Hongaarse spionnen in Oekraïne gearresteerd: 'Verzamelden informatie over het leger'

De Oekraïense geheime dienst SBOe deelde vanochtend beelden van de arrestaties en ondervraging de verdachten. "Ze verzamelden informatie over de militaire veiligheid van de regio Transkarpatië, zochten naar kwetsbaarheden in de grond- en luchtverdediging van de regio en bestudeerden de sociaal-politieke opvattingen van de lokale bewoners", meldde SBOe vanochtend. 

Zo werd het nieuws door Oekraïne naar buiten gebracht:

Moeizame relatie

Oekraïne en Hongarije zijn buurlanden, en hebben een zeer moeizame relatie. De Hongaarse premier Viktor Orbán heeft een goede band met Russische president Vladimir Poetin, en ging vorig jaar nog bij hem op bezoek in Moskou. Daarnaast heeft Hongarije meerdere keren militaire steunpakketten aan Oekraïne vertraagd of geblokkeerd.

De vermoedelijke spionnen hebben allebei de Oekraïense nationaliteit en hebben allebei in de Oekraïense strijdkrachten gediend. Eén van de verdachten zegt dat hij al in 2021 werd geworven door de Hongaarse geheime dienst, maar pas in 2024 werd gevraagd om informatie in te zamelen. Ze worden verdacht van hoogverraad in oorlogstijd, waar een levenslange celstraf op staat.

De twee zouden in de grensregio Transkarpatië onder andere onderzoeken hoe de lokale bevolking zou reageren 'als Hongaarse troepen de regio zouden binnentrekken', zegt de dienst. Ze gingen regelmatig naar Hongarije om verslag uit te brengen, en kregen een telefoon met 'speciale software voor heimelijke communicatie', zegt de SBOe.

"Dat Hongarije spioneert in Oekraïne is niet verrassend", zegt Koen Aartsma, inlichtingenexpert van het Instituut Clingendael. "Hongarije zal willen weten waar Oekraïense luchtverdedigingssystemen staan en hoe Oekraïne militair gezien opereert langs de grens. Het is een land in oorlog, dus veel landen spioneren daar. Ook bondgenoten van Oekraïne doen dat, dus spionage hoeft lang niet altijd kwaadwillig te zijn. Een stukje inlichtingenverwerving kan helpen om het plaatje van bondgenoten compleet te maken."

Inmenging?

Wat Hongarije precies met de inlichtingen zou willen doen is onduidelijk. Het hoeft niet kwaadwillig te zijn, maar in Oekraïne leven er wel zorgen dat de spionnen inlichtingen verzamelden over een mogelijke militaire inname van Transkarpatië door Hongarije. In die regio wonen zo'n 75.000 mensen van Hongaarse afkomst. "Als het klopt wat Oekraïne zegt, dan is dat zeker zorgelijk", zegt Aartsma. "Dan kan er echt sprake zijn van inmenging. Hongarije zegt dat het gebied historisch bij hun hoort, en er woont een grote Hongaarse minderheid."

In Oekraïne wordt bezorgd gereageerd op de arrestaties. "Nu moeten we dus ook geld inzamelen voor drones die tegen het Hongaarse leger vechten", schrijft de in Oekraïne bekende blogger en politiek activist Serhiy Sternenko bijvoorbeeld.

Dat Oekraïne het nieuws zelf zo uitgebreid brengt, is wel bijzonder, legt Aartsma uit. Mogelijk is het een vorm van 'naming and shaming', dat Oekraïne dit nieuws expres groot naar buiten brengt om Hongarije voor het blok te zetten. 

"Vaak worden zulke kwesties achter de schermen opgelost en wordt daar achter gesloten deuren over gepraat. Nu komt het in de openbaarheid, dus de signaalwerking hiervan moeten we serieus nemen. Dit nieuws kan ook een signaal zijn van de geheime diensten aan de Oekraïense bevolking: spioneren voor een buitenlandse mogendheid blijft niet onbestraft."

De Oekraïense militair analist Ivan Stoepak zegt tegen de nieuwszender TSN dat Hongarije al twintig jaar invloed uitoefent op Transkarpatië door Hongaarse culturele centra te financieren en makkelijk Hongaarse paspoorten uit te geven aan Oekraïners die in Transkarpatië wonen. Recente cijfers zijn er niet, maar in 2015 liet Hongarije weten dat het onder een versimpelde procedure 94.000 paspoorten had uitgegeven aan inwoners van de regio. Volgens Stoepak durfde Oekraïne jarenlang niet in te grijpen omdat het de relatie met NAVO- en EU-lid Hongarije goed wilde houden.

Reactie van Hongarije

Enkele uren na het nieuws over de arrestaties ontstond er een diplomatieke rel tussen de twee landen. Hongarije noemt de Oekraïense actie 'propaganda'. "Deze campagne om Hongaren in diskrediet te brengen kunnen wij niet tolereren", zei de Hongaarse minister van Buitenlandse Zaken, Peter Szijjarto. Hij kondigde vervolgens aan dat twee Oekraïense diplomaten worden uitgezet omdat zij zich ook zouden bezighouden met spionage.

Oekraïense politici hebben nog niet publiekelijk gereageerd op de arrestaties, of op de uitzetting van de twee Oekraïense diplomaten. Maar duidelijk is dat de moeizame relatie tussen de twee landen nu onder bijzonder hoge spanning staat.