Slachtoffers in hun slaap verrast door overstroming: hoe kon het zo misgaan in Texas?

Terwijl bewoners van de Texas Hill Country zich opmaakten voor een gewone zomerse avond, zagen meteorologen donderdag bij het Amerikaanse Weather Prediction Center (WPC) iets onheilspellends in de weerkaarten. 

27 meisjes

Een paar uur later, vlak voor zonsopgang, voltrok zich een ramp. Toen velen lagen te slapen, viel een ongekende hoeveelheid regen. De rivier Guadalupe steeg in korte tijd met acht meter. Huizen en voertuigen werden weggespoeld. Hulpdiensten zoeken nog altijd naar overlevenden. Tientallen mensen worden vermist, onder wie 27 meisjes die verbleven op een christelijk zomerkamp aan de Guadalupe.

Hoe precies konden meteorologen de ramp zien aankomen? Er werd in ieder geval gewaarschuwd dat er een flinke hoeveelheid regen zou komen. Op donderdag om 13.18 uur lokale tijd kwam de eerste algemene waarschuwing. Later op de avond kwam een 'heads up'-verwachting (vooruitblik). Pas rond 01:00 uur 's nachts volgden zogenoemde Flash Flood Warnings, het moment dat velen lagen te slapen.

'Steeds zorgwekkender'

Peter Mullinax was die dag aan het werk voor de WPC. Hij maakte zogeheten Mesoscale Precipitation Discussions (MPD). Dat zijn weerberichten, specifiek over de te verwachten hoeveelheid neerslag. 

De eerste MPD werd om 18:10 uur lokale tijd uitgegeven. "De signalen werden steeds zorgwekkender", schrijft hij op Bluesky. De meeste weermodellen voorspelden 'ergens' in de regio 150 tot 250 millimeter regen, maar waar precies was toen nog onduidelijk. Ter vergelijking: tijdens de overstromingen in Limburg in juli 2021 viel er lokaal meer dan 160 millimeter regen in 48 uur in Zuid-Limburg.

De meest intense regen en overstromingen volgden na 03:00 uur 's nachts.

Alarmbellen

In de vroege ochtenduren van vrijdag werden de waarschuwingen steeds dringender, met berichten op mobiele telefoons waarin mensen werd geadviseerd om hoger gelegen gebieden op te zoeken en laaggelegen gebieden te verlaten, aldus meteoroloog Jason Runyen tegen persbureau AP.

Om 04:03 uur volgde een urgente waarschuwing, waarin werd gesproken van mogelijk 'catastrofale schade’ en 'ernstige bedreiging van mensenlevens'.

Sommige gebieden kregen meer dan 300 millimeter regen binnen enkele uren te verwerken.

De locaties die het zwaarst getroffen werden, kregen minstens één tot twee uur van tevoren directe waarschuwingen van de NWS. Dat lijkt laat, maar is niet ongebruikelijk, merkt Daniel Swain op. Hij is klimaatexpert aan de Universiteit van Californië.

Dat de weerdiensten helemaal niet hebben gewaarschuwd, zoals sommigen beweren, 'klopt simpelweg niet', zegt de klimaatonderzoeker op Bluesky. Hij wijst erop dat er wel algemene waarschuwingen werden gegeven, 12 uur van te voren.

'Onmogelijk te voorspellen'

Dat vier uur lang 50 tot 75 mm neerslag per uur aan regen zou vallen, midden in de nacht, op precies die plek waar rivieren samenkomen, dat is 'onmogelijk' om een dag van te voren te voorspellen, zegt hij. 

Voormalig medewerkers van de weerdienst zeggen dat niet zozeer de voorspelling het probleem was, maar de communicatie die daarop zou moeten volgen. De New York Times heeft het over een personeelstekort: het verlies van ervaren mensen die normaal gesproken zouden helpen met de communicatie met de lokale autoriteiten in de uren na de waarschuwingen.

Er zijn ook vragen gerezen over het gebrek aan een lokaal waarschuwingssysteem voor overstromingen in Kerr County. Zes jaar geleden is overwogen een systeem met sirenes te maken, vergelijkbaar met het waarschuwingssysteem voor tornado's. Zo'n systeem werd te duur bevonden, en volgens lokale bestuurders was er onvoldoende draagvlak onder bewoners om het te financieren. 

Meteoroloog Nicolien Kroon van Buienradar spreekt van een 'uitzonderlijke natuurramp'. De overstromingen zijn volgens haar het gevolg van een combinatie van meteorologische, geografische en klimatologische factoren. De enorme hoeveelheid regen kan verklaard worden doordat het restant van de tropische storm Barry op één plek bleef hangen door een blokkerend hogedrukgebied.

Smalle valleien

Het heuvelachtige terrein, met steile hellingen en smalle valleien, zorgde ervoor dat het regenwater snel naar beneden stroomde. Doordat er lange tijd weinig regen was gevallen, was de bodem uitgedroogd en hard waardoor het regenwater niet geabsorbeerd kon worden.

Tot slot noemt ze klimaatverandering. "Een opwarmende atmosfeer kan meer vocht vasthouden, dat kan zorgen voor intensievere regenval. De warme wateren van de Golf van Mexico en extra vocht uit de Stille Oceaan voedden de storm, waardoor deze uitzonderlijk veel neerslag bracht."