Democraten VS woedend over veiligheidsblunder op Signal: 5 vragen over het lek

1. Wat is er gebeurd?

Op 11 maart wordt journalist Jeffrey Goldberg toegevoegd aan de appgroep "Houthi PC small group" in de berichtenapp Signal, een versleutelde chatdienst. In die appgroep zaten onder anderen: de ministers van Defensie en Buitenlandse Zaken, de nationale veiligheidsadviseur, vicepresident JD Vance, en de bazen van de Amerikaanse inlichtingendiensten FBI en CIA.

En dus ook Goldberg, de hoofdredacteur van het blad The Atlantic, die wordt toegevoegd door de nationale veiligheidsadviseur Mike Waltz. Niemand schijnt door te hebben dat de journalist in de appgroep zit en alles kan meelezen.

In de groep worden militaire plannen tot in detail gedeeld. Zo wist de journalist uren van tevoren dat er een raketaanval op een Houthi-rebellengroep zou plaatsvinden in Jemen. Na de aanval feliciteren de leden van het kabinet elkaar. "Goed begin", zegt de baas van de CIA. "Goed werk, Pete, en team", zegt de minister van Buitenlandse zaken tegen zijn collega, minister van Defensie Pete Hegseth. En de nationaal veiligheidsadviseur reageert met emoji's van een boks, een Amerikaanse vlag en een vlammetje.

"Zoiets had ik nog nooit gelezen," zegt journalist Goldberg. Hij gelooft eerst niet dat het echt is. "Ik vond het volstrekt onwaarschijnlijk dat de topleiders op het gebied van de nationale veiligheid van de VS een mogelijke aanstaande aanval op een ander land zouden bespreken op een commerciële berichtenapp."

2. Wat zijn de gevolgen voor de nationale veiligheid?

Behalve plannen voor een raketaanval delen de ministers ook andere informatie, zoals namen van mensen die doelwit zijn en zelfs een naam van een actieve CIA-agent. "Het is informatie die, als die in verkeerde handen valt, niet alleen de operatie zelf in gevaar brengt, maar ook levensbedreigend is voor Amerikaans personeel in de regio", zegt Van der Meer.

"Dit gaat in tegen alle veiligheidsprotocollen. En het werpt vragen op over hoe kabinetsleden omgaan met dit soort gevoelige informatie." Dit kan er natuurlijk ook voor zorgen dat Amerika's bondgenoten de Amerikanen niet meer vertrouwen met hun vertrouwelijke informatie.

Bovendien is in screenshots van de appgroep te lezen dat de ministers vinden dat Europa profiteert van Amerika's acties tegen de Houthi-rebellen. 'Het is TRIEST,' zegt minister van Defensie Hegseth daarover. "Dat zal de relatie tussen de Europeanen en Amerikanen niet verbeteren," aldus Van der Meer.

3. Mag dit soort informatie gedeeld worden op Signal?

"Vertrouwelijke informatie, zoals plannen voor een raketaanval, mag niet via een dienst als Signal gedeeld worden", zegt Van der Meer. Normaal gesproken delen kabinetsleden dit soort informatie via beveiligde communicatielijnen. Ministers hebben bijvoorbeeld toegang tot beveiligde ruimtes, scifs genaamd, een afkorting van 'sensitive compartmented information facility'. Daar mogen telefoons niet eens naar binnen. Het Witte Huis ontkent dat het in de Signalgroep over oorlogsplannen is gegaan.

Het is nog niet duidelijk met welke toestellen de kabinetsleden appten. Van der Meer: "Als ministers hiervoor ook nog eens hun werk-telefoon hebben gebruikt, dan is dat al helemaal problematisch. Die toestellen zijn regelmatig doelwit van hackers."

Nederlandse ministers reageerden vandaag op het Signal-lek:

Blijkbaar heeft ook niemand gecheckt wie er in die appgroep zit. "Al zou de journalist per ongeluk aan de groep zijn toegevoegd, dan nog is dat strafbaar. Want er is hier hoogst gevoelige informatie gedeeld met iemand die hier geen toegang toe zou moeten hebben. Dat valt mogelijk onder de spionagewet."

4. Hoe reageren de Democraten?

Democraten reageren woedend en spreken van een enorm schandaal. 'Schokkend, slordig en onbekwaam gedrag' noemt de Democratische senator Mark Warner het lek. Als een willekeurige medewerker van het leger of de inlichtingendiensten dit had gedaan, zegt senator Warner, 'dan was die persoon ontslagen'.

De gevolgen van dit lek zijn enorm, waarschuwen Democraten en veiligheidsexperts. "Hoe moeten onze bondgenoten ons nog vertrouwen met hun inlichtingen?", vraagt Warner zich af.

Leider van de Democraten in de Senaat, Chuck Schumer, wil een uitgebreid onderzoek. Ook een aantal Republikeinen in het parlement zeggen vandaag dat de betrokkenen hun fouten moeten toegeven en openheid van zaken moeten geven.

5. Wat zegt de Trump-regering?

President Trump zegt dat de kwestie slechts een 'hapering is in twee maanden' en 'niet eens serieuze'. Over zijn veiligheidsadviseur zegt hij: "Michael Waltz heeft een lesje geleerd en hij is een goede man." Het zou Waltz zijn geweest die de journalist toevoegde aan de appgroep, maar Trump speculeert dat het een medewerker van Waltz was die dit deed.

Naar buiten toe probeert regering-Trump de kwestie te 'downplayen', dus zo klein mogelijk te maken, ziet Van der Meer. Minister van Defensie Hegseth ontkent de boel: "Niemand was oorlogsplannen aan het appen."

Ook het Witte Huis ontkent dat er oorlogsinformatie is gedeeld. Volgens woordvoerder Karoline Leavitt is journalist Goldberg een 'sensatiezoeker'. Trump zegt dat The Atlantic een blad is dat snel failliet zal gaan.

Op dit moment is een hoorzitting gaande met de bazen van de Amerikaanse veiligheidsdiensten, die al gepland was voor dit nieuws naar buiten kwam. De minister van Veiligheidsdiensten Tulsi Gabbard, die ook in de appgroep zat, ontkent dat er vertrouwelijke informatie is gedeeld op Signal en gaat verder niet in op de kwestie. FBI-baas Kash Patel wil niet vertellen of de FBI al een onderzoek is begonnen.