Onderhandelingen Israël en Gaza voorzichtig hoopvol, 'minstens een week voor eerste fase'

Begin vorige week presenteerde Trump het vredesplan samen met de Israëlische premier Benjamin Netanyahu. Het betreft een twintigpuntenplan waar onder andere instaat dat de gijzelaars allemaal in één keer tegelijk vrij gelaten moeten worden. Met dat punt ging Hamas vrijdagavond akkoord. Maar veel andere punten moeten nog besproken worden. 

Vanaf morgen gaan de delegaties van Hamas en Israël indirect met elkaar in gesprek. "Bemiddelaars uit Qatar en Egypte rennen dan heen en weer tussen aparte kamers", vertelt Kwarten. Vandaag legt de delegatie van Hamas alvast zijn punten voor aan die bemiddelaars. 

Het zou maar 'een paar dagen' moeten duren tot de twee tot een wapenstilstand komen. Dat voorspelde de Amerikaanse president Trump gisteren op zijn social media platform Truth Social. Arabist Leo Kwarten denkt dat het iets langer duurt. Hij vermoedt dat er minstens een week nodig zal zijn voor deze eerste fase. Tot die tijd legt Israël niet volledig de wapens neer. Afgelopen weekend kwamen er tientallen Palestijnen om het leven door bombardementen. Israël beweert dat het slechts om defensieve aanvallen gaat. 

Tijdens die eerste fase van de onderhandelingen zal het niet alleen gaan over een staakt-het-vuren, legt Kwarten uit. Het staat ook in het teken van de ruil van de Israëlische gijzelaars voor Palestijnse gevangenen en de terugtrekking van Israël uit een deel van de Gazastrook. 

De komende dagen zal veel tijd besteed worden aan het bespreken van een lijst met Palestijnse gevangenen, die Hamas wil verruilen voor de gijzelaars. Daarbij gaat het om meer dan 1700 inwoners van Gaza die zijn gearresteerd na 7 oktober 2023 en om 250 Palestijnen die levenslange straffen uitzitten. "Bijvoorbeeld iemand met vijf keer levenslang, een man die bij een aanslag op een hotel 39 mensen doodde en een persoon die in 2001 een Israëlische minister vermoordde."  

Daar zal 'één voor één' over onderhandeld worden, stelt Kwarten. Zo is het voor Israël een rode lijn als mensen vrijkomen die hebben meegedaan aan het moorden in Israëlische kibboetsen twee jaar geleden. "Maar bij dit soort onderhandelingen is er niet echt meer sprake van rode lijnen", benadrukt Kwarten, wijzend op de hoge druk die er op beide partijen rust vanuit zowel Trump als de Arabische landen in de regio. 

Bij de vrijlating van de gijzelaars spelen ook logistieke problemen een rol, stelt correspondent Koens. "Sommige lichamen moeten ze nog vinden en daarom eist Hamas daar tijd voor te krijgen." Zo liggen stoffelijke overschotten van dode gijzelaars in strijdgebied en onder puin, vult Kwarten aan. "Die moeten opgegraven worden." 

De gedeeltelijke terugtrekking van Israël tijdens de eerste fase - die later moet leiden tot een algeheel terugtrekken - zal ook voor fel debat zorgen, verwachten beide experts. "Terugtrekken waar naartoe? Daar zijn al verschillende lezingen van", stelt Koens. Israël wil zich immers minder ver terugtrekken dan de wens van Hamas. "Die lijnen moeten dus getrokken worden," zegt Kwarten.

Glas halfvol 

De hobbels van deze eerste fase zijn nog te overbruggen, denkt Kwarten. Maar voor de lange termijn ziet hij 'heel veel' pijnpunten. "Hamas is eigenlijk nog maar met een klein deel akkoord gegaan.  Veel moet dus nog worden uitgewerkt." Zo zou een internationale troepenmacht moeten toezien of beide partijen zich aan de afspraken houden. Maar daar is nog veel over onduidelijk, stellen Koens en Kwarten. "Welke landen gaan daar bijvoorbeeld aan meedoen?"

Het is een voorbeeld uit een hele rits problemen, stelt Koens. "Er zijn zoveel pijnpunten dat ik niet weet of dit zomaar te doen is."

In de video hieronder zet verslaggever Floor Brands de belangrijkste punten op een rij:

Zowel als het gaat om de korte als lange termijn onderhandelingen, is het overduidelijk dat beide partijen een tussenoplossing moeten vinden. Bij een eventueel akkoord zal geen van de twee 'écht tevreden' zijn, stelt Kwarten. "Ze moeten voor een halfvol glas gaan, terwijl ze liever een heel glas hadden gezien."