Hamas en Israël akkoord over eerste fase vredesplan: 'Doorbraak'
Hamas en Israël zijn vannacht akkoord gegaan met de eerste fase van het vredesplan dat Donald Trump ruim een week geleden presenteerde. De Amerikaanse president maakte het nieuws bekend en spreekt van een 'geweldige dag voor de wereld'. Zaterdag worden de eerste gijzelaars mogelijk al vrijgelaten, maar details ontbreken nog.
De Amerikaanse president Donald Trump maakte het nieuws vannacht rond 01.00 uur Nederlandse tijd bekend. Hij schreef op Truth Social dat hij 'vol trots kon melden dat Israël en Hamas allebei akkoord zijn gegaan met de eerste fase van het vredesplan'.
Even daarvoor kreeg Trump tijdens een overleg iets ingefluisterd van zijn minister van Buitenlandse Zaken, Marco Rubio.
Trump presenteerde op 29 september een 20-puntenplan voor vrede in de Gazastrook. Sindsdien waren er (indirecte) onderhandelingen tussen Israël en Hamas in Egypte. Experts zeiden eerder deze week al optimistisch te zijn dat de eerste fase van het vredesplan een succes zou kunnen worden.
Correspondent Olaf Koens spreekt van een 'enorme doorbraak'. "Na dagen van onderhandelingen is er tegen de verwachtingen in toch een akkoord, en dat na twee jaar van ongekende gruwelijkheden", zegt Koens.
'Cruciaal keerpunt'
Kort na de bekendmaking van Trump reageerden de Israëlische premier Benjamin Netanyahu en de Palestijnse groepering Hamas.
Netanyahu zei dat de Israëlische gijzelaars thuis zullen komen. "Met Gods hulp brengen we ze allemaal naar huis", zei de Israëlische premier. Hij sprak van een 'cruciaal keerpunt' dankzij 'de grote inspanningen van onze goede vriend en bondgenoot president Trump'.
Volg de laatste ontwikkelingen ook in ons liveblog.
'2000 gevangenen vrij'
Hamas liet op zijn beurt weten dat in de eerste fase is afgesproken dat de Israëlische troepen zich terugtrekken uit een deel van de Gazastrook. In ruil voor gijzelaars komen er 2000 Palestijnse gevangenen vrij, meldde Hamas.
"Het lijkt er op dat het plan van de Amerikaanse president Donald Trump in twee delen is gesplitst, en er nu een overeenkomst is voor het eerste deel", zegt Olaf Koens. "Er komt een onmiddellijk staakt-het-vuren, Hamas laat de Israëlische gijzelaars vrij, Israël laat Palestijnse gevangenen vrij en het leger zal zich in ieder geval deels terugtrekken uit de Gazastrook."
De gedeeltelijke terugtrekking van Israël tijdens de eerste fase - die later moet leiden tot een algeheel terugtrekken - zal voor een fel debat zorgen, voorspelde Koens eerder deze week: "Terugtrekken waar naartoe? Daar zijn al verschillende lezingen van." Israël zou zich minder ver willen terugtrekken dan Hamas eist.
Hamas drong er bij Trump op aan dat betrokken landen erop toezien dat Israël het staakt-het-vuren ook volledig naleeft.
Eerder deze week zette verslaggever Floor Brands de belangrijkste (pijn)punten uit het vredesplan op een rij:
'Geen zware beschietingen'
"Hoewel er nog steeds gevochten wordt, is het op dit moment ongekend rustig in Gaza", zegt correspondent Olaf Koens. "Volgens ooggetuigen zijn er geen bombardementen of geen zware beschietingen, voor het eerst in lange tijd. Het staakt-het-vuren zou vanmiddag, nadat het Israëlische kabinet bij elkaar is gekomen, al van kracht kunnen zijn."
Volgens Koens zijn er nog genoeg vragen en onzekerheden. "Maar zowel Israël, als Hamas, als president Donald Trump claimt een definitieve doorbraak. Er is genoeg reden om sceptisch te zijn, maar de eerste beelden van feest en opluchting in Gaza na twee lange jaren van ongekend hard geweld zijn ontroerend."
Qatar hielp bij de onderhandelingen tussen Hamas en Israël in Egypte en bevestigt dat het akkoord 'zal leiden tot een einde aan de oorlog en de vrijlating van Israëlische gijzelaars en Palestijnse gevangenen'.
Mogelijk nog twintig levende gijzelaars
Details over het vredesplan ontbreken nog. Israël verwacht dat Hamas zaterdag de eerste gijzelaars begint vrij te laten. Geschat wordt dat Hamas nog twintig levende gijzelaars vasthoudt in Gaza.
Netanyahu roept later vandaag zijn regering bijeen om het akkoord te bespreken. Bronnen melden aan persbureau AFP dat het officiële moment waarop de strijdende partijen het akkoord zullen tekenen later vandaag in Egypte is.
'Van zeer grote betekenis'
Demissionair minister van Buitenlandse Zaken David van Weel (VVD) noemt de stap die vannacht gezet is 'van zeer grote betekenis'. "Laat dit een keerpunt zijn voor vrede en stabiliteit in het Midden-Oosten en een einde brengen aan twee jaar onbeschrijflijk leed", schreef hij op X. Hij bedankte Trump voor zijn leiderschap.
De deal komt net iets meer dan twee jaar na de aanval van Hamas op Israël op 7 oktober 2023. Op die dag werden zo'n 1200 Israëliërs gedood en 251 mensen gegijzeld.
In de afgelopen twee jaar zijn volgens de autoriteiten in Gaza meer dan 67.000 mensen gedood door Israëlisch geweld en hevige bombardementen in de Palestijnse kuststrook. Er zouden nog twintig Israëlische gijzelaars in leven zijn.
