VS, Europa en Oekraïne pleiten voor staakt-het-vuren: 'Eerste reactie uit Moskou is slecht'
De Verenigde Staten, Oekraïne en Europese leiders willen allemaal dat er in Oekraïne een staakt-het-vuren komt van 30 dagen. Het bestand zou maandag al kunnen beginnen. Rusland lijkt het plan meteen af te wijzen, en zou op maandag juist een grote raketaanval kunnen uitvoeren.
Vandaag zijn vier Europese regeringsleiders op bezoek in Kyiv. Emmanuel Macron (Frankrijk), Friedrich Merz (Duitsland), Keir Starmer (Verenigd Koninkrijk) en Donald Tusk (Polen) praatten met de Oekraïense president Zelensky over een staakt-het-vuren van dertig dagen. Tijdens zo'n gevechtspauze kunnen er onderhandelingen plaatsvinden over een einde aan de oorlog.
Oekraïne en de Verenigde Staten willen allebei dat er een onvoorwaardelijk staakt-het-vuren komt van 30 dagen. Daar sluiten de Europese leiders zich vandaag officieel bij aan.
Tijdens hun bezoek aan Kyiv belden de leiders samen met Donald Trump. Het was een 'productief gesprek', meldt de Oekraïense minister van Buitenlandse Zaken, Andriy Sybiha. "Oekraïne en zijn bondgenoten zijn klaar voor een volledig en onvoorwaardelijk staakt-het-vuren te land, in de lucht en op zee gedurende minstens dertig dagen, wat al op maandag kan beginnen."
"Wij doen hier samen met de VS een oproep aan Poetin", zei Britse premier Starmer in Kyiv. "Als hij serieus is over vrede, dan heeft hij nu de kans om dat te laten zien."
Rusland stelt extra voorwaarden
Het voorstel van Oekraïne en de Verenigde Staten voor een 30-daags staakt-het-vuren ligt er al sinds 11 maart, maar Rusland is tot nu toe nog niet akkoord gegaan. Die houding lijkt voorlopig niet te veranderen.
Kremlin-woordvoerder Dmitry Peskov zei vanochtend in een interview dat alle militaire hulp aan Oekraïne eerst moet worden stopgezet, voordat een staakt-het-vuren kan beginnen. Daarmee stelt hij dus voorwaarden aan de gevechtspauze, terwijl de VS, Europa en Oekraïne allemaal pleiten voor een onvoorwaardelijk bestand.
Als Rusland niet instemt met het voorstel voor een staakt-het-vuren, volgen er mogelijk meer economische sancties uit Europa en de VS. Rusland lijkt nog niet onder de indruk van die druk.
Dmitry Medvedev, hoofd van de Russische Veiligheidsraad en voorheen president van Rusland, zegt dat hij niet onder de indruk is van het voorstel. "Macron, Merz, Starmer en Tusk zouden in Kyiv vrede bespreken. In plaats daarvan uiten ze dreigementen aan het adres van Rusland", schrijft hij op X. "Denken jullie dat dat slim is? Steek die vredesplannen maar in je pangender reet!"
"Een volgend bestand hangt nu af van de reactie uit Moskou", zegt Oost-Europa correspondent Jeroen Akkermans. "Maar de eerste reacties uit het Kremlin beloven niet veel goeds."
Russische raketaanval?
Rusland wijst het voorstel voor een staakt-het-vuren niet alleen van de hand, maar maakt zich mogelijk zelfs op voor de lancering van een zogeheten Oresjnik-raket op maandag of dinsdag. Het luchtruim boven de Russische raketlanceerbasis Kapoestin Jar wordt op 12 en 13 mei namelijk gesloten, meldt de Oekraïense militaire nieuwssite Militarnyi, en dat is de plek waar Rusland deze raket opslaat en lanceert.
Ook de Amerikaanse ambassade in Kyiv waarschuwt voor een grote Russische aanval in de komende dagen, maar noemt de Oresjnik niet specifiek. "De Amerikaanse ambassade in Kyiv heeft informatie ontvangen over een mogelijk grote luchtaanval die de komende dagen op elk moment kan plaatsvinden."
