Vroeger Russisch, nu Amerikaans: waarom overleg Trump en Poetin in Alaska plaatsvindt

"Die locatie was een enorme verrassing", zegt Rusland-correspondent Olaf Koens. "Er werden veel mogelijkheden genoemd, van de Emiraten tot de Malediven, maar Alaska had ik niet zien aankomen."  

Buren

De Amerikaanse staat ligt dicht bij Rusland. "Het is de plek waar de landen soms ook met elkaar in aanraking komen", zegt Amerikacorrespondent Erik Mouthaan. "Zoals een jaar geleden, toen een Russisch vliegtuig rakelings langs een Amerikaans vliegtuig vloog. Er staat in Alaska nog steeds afluisterapparatuur uit de Koude Oorlog en de militaire basis van de VS wordt er fors uitgebreid."

Alaska ligt bovendien zo'n beetje tussen Washington DC en Moskou in, zegt Mouthaan. "Ook al is het in de VS: Trump zal er uren voor moeten reizen." 

Tussen het vasteland van beide grootmachten in, ligt zelfs een plek waar beide landen maar zo'n vier kilometer van elkaar afliggen: de zogeheten Diomedeseilanden. Door de indeling van tijdzones en de ligging van de internationale datumgrens is het tijdsverschil er overigens wel gigantisch: 20 uur. In de winter zelfs 21.

En Alaska ligt ook nog eens bij het Noordpoolgebied. "Daar willen beide landen zich laten gelden: het is een belangrijke regio voor defensie en veiligheid, en een regio waar mogelijk grondstoffen gedolven kunnen worden."

Symboliek

Wáár in Alaska de twee elkaar zullen treffen, was nog een tijd onduidelijk. Vandaag maakt het Witte Huis bekend dat het in de stad Anchorage zal zijn. Daar gingen veel mensen al van uit, zegt Erik Mouthaan: "Het is eigenlijk de enige stad met de infrastructuur om de ontmoeting te faciliteren: er moeten vliegtuigen landen, de Beast – de wagen van de Amerikaanse president – moet erheen gebracht worden, en er moet ruimte zijn voor veiligheidsmaatregelen."

Naast de ligging speelt ook de geschiedenis van de staat zeker een rol, zegt Koens. "Alaska was namelijk Russisch. Ruim 150 jaar geleden werd het door de tsaar verkocht aan de VS, voor 7,2 miljoen." Omgerekend naar nu is dat een gigantisch bedrag, zegt de correspondent. "Of veel Amerikanen dat weten, vraag ik me af. Maar de historie is iets waar de Russen zich zeker bewust van zijn. Het maakt het voor hen ook symbolisch."

Wie vrijdag niet welkom is, is de Oekraïense president Volodymyr Zelensky. Trump heeft aangegeven wel open te staan voor een bijeenkomst met hem erbij, maar voor vrijdag staat alleen een bilaterale ontmoeting met Poetin op de planning.

Ook hier is Alaska dus symbolisch, zegt Koens: "Het gaat allemaal over de vrede en veiligheid van Oekraïne, van Europa. En daar gaan twee mannen over praten, op een zo groot mogelijke afstand van Europa."

Amerikaanse grond

Tien jaar geleden was Poetin voor het laatst in de VS, tijdens de algemene vergadering van de VN. Dat hij deze week weer op Amerikaans grondgebied zal zijn, is opvallend, zeggen beide correspondenten.

"Wel stond het vast dat het een ontmoetingsplek moest worden in een land dat geen mensen uitlevert aan het Internationaal Strafhof", zegt Koens. Sinds 2023 is er een arrestatiebevel uitgevaardigd tegen Poetin, maar omdat de VS geen lid is van het Internationaal Strafhof, is het land niet verplicht de Russische president te arresteren.

"In de meeste landen is Poetin niet meer welkom sinds hij de oorlog in Oekraïne begonnen is, maar kennelijk wel in de VS", zegt Mouthaan. Het levert daar wat gemopper op: "Veel Amerikanen leven mee met de Oekraïners, en dus zijn er mensen die het raar vinden dat hij welkom is. Maar vanuit Trump is de redenatie: er moet een einde aan de oorlog komen. Hij was gefrustreerd aan het raken over het gebrek aan medewerking van de Russen."

Of de ontmoeting daar inderdaad aan zal bijdragen, is nog maar de vraag. Tijdens een persconferentie zei de Amerikaanse president maandag dat het 'een verkennend gesprek' zou zijn om te bepalen of Poetin bereid was een deal te sluiten. Trump zegt 'binnen twee minuten' te zullen weten of er vooruitgang te behalen valt.

Correspondenten Erik Mouthaan (VS) en Olaf Koens (Rusland) vertellen hieronder wat deze ontmoeting gaat betekenen: