Na 2 jaar oorlog is Gaza compleet verwoest: heel veel puinruimen, maar waar begin je?
Nu er een eerste akkoord is bereikt over een vredesplan in Gaza, kunnen de Gazanen weer voorzichtig naar de toekomst kijken. De schade na twee jaar oorlog is enorm en dus is een proces van wederopbouw een ongekend groot karwei. "Deze oorlog heeft zóveel kapot gemaakt."
Gaza ligt compleet in puin. 83 procent van alle gebouwen is verwoest of beschadigd. Er is een tekort aan alles. Slechts één ziekenhuis is nog operationeel en er is nauwelijks elektriciteit of schoon drinkwater. De schade is zo gigantisch dat experts verwachten dat het proces van wederopbouw wel tientallen jaren kan duren. Met nog zoveel te doen, is de vraag: waar begin je?
De eerste stappen
Thea Hilhorst is hoogleraar humanitaire hulp en wederopbouw. Volgens haar is het belangrijk dat een proces van wederopbouw niet te snel op gang komt. "In de eerste plaats is het belangrijk dat er zo snel mogelijk noodhulp Gaza binnenkomt. Denk daarbij aan trucks met medische hulpgoederen, voedsel en schoon drinkwater. Ook moeten er zo snel mogelijk noodziekenhuizen uit de grond gestampt worden om eerste hulp te kunnen bieden."
Na een eerste fase van humanitaire hulp moet volgens Hilhorst de meest essentiële wederopbouw voorzichtig van start gaan. "Een soort noodwederopbouw. Je moet dan denken aan het herstellen van water- en elektriciteitsvoorzieningen. Daarna is het vooral een kwestie van heel veel puinruimen."
Je hebt niet alle cookies geaccepteerd. Om deze content te bekijken moet je deaanpassen.
Heel veel puin
Onderzoekers zeggen dat er bijna een miljard ton aan puin ligt. Naar verwachting duurt het jaren voordat dat allemaal is opgeruimd. Daarnaast is het opruimen van al dat puin niet alleen veel werk, maar ook nog eens extreem gevaarlijk. "Waarschijnlijk liggen er nog veel onontplofte bommen onder het puin en kunnen tijdens het opruimen schadelijke stoffen vrijkomen", vertelt Hilhorst.
Ook zijn er in Gaza nauwelijks middelen om dat puin te ruimen, vertelt Fabio Cristiano, universitair docent conflictstudies aan Universiteit Utrecht, die gespecialiseerd is in de Palestijnse gebieden. "Daarvoor zijn grote hoeveelheden graafmachines en brandstof nodig. Zolang deze er niet of nauwelijks zijn, is wederopbouw een onmogelijk klus."
Emotionele puinhoop
En dan moet ook de emotionele wederopbouw niet worden vergeten. Achter al dat puin schuilt enorm veel verdriet. Na twee jaar oorlog staat de teller op zeker 65.000 omgekomen Gazanen. Maar volgens verschillende schattingen ligt het werkelijke dodental nog veel hoger.
Volgens correspondent Olaf Koens is het nog veel te voorbarig om te speculeren over de wederopbouw. "Het staakt-het-vuren is pas net ingegaan. Deze oorlog heeft zoveel kapotgemaakt. Niet alleen fysiek, in de vorm van huizen, scholen, ziekenhuizen, maar vooral ook mentaal. Voordat je aan fysiek wederopbouwen kunt beginnen, moeten de Gazanen eerst zichzelf kunnen wederopbouwen."
Gazanen moeten leidende rol krijgen bij wederopbouw
"Voor de verwerking van de Gazanen is het van essentieel belang dat zij een leidende rol krijgen in de wederopbouw van hun thuis", aldus Koens. Ook universitair docent Cristiano benadrukt dat de Gazanen een belangrijke rol moeten spelen bij de wederopbouw. "De Gazanen zelf zijn de enigen die een visie voor de toekomst van Gaza kunnen bepalen. Als de Gazanen buitenspel worden gezet, zullen de verhoudingen tussen de Palestijnen en Israël zeer gespannen blijven