De Oresjnik is een van de meest geavanceerde wapens in het Russische arsenaal, een raket die volgens Vladimir Poetin 'niet te stoppen' is omdat hij keihard op zijn doel afvliegt. De raket is tot nu toe slechts één keer eerder ingezet. Dat was bij een aanval op een wapenfabriek in de stad Dnipro, op 21 november 2024.
Oekraïne erkent dat het momenteel niet beschikt over luchtverdediging die de Oresjnik effectief kan uitschakelen, maar probeert burgers gerust te stellen. "Zelfs als de Russen besluiten om de raket ineens af te vuren, wordt niemand daardoor verrast", zegt Andriy Kovalenko van de Oekraïense Nationale Veiligheidsraad. 'Oekraïne zal het al uren van tevoren weten', zegt hij, waardoor burgers ruim de tijd zouden hebben om naar een veilige schuilplaats te gaan.
Propaganda
In Oekraïne zijn er logischerwijs zorgen over de mogelijke inzet van een Oresjnik-raket, maar lokale analisten benadrukken dat Poetins 'superwapen' in de eerste plaats een propagandawapen is. "De kans op een dergelijke aanval is klein", schrijft analist Oleksandr Kotsjetov voor de nieuwssite Liga.
Hij stelt dat de Oresjnik vooral een propaganda-wapen is, bedoeld om de bevolking bang te maken. Dat is volgens Kotsjetov belangrijker dan de daadwerkelijke schade die de raket kan aanrichten. "Maar als de raket wordt gebruikt, dan is de mogelijke verwoesting en het aantal slachtoffers vergelijkbaar met eerdere raketaanvallen van Rusland. Maar er zal niets apocalyptisch gebeuren."
Poetin kondigde eind april een staakt-het-vuren aan, van 8 tot en met 10 mei. Hij plande het staakt-het-vuren expres rondom de viering van Overwinningsdag op Nazi-Duitsland, op 9 mei. In Moskou werd traditiegetrouw een grote parade gehouden. Wereldleiders zoals de Chinese Xi Jinping en de Braziliaanse Lula da Silva waren aanwezig.
"Poetin heeft dit bestand alleen ingesteld om zijn militaire parade in Moskou doorgang te kunnen laten vinden", legt Jeroen Akkermans uit. "Hij lijkt niet van gedachten veranderd over de oorlog." Oekraïne heeft niet officieel ingestemd met Poetins plan, maar voert de afgelopen dagen geen droneaanvallen uit op Russisch grondgebied.
In de onderstaande video legt Rusland-correspondent Olaf Koens uit hoe Poetin de Overwinningsdag op Nazi-Duitsland koppelt aan de oorlog in Oekraïne.
"Voor de buitenwereld lijkt Poetin zich aan zijn gevechtspauze te houden", zegt Akkermans vanuit de stad Charkiv in het oosten van Oekraïne. "Er is bijna geen luchtalarm te horen geweest. Maar aan het front is geen sprake geweest van een staakt het vuren."
"De Russische aanvallen stoppen niet", zegt ook Zelensky op sociale media. "De Russen gebruiken nog steeds luchtbommen tegen onze troepen, en tegen steden en dorpen rondom het front. Maar het luchtalarm ging achter het front niet af. En dit bewijst eens te meer: als Moskou wil stoppen met doden, dan kan dat."
Berichten van het front
Vanaf het front melden Oekraïense soldaten dat de gevechten nog volop doorgaan. "De beschietingen gaan door, net als voorheen", zegt een soldaat aan het zuidelijke front tegen persbureau Reuters. "Er is helemaal niets veranderd."
De BBC en CNN melden vanuit de regio Donetsk aan het oostfront dat de gevechten daar ook volop doorgaan. Gisteren zouden er volgens het Oekraïense leger 1300 Russische soldaten zijn gedood of zwaar verwond.
