Verontwaardiging om gruwelijke moordzaak Zuid-Afrika: 'Ik werd gedwongen de vrouwen aan varkens te voeren'
In Zuid-Afrika leidt een gruwelijke moordzaak tot grote verontwaardiging. Twee zwarte vrouwen zouden zijn doodgeschoten door een witte boerderij-eigenaar. Een 20-jarige landarbeider die bij hem in dienst was, zegt nu dat hij gedwongen werd door zijn baas om de lichamen van de vrouwen aan varkens te voeren. "Door deze zaak komt het trauma van het racistische apartheidsverleden naar boven."
Het gebeurde allemaal in augustus vorig jaar. Deze week startte de rechtszaak en komt er steeds meer informatie naar buiten. Het gaat om de moorden op Maria Makgato (45) en Lucia Ndlovu (34). Tijdens hun zoektocht naar eten op de boerderij zouden ze zijn doodgeschoten door de boerderij-eigenaar, de 60-jarige Zachariah Johannes Olivier, de eerste verdachte in de zaak.
De man van Lucia was erbij. Hij raakte gewond, maar wist te ontkomen en een dokter te bellen voor hulp. Vervolgens rapporteerde hij de schietpartij aan de politie.
Die vond de lichamen van de vrouwen een paar dagen later in de varkensstal van de boerderij. Vermoedelijk werden ze aan de varkens gevoerd om zo bewijsmateriaal te verbergen. Vervolgens ontstonden er verhalen dat de vrouwen deels zouden zijn opgegeten door de varkens, maar volgens de minister van Landbouw is dat niet het geval. De lichamen waren wel in staat van ontbinding.
"In Zuid-Afrika worden gemiddeld zeventig mensen per dag vermoord", zegt Afrikacorrespondent Sophie van Leeuwen. Het staat daarmee bovenaan de lijst van landen met de meeste moorden per hoofd van de bevolking. "De krant staat er elke dag vol mee. Maar deze moordzaak is zo gruwelijk dat die tot grote ophef en demonstraties leidt. Het gaat meteen over apartheid en racisme, het grote trauma van Zuid-Afrika."
Rassenverhoudingen opnieuw onder druk
Hoewel de apartheid officieel al meer dan dertig jaar geleden werd afgeschaft, is ongelijkheid in Zuid-Afrika nog altijd zichtbaar. Vooral op het platteland, waar de meeste landbouwgrond in handen van witte boeren is, terwijl het zware werk vooral door zwarte arbeiders wordt gedaan, vaak tegen lage lonen. "De ongelijkheid zit zo diep in de maatschappij", zegt Van Leeuwen. "En dat maakt deze zaak weer duidelijk."
De zogenoemde 'Limpopo pig farm murder', verwijzend naar de noordelijke provincie waar de moorden plaatsvonden, komt ook in een tijd dat er gesproken wordt over 'witte genocide'. "Witte boeren zeggen: we worden bedreigd en vermoord. Ze zeggen dat ze slachtoffer zijn van een zeer gewelddadige samenleving en noemen daarbij cijfers die helemaal niet kloppen."
De term 'witte genocide' gaat al langer rond en kreeg recent opnieuw aandacht toen Trump op basis van deze valse bewering zestig witte Afrikaners asiel gaf.
Dit soort desinformatie versterkt het idee onder een groep witte boeren dat ze zich moeten bewapenen én dat ze snel schieten als ze zich bedreigd voelen, legt Van Leeuwen uit. "Vanuit hun perspectief is het zelfverdediging. Als je naar de feiten kijkt, zie je een heel andere realiteit. De meeste mensen die in Zuid-Afrika worden vermoord, zijn nog steeds zwarte mensen."
Van Leeuwen benadrukt dat er ook veel doden vallen bij geweld van criminele bendes. "Maar deze zaak laat zien dat het uiteindelijk toch vaak de zwaksten in de maatschappij zijn die getroffen worden door geweld. In dit geval: zwarte Afrikanen die in afhankelijke positie in de onderkant van de maatschappij leven."
Je hebt niet alle cookies geaccepteerd. Om deze content te bekijken moet je deaanpassen.
Dat het bovendien twee vrouwen zijn die zijn doodgeschoten, maakt dat de boosheid in de Zuid-Afrikaanse maatschappij nóg groter is. Mensen gingen de straat op met slogans als 'stop killing our women', oftewel 'stop met het vermoorden van onze vrouwen'.
Maria Makgato was een alleenstaande moeder van vier zonen, in de leeftijd van 5 tot 22 jaar. "Mijn moeder is een pijnlijke dood gestorven, ze was een liefhebbende moeder die alles voor ons deed. Dankzij haar ontbrak het ons aan niets", vertelde de oudste zoon aan de Britse omroep BBC.
Toch moeten we het volgens Van Leeuwen niet als een zwart-witdiscussie zien. "Alle Zuid-Afrikaanse kinderen leren op school over het gruwelijke verleden waarin veel zwarte mensen werden vermoord door een autoritair en racistisch regime. De hoge criminaliteitscijfers, de moorden en de mythe van de 'witte genocide' is ook een zorg voor veel politici."
Naast het ANC, de partij van oud-president Nelson Mandela, spreekt regeringspartij Democratic Alliance zich uit tegen het geweld. Tegelijkertijd wordt partijleider John Steenhuisen, die ook minister van Landbouw is, bekritiseerd omdat hij te weinig zou doen om dit probleem daadwerkelijk tegen te gaan.
Kroongetuige
Deze rechtszaak is een symbool geworden voor hoe dodelijk de ongelijkheid in Zuid-Afrika nog steeds is. De gruwelijke moord werd vandaag bevestigd door de tweede verdachte, de 20-jarige landarbeider Adrian de Wet. Hij zegt dat hij de lichamen van de vrouwen onder dwang van zijn baas in het varkensverblijf moest gooien. Zowel het Openbaar Ministerie als zijn advocaat bevestigt dat hij als kroongetuige zal optreden. Als de rechter zijn verklaring gelooft, worden de aanklachten tegen hem mogelijk geseponeerd.
Naast De Wet en Olivier wordt nog een derde persoon, ook een landarbeider, vervolgd. De drie mannen worden niet alleen verdacht van moord, maar ook van poging tot moord op de echtgenoot van Lucia. Verder worden ze aangeklaagd voor het bezit van een illegaal vuurwapen en het verdoezelen van bewijsmateriaal.
De rechtszaak gaat volgende week verder.
