Brengt bezoek Netanyahu aan Witte Huis vrede in Gaza dichterbij? 'Trump aast op Nobelprijs'

De indirecte onderhandelingen tussen Israël en Hamas over een door de VS gesteund voorstel voor een staakt-het-vuren van 60 dagen en de vrijlating van Israëlische gijzelaars zijn gisterenavond in Qatar hervat. Premier Netanyahu is ondertussen in de VS aangekomen om met Trump over het voorstel te spreken. Voor zijn vertrek zei hij: "Ik geloof dat het gesprek met president Trump zeker kan bijdragen aan een betere uitkomst, waar we allemaal op hopen."

Fundamentele verschillen

Volgens Midden-Oostenexpert Thomas van Gool van vredesorganisatie PAX ligt er nu een redelijk concreet voorstel op tafel, maar dat betekent niet automatisch dat het leidt tot een permanente wapenstilstand. "Natuurlijk moeten we hoop blijven houden. We zijn verder dan in de afgelopen maanden, maar de vraag blijft of het echt tot uitvoering komt."

Eerdere onderhandelingen liepen stuk op fundamentele verschillen in verwachtingen: Israël was slechts bereid tot een tijdelijk bestand in ruil voor vrijlating van alle gijzelaars, terwijl Hamas aandringt op een permanent staakt-het-vuren en een volledige terugtrekking van Israëlische troepen uit Gaza. 

"Beide partijen hebben doelen die niet naast elkaar kunnen bestaan: Israël wil Hamas vernietigen en Hamas wil macht houden in Gaza en houdt de gijzelaars als garantie voor haar voortbestaan", zegt Midden-Oostencorrespondent Pepijn Nagtzaam. "Er moet iets toegegeven worden van beide kanten, zodat het staakt-het-vuren kans van slagen krijgt."

"Bovendien lijkt Israël een strategie te hebben in Gaza waarbij het probeert een zo groot mogelijk deel van de bevolking in een klein gebied samen te dringen, en andere delen van Gaza grotendeels leeg te maken", voegt Nagtzaam toe.

Hoewel het huidige voorstel nog niet officieel bekend is gemaakt, zijn er meerdere berichten over de inhoud. Volgens de BBC gaat het om een 60 dagen durende wapenstilstand met Amerikaanse garanties dat dit zal leiden tot een duurzame wapenstilstand en de vrijlating van alle gijzelaars.

Op de eerste dag zouden acht gijzelaars worden vrijgelaten door Hamas. Daarna zouden Israëlische troepen zich geleidelijk terugtrekken uit delen van Noord- en Zuid-Gaza. Op dag tien zou Hamas informatie geven over welke gijzelaars nog in leven zijn, terwijl Israël op zijn beurt informatie verstrekt over ruim 2.000 Palestijnen die zonder proces vastzitten in Israël, in zogenoemde 'administratieve detentie'. Ook zou de humanitaire hulp aan Gaza flink worden opgeschaald.

Volgens Al-Jazeera worden op dag één vijf gijzelaars vrijgelaten, en nog eens vijf op de laatste dag van de wapenstilstand.

'Geen realistisch doel'

Hamas liet vrijdag weten 'positief' te hebben gereageerd op het voorstel, maar plaatste wel kanttekeningen bij enkele onderdelen. Het kantoor van Netanyahu noemde die wijzigingen vervolgens 'onaanvaardbaar'.

Netanyahu, die door het Internationaal Strafhof wordt gezocht voor mogelijke oorlogsmisdaden in Gaza, blijft herhalen dat Hamas ontwapend moet worden, een eis die Hamas blijft weigeren. "Sinds het begin van de oorlog zegt Netanyahu dat hij Hamas wil uitschakelen, maar dat is geen realistisch doel. Je kunt dat niet bereiken met bombardementen", zegt Van Gool. "Zelfs hoge Israëlische militaire functionarissen erkennen dat."

"Wat meespeelt is dat steeds meer landen die Israël tot kort geleden onvoorwaardelijk steunden, kritischer worden vanwege de voortdurende mensenrechtenschendingen en de hoeveelheid gruwelijkheden zijn vastgelegd: de hongersnood, en mensen die worden neergeschoten bij hulpkonvooien", zegt Nagtzaam. "Dat zou Israël ertoe kunnen bewegen om uiteindelijk toch in te stemmen met een wapenstilstand."

Trump als vredestichter

Trump legt de lat hoog: hij verwacht zelfs deze week een akkoord tussen Israël en Hamas. Vorige week verklaarde hij dat Israël 'de noodzakelijke voorwaarden' had geaccepteerd om het voorstel te finaliseren. "Trump wil zich profileren als vredestichter. Hij aast op de Nobelprijs", zegt Van Gool. Maar er speelt meer mee: "Hij wil de betrekkingen tussen Israël en Arabische landen normaliseren. Maar invloedrijke landen zoals Saoedi-Arabië hebben duidelijk gemaakt dat dit pas mogelijk is als de oorlog stopt."

Inmiddels gaat de hongersnood door in Gaza. Uit wanhoop stopte de 12-jarige Mohammad zand in zijn mond. Zijn beelden gingen de wereld over. Speciaal voor RTL Nieuws sprak een lokale journalist in Gaza hem. Hij vertelt hoe de bombardementen en aanvallen vanuit Israël zijn dromen hebben verwoest: