Salma is een van de laatste journalisten in Gaza: 'Ik moet de verhalen vertellen tot mijn laatste adem'

Sinds 7 oktober 2023 heeft Israël volgens het Committee to Protect Journalists ten minste 184 journalisten gedood in Gaza.  Zondag was er weer een triest dieptepunt: het Israëlische leger voerde een gerichte aanval uit op een groep journalisten en cameramensen van Al Jazeera waarbij vijf mannen werden gedood. Later werd bekend dat er nog een zesde slachtoffer is: Mohammad Al-Khaldi, een freelance journalist die in de tent naast die van Al Jazeera zat. Hij was een vriend van Salma, een Palestijnse journalist met wie RTL Nieuws samenwerkt.

"Het was een schokkende nacht", zegt Salma. "Elke keer weer verliezen we collega's. Ik zie niet meer in hoe ik optimistisch kan blijven. Er is nog steeds een blokkade van humanitaire hulp, de honger en het moorden gaan door. Elke dag beginnen we opnieuw met het tellen van de doden. Dat is de enige manier om ons werk te blijven doen."

"Hij was echt een engel", zegt Salma over haar collega en goede vriend Mohammad die zondag werd gedood. "Hij had zoveel ambitie, en een grote droom om als journalist internationaal te werken en buiten Gaza te reizen." Op de Instagrampagina van Mohammad is te zien hoe hij met humor aandacht vroeg voor de schrijnende situatie in Gaza. Zo maakte hij een vergelijking van de enorme rijen voor Labubu-poppen in shoppingmalls in Europa en Azië en de rijen voor eten en drinken in Gaza.

"Met zijn humor probeerde hij de pijn van het lijden een beetje te verzachten", zegt Salma. "Mohammad wilde de verhalen achter de genocide laten zien. Hoe mensen prachtige dingen maken, oplossingen voor dagelijkse problemen vinden, terwijl ze niets meer hebben." In een van zijn laatste video's, van vier dagen geleden, geniet hij voor het eerst sinds maanden weer van kaas op zijn brood. "Het voelt als muziek", zei hij erbij. Maar hij schreef daarnaast ook dat het 'de hoogste tijd is dat Israël meer eten Gaza binnenlaat'.

Het is niet voor het eerst dat Salma een vriend en collega verliest. Vorig jaar augustus was ze erbij toen haar collega Ibrahim dodelijk werd geraakt door het Israëlische leger. "We waren in vluchtelingenkamp Khan Younis om de laatste mensen die geëvacueerd werden te interviewen. Terwijl we aan het filmen waren, werd hij voor mijn ogen gedood. Ze lieten het niet eens toe dat ik hem in mijn armen hield, maar schoten mij ook neer." Ze raakte gewond en werd op een brancard naar het ziekenhuis gebracht, waar ze herstelde.

Over de gerichte aanval op de journalisten van afgelopen zondag is veel internationaal verontwaardiging. Nederland heeft Israël om opheldering gevraagd. Een woordvoerder van minister Caspar Veldkamp (Buitenlandse Zaken, NSC) zegt dat het voor het ministerie 'onacceptabel is dat journalisten tot doelwit worden gemaakt'. 

Eerder maakten we deze video met Salma, waarbij je haar aan het werk ziet:

Ook EU-buitenlandchef Kaja Kallas veroordeelt de dood van de Al Jazeera-journalisten. Zowel Veldkamp als Kallas wil dat Israël bewijs levert voor de beweringen van het land dat de aanval gericht was op journalist Anas al-Sharif van Al Jazeera, omdat die een terreurcel van Hamas zou leiden. 

Israël beschuldigde hem al maanden van het leiden van een Hamas-cel en betrokkenheid bij raketaanvallen op Israël. Dit zou gebaseerd zijn op interne gegevens als roosters, trainingslijsten en salarissen. Deze documenten zijn niet onafhankelijk geverifieerd. Over de andere journalisten die zijn omgekomen, zegt Israël niets. 

Wekenlang bedreigd

Volgens Al-Sharifs werkgever Al Jazeera zou Israël het persoonlijk op hem hebben gemunt. Hij zei in deze video wekenlang openlijk door Israël te zijn bedreigd. Ze zouden hem ook 'een laatste waarschuwing' hebben gestuurd als hij niet zou stoppen met verslag doen, zei hij in de video. De journalist ontkende eerder ook dat hij een cel van Hamas leidde en uitte in een van zijn laatste video's zelfs kritiek op Hamas.

Volgens de BBC zou de journalist in het verleden wel in een mediateam van Hamas gewerkt hebben. "Dat betekent helemaal niets", zegt Salma. "Ze hadden hem ook kunnen arresteren en ondervragen. Israël zoekt gewoon naar een reden om zijn dood te rechtvaardigen. Met hem zijn vijf andere journalisten vermoord. En wat denk je van al die kinderen, de families van de journalisten? Zijn zij allemaal lid van Hamas? Dat gelooft toch niemand."

Volgens het Costs of War-project van de Brown University zijn er sinds het begin van de oorlog op 7 oktober 2023 meer journalisten gedood in Gaza dan in de Amerikaanse Burgeroorlog, de Eerste en Tweede Wereldoorlog, de Koreaanse Oorlog, de Vietnamoorlog, de oorlogen in het voormalige Joegoslavië en de oorlog in Afghanistan na 11 september bij elkaar.

Opstaan en doorgaan

In het geval van Anas al-Sharif heeft Israël toegegeven dat het een gerichte actie was. Bij veel andere aanvallen wordt dit ontkend. Verschillende onderzoeken tonen aan dat journalisten structureel doelwit zijn. Zo analyseerde de ngo Forbidden Stories de dood van bijna 100 journalisten in Gaza en concludeerde dat 'deze onderzoeken wijzen op een huiveringwekkend patroon en suggereren dat sommige journalisten het doelwit waren van aanvallen, ook al waren ze herkenbaar als journalisten'.

Forbidden Stories heeft ook als doel de verhalen van de vermoorde, vermiste of gevangengenomen journalisten wereldwijd voort te zetten. 

Intussen gaat Salma ondanks het gevaar door met de wereld informeren. "Wat is het nut van thuisblijven en niets doen? En daar kun je ook doelwit zijn. Vroeg of laat zullen we allemaal gedood worden, iedereen in Gaza wordt aangevallen."

Na de dood van haar collega en vriend kon ze van verdriet niets doen, zegt ze. "Maar wij overgebleven journalisten moeten opstaan en doorgaan met wat onze vrienden hebben achtergelaten. Ik moet deze boodschap blijven vertellen tot mijn laatste adem."

Een van de video's die Salma voor RTL Nieuws maakte: