Veel ingrijpende decreten en beslissingen Trump, maar waar is het tegengeluid?

Geen kritische woorden van oud-presidenten Barack Obama, Joe Biden of Bill Clinton. Voormalig presidentskandidaat Kamala Harris is onzichtbaar. En andere acties tegen Trumps beslissingen zijn vooral in de marge. "Dat oud-presidenten zich niet over hem uitlaten is niet heel gek, het is vrij normaal dat je je als oud-president afzijdig houdt van het beleid van je opvolger, om die niet in de weg te zitten", zegt Amerikadeskundige Kirsten Verdel. 

"Maar los van dat, de Democraten hebben ook gewoon geen duidelijk gezicht van de partij nu. En zowel in de Senaat als in het Huis van Afgevaardigden hebben ze geen meerderheid, dit maakt ze dus én machteloos in de politiek én minder relevant voor media. Dat draagt er wel aan bij dat je hen minder hoort en ziet, niet alleen in Nederland maar ook in de VS." 

20ste eeuw

RTL Nieuws-correspondent Erik Mouthaan is het eens met Verdel dat de Democratische partij een duidelijk gezicht mist. "Maar daarnaast is het ook zo dat hoe de partij zich naar buiten toe presenteert erg 20ste eeuw is. Het is allemaal erg op tv gericht, ze zijn helemaal niet zo sterk op sociale media zoals de Republikeinen daarop wel flink aanwezig zijn. Trump heeft allerlei influencers, de Republikeinse partij heeft een hele mediamachine gecreëerd op die manier. Daar schort het ook aan bij de Democraten."

Vanuit de maatschappij worden er wel protesten georganiseerd. Zo vond vorige week op 28 februari de Economic Blackout plaats. Actievoerders riepen Amerikanen op om door heel de VS de hele dag niks te kopen, en dus niks bij te dragen aan de economie. De impact hiervan was alleen minimaal. Ook gaan vanavond tientallen Democratische vrouwen uit het Congres gekleed in het roze naar de eerste toespraak van Donald Trump aldaar. Ze protesteren daarmee tegen het beleid van Trump dat volgens hen vrouwen en families extra hard raakt.

"Toch is het goed om te beseffen dat keuzes rondom Oekraïne heel hard binnenkomen in Europa, maar veel verder weg voelen voor veel Amerikanen", zegt Mouthaan. "Zij maken zich meer zorgen over de stijgende kosten van de boodschappen. Of bijvoorbeeld dat vandaag in het nieuws komt dat een SUV mogelijk 9000 dollar duurder wordt door de handelsoorlog die de president van start liet gaan vandaag."

Onvrede bevolking

"Er zijn wel echt protesten", zegt Verdel. "Afgelopen weekend nog stonden er honderden mensen bij Tesla-dealers in Manhattan en Boston onder andere. JD Vance werd bij zijn skitrip in Vermont nog uitgejouwd en uitgescholden, niet alleen vanwege zijn politieke beslissingen, ook om zijn skikwaliteiten overigens. Die waren vrij slecht. Maar er zijn echt wel acties, alleen ze zijn vaak toch redelijk in de marge." 

En dat terwijl de onvrede over Trump wel toeneemt onder de Amerikaanse bevolking. Bij zijn aantreden gaf 41 procent van de Amerikanen aan Trump en zijn beleid af te keuren. In zes weken tijd is dat aantal gegroeid naar bijna 48 procent. 

Trump zijn uitspraken en beleid zorgen voor veel controverse, al meent hij zich dat niet altijd te kunnen herinneren:

Vanuit de politiek is er wel wat tegengeluid, maar veel is dat niet. "De Democraten hebben vooral tijdens de hoorzittingen voor de ministers van Trump geprobeerd wat ze konden, hierin werden kandidaat-ministers ondervraagd door de Senaat, maar dit gebeurde ook niet met heel veel succes. En iemand als Bernie Sanders is namens de Democraten ontzettend kritisch over Trump, hij laat zich overal horen."

"Maar dat is ook niet iemand die echt het gezicht van de partij vormt", zegt Verdel. "Hij wordt toch een beetje als passé gezien, niet iemand die het Trump moeilijk kan maken. Vanuit Democratische staten proberen gouverneurs wat ze kunnen om het beleid van Trump tegen te gaan. Maar als het gaat over Oekraïne dan kunnen zij weinig betekenen, dat wordt bijna allemaal landelijk besloten."

Oekraïne

Toch leiden ook zijn standpunten over Oekraïne binnen de Republikeinse partij inmiddels tot gefronste wenkbrauwen. "Bepaalde opmerkingen over Oekraïne zorgen echt wel voor verdeling in de partij. De Republikeinse senator Ted Cruz bijvoorbeeld, die hardcore Trump-fan is, is ook pro-Oekraïne. Hij heeft zich daar op X ook echt wel over uitgelaten. Maar ja, voor veel Republikeinen speelt ook mee dat ze, als ze het oneens zijn met Trump, al snel allerlei doodsbedreigingen krijgen."

"Wat we daarnaast niet moeten vergeten", zegt Mouthaan, "is dat er ook een boel Republikeinen zijn die het eigenlijk wel gewoon eens zijn met alles wat Trump doet. Die zeggen: ja, het gaat misschien allemaal een beetje hardhandig, maar de kiezers wilden verandering en dit is goed voor het land. Er is oprecht ook veel tevredenheid over zijn werk. Duidelijk is in ieder geval dat Trump is ontketend, ik heb in alle jaren en presidentschappen die ik hier heb meegemaakt nog nooit iemand zo hard van stapel zien gaan."

Het politieke verzet moet dus eigenlijk in eerste instantie vooral van de Democraten komen. Verdel: "Vanavond zal senator Elissa Slotkin namens de Democraten een weerwoord geven op Trumps toespraak in het Congres. Maar dat bijna niemand haar kent, zegt al heel erg veel over hoeveel tegenwicht de Democratische partij momenteel kan bieden." 

De Amerikaanse media hebben het ook niet gemakkelijk in het tweede tijdperk-Trump. Zo werd een journalist van het persbureau AP geweerd uit het Witte Huis omdat AP de Golf van Mexico weigert de Golf van Amerika te noemen in zijn nieuwsberichten. Ook besloot het Witte Huis voortaan zelf te bepalen wie wordt toegelaten bij persmomenten. Voorheen lag dit in handen van een onafhankelijke stichting die betrokken is bij het Witte Huis en bepaalden media onderling een roulatiesysteem. 

"Zowel Trump als Musk heeft ook opgeroepen om journalisten die hen niet goed liggen te vervolgen of te ontslaan. De persvrijheid komt ook steeds verder in het geding. Ik zou als ik een journalistieke organisatie in de VS was inmiddels wel rechtszaken aanspannen voor ontmanteling van de persvrijheid", zegt Verdel.

"De grote vraag is eigenlijk: hoe sterk is de rechtsstaat nog?", zegt ze. "Als je ziet dat er meerdere rechtszaken zijn aangespannen tegen de beslissingen van Trump, bijvoorbeeld over het bevriezen van buitenlandse hulp, en dat Trump de uitspraak van rechters niet opvolgt: wat voor gevolgen gaat dat hebben? Het juridische systeem wordt steeds verder getest."

Al met al zijn er zeker wel acties, zegt Verdel, maar gebeurt er nog niets dat massaal de aandacht verdient. "En dat is ook nog deels de verdienste van de regering van Trump. Vanuit daar komen iedere dag zoveel beslissingen en decreten naar buiten. Alleen dat al volgen en daar verslag van uitbrengen als nieuwsmedium is een fulltime job, je houdt bijna geen tijd meer over om ook te kijken naar zijn tegenstanders. Ook dat maakt het lastig."

Over die strategie van Trump maakten wij eerder onderstaande video: