je ook Hamas. Daar zitten buurlanden al helemaal niet op te wachten", zegt Debeuf.

Egypte en Jordanië kwetsbaar

Het is niet te verwachten dat Trump een afwijzing van zijn plan zomaar zal accepteren. Mocht hij landen onder druk willen zetten, dan zijn Egypte en Jordanië het kwetsbaarst, zeggen Debeuf en Berger. "Egypte ontvangt jaarlijks 1,5 miljard euro aan militaire steun van Amerika. Jordanië heeft, anders dan zijn buurlanden, geen olievoorraden", vertelt Berger. 

"Als het moet, kunnen landen als Qatar, VAE en Saoedi-Arabië inspringen wanneer de Amerikaanse hulp wegvalt. Ik kan mij voorstellen dat daarover gesproken gaat worden", zegt Debeuf.

Abbas vertegenwoordiger van Palestina

Ook Mahmoud Abbas is er naar alle waarschijnlijkheid bij vandaag. De president van de Palestijnse Autoriteiten heeft in praktijk maar weinig te zeggen, wat hem de spottende bijnaam 'burgemeester van Ramallah' opleverde, naar zijn woonplaats. "Israël bepaalt uiteindelijk alles, ook in de Westerlijke Jordaanoever. Abbas' persoonlijkheid is bovendien ook niet echt indrukwekkend", zegt Berger. 

Desondanks is het toch goed om de 89-jarige Abbas erbij te hebben, meent Debeuf. "Je wil er toch een vertegenwoordiger namens de Palestijnen bij hebben, als je het over dat volk hebt. Anders is het net als bij de onderhandelingen over Oekraïne, waar Oekraïne zelf niet bij zit. Je komt dan toch onvermijdelijk bij Abbas uit. Zijn handtekening zal uiteindelijk goed staan onder een eventuele gezamenlijke verklaring."