Voorzichtig positieve reacties uit Europa na videogesprek met Trump over Oekraïne

Het gesprek vond plaats in aanloop naar de ontmoeting van Trump en de Russische leider Vladimir Poetin vrijdag. Die ontmoeting staat op het programma in Alaska en Zelensky en de Europese leiders praten dan niet mee. Ze hadden vandaag de kans om nog met Trump te overleggen.

"We staan verenigd in het streven naar het beëindigen van deze verschrikkelijke oorlog tegen Oekraïne en het bereiken van een rechtvaardige en duurzame vrede", laat Rutte weten op X. De secretaris-generaal stelt dat 'de bal nu bij Poetin ligt' en laat weten Trumps 'leiderschap en nauwe samenwerking met bondgenoten' te waarderen.

'Alleen onderhandelen met Oekraïne'

Volgens de Franse president Emmanuel Macron zal Trump aan tafel met de Russische president Vladimir Poetin inzetten op een bestand. De Amerikaanse president zou ook hebben verklaard dat alleen onderhandeld kan worden over grondgebied als Oekraïne daarbij betrokken is.

Er zijn volgens Macron geen serieuze gesprekken geweest over het uitwisselen van grondgebied tussen Oekraïne en Rusland. Alleen Zelensky kan daarover onderhandelen, zegt de Franse president. Zelensky sloot gisteren uit dat Oekraïne zich terugtrekt uit de Donbas, in het oosten van Oekraïne. Hij denkt dat Rusland vanuit de Donbas wil oprukken naar andere delen van het land.

Macron verklaarde ook dat niets wordt uitgesloten bij een nieuw sanctiepakket tegen Rusland. De EU-lidstaten stemden bijna een maand geleden in met een achttiende sanctiepakket tegen het land. 

Donald Trump liet weten dat als de ontmoeting met Poetin komende vrijdag goed verloopt, er als het aan hem ligt heel snel een tweede ontmoeting zal volgen. Daar zou dan als het aan de Amerikaanse president ligt ook Zelensky bij aanwezig zijn. Ook bevestigde hij dat hij na het gesprek met Poetin zal bellen met Zelensky. Over het gesprek met de Europese leiders vandaag was hij erg positief. "Ik zou het een tien geven", zei hij. "Het verliep erg vriendelijk."

'Poetin bluft'

Hoofdrolspeler Zelensky liet weten dat wat hem betreft Poetin 'bluft op het slagveld'. Er zijn berichten dat Rusland deze week plots relatief veel terreinwinst boekte. Volgens Zelensky heeft hij de andere leiders voorgehouden dat het gebluf is van Poetin door zijn troepen te laten oprukken voor zijn eigen gesprek met Trump.

Volgens Zelensky doet Poetin ook alsof de sancties tegen Rusland niet werken. "In werkelijkheid zijn ze erg effectief en brengen ze de Russische oorlogseconomie schade toe." Rusland zou bovendien veel manschappen verliezen. 

Op X laat de Oekraïense leider bedankt hij de Duitse bondskanselier Friedrich Merz, bij wie hij vandaag op bezoek was, onder meer voor het organiseren van het gesprek vandaag. Ook benadrukte hij dat Oekraïne en Duitsland dezelfde mening delen wat betreft de oorlog met Rusland: "Zolang Rusland geen stappen richting vrede zet, zullen we maximale druk moeten uitoefenen en is steun voor Oekraïne ontzettend belangrijk." 

Nauw samenwerken

Ursula von der Leyen, voorzitter van de Europese Commissie, blikt op X tevreden terug. Ze spreekt van een 'erg goed gesprek'. 

"We blijven nauw samenwerken", beklemtoonde het hoofd van het dagelijks bestuur van de EU na dat gesprek. "Niemand wil vrede meer dan wij, een rechtvaardige en duurzame vrede."

'Europese leiders nerveus, maar onzeker of ontmoeting echt resultaat oplevert'

"De nachtmerrie van Europa is dat Trump en Poetin samen besluiten over de toekomst van Oekraïne", zegt politiek verslaggever Fons Lambie. "En dus waren Europese leiders toch nerveus de afgelopen dagen en was vandaag een duidelijke boodschap: zorg dat Oekraïne meepraat over de eigen toekomst. Volgens EU-leiders is Trump het grotendeels met Europa eens. Als Trump dat nakomt, dan is dat voor EU en voor Oekraïne een opluchting."

"Wij blijven hartstikke afhankelijk van de VS. Voor onze veiligheid, voor Oekraïense veiligheid is steun van Amerika nodig. En daarom vandaag dit overleg, dat zag je ook al op de NAVO-top, alles op alles om te zorgen dat Trump betrokken blijft bij Europa, bij Oekraïne. Of het echt gelukt is, weten we na vrijdag. Sowieso blijft onzeker of de ontmoeting tussen Trump en Poetin echt resultaat oplevert", zegt Lambie. 

"Nederland speelt geen grote rol in deze gesprekken. Demissionair premier Schoof zat ook niet aan de hoofdtafel vandaag. Waar Nederland wel een rol kan spelen, is straks bij 'veiligheidsgaranties' voor Oekraïne, door Europese landen. Al maanden wordt dat woord gebruikt, 'veiligheidsgaranties' die Oekraïne zou moeten krijgen bij een vredesovereenkomst. Maar wat die veiligheidsgaranties dan ook inhouden - wapens, militairen, geld - dat is niet bekend."

In onderstaande video, zie de reactie van Dick Schoof, hij zegt blij te zijn met de eenheid van de VS, EU en Oekraïne.