Overleden Amerikaan spreekt zijn moordenaar in rechtszaal toe via AI: 'Ik vergeef je'
De 37-jarige Christopher Pelkey uit Arizona raakte in 2021 verwikkeld in een verkeersruzie die volledig uit de hand liep. Hij werd doodgeschoten door een andere bestuurder. Tijdens de rechtszaak tegen hem was gisteren een bijzondere verklaring te zien: van Pelkey zelf, of beter gezegd: een levensechte AI-versie van hem.
Stacey Wales, de zus van het slachtoffer, was sinds de dag dat de rechtszaak begon (in 2023) bezig met het voorbereiden van een slachtofferverklaring namens de nabestaanden. Maar het schrijven van de verklaring lukte maar niet, zegt ze tegen de zender NPR. Ze besloot dat het beter was om haar overleden broer zijn eigen verklaring te laten voor lezen. Ze gebruikte daarvoor AI, kunstmatige intelligentie.
In de video is te zien hoe de AI-avatar van Christopher de dader rechtstreeks toespreekt en hem vergeeft:
Stacey Wales hield jarenlang een lijst bij van dingen die haar broer zou hebben gezegd als hij nog had geleefd. "Ik wilde daar zelf niet staan en tegen de dader zeggen: 'Ik vergeef je', want dat is niet zo. Ik ben daar nog niet. Maar ik had tegelijk een strijd in mijn hoofd, waarbij ik Chris' stem tegen me hoorde zeggen: 'Ik vergeef hem wel'."
De man van Stacey had ervaring met AI op zijn werk. Met zijn hulp is de video uiteindelijk tot stand gekomen. Ze hebben de stem nagebootst op basis van audiobestanden van Pelkey, en hebben een foto gevonden waar hij recht in de camera kijkt. Zo konden ze met deze technologie Pelkey tot leven wekken en hem laten zeggen wat zij wilden. De dader kreeg uiteindelijk 10,5 jaar cel voor de moord.
Robots in de rechtszaal
Het is niet de eerste keer dat AI wordt gebruikt in de Amerikaanse rechtszaal. Een maand geleden zorgde een AI-gegenereerde advocaat voor onrust in de New Yorkse rechtszaal. Maar het gebeurde in de VS nog nooit dat een slachtofferverklaring door middel van AI werd getoond.
Je hebt niet alle cookies geaccepteerd. Om deze content te bekijken moet je deaanpassen.
In Nederlandse rechtszittingen wordt nog niet geëxperimenteerd met AI. Wel is bij het oplossen van zaken of opsporing gebruikgemaakt van AI-hologrammen en -video's om aandacht te vragen. Zo werd bij de 19-jarige Hongaarse sekswerker 'Betty' een hologram ingezet om tips van het publiek te vragen. Dat gebeurde ook in de zaak van de vermoorde 13-jarige Sedar.
"Beide voorbeelden gingen om een coldcase-zaak op te lossen en dus niet, zoals in Amerika, een overleden slachtoffer gebruik te laten maken van spreekrecht via AI", vertelt slachtofferadvocaat Thyrsa Buskop.
Alert op ontwikkelingen
Collega-advocaat Sébas Diekstra snapt waarom AI ook wordt ingezet in de rechtszaal: "Het idee dat een slachtoffer - postuum - alsnog het woord krijgt via AI kan ontroerend en krachtig zijn." Volgens Diekstra zullen zeker nabestaanden dat voelen.
Toch moeten we, zegt hij, ook alert zijn op ontwikkelingen als deze: "Hier spelen meer aspecten: niet alleen wat goed voelt voor nabestaanden, maar ook ethische vragen over representatie, toestemming en de wens van de overledene. Juist bij dit soort technologische vernieuwingen is uiterste zorgvuldigheid geboden."
Ook Buskop ziet dat dit soort video's kunnen inspelen op de emotie, maar zij sluit zich aan bij de alertheid van Diekstra in de rechtszaal: "Het is de vraag of wat gezegd wordt, ook daadwerkelijk is wat het overleden slachtoffer had willen zeggen. Het is ook dan de vraag hoever je kunt gaan met dit soort filmpjes en wat je precies toont."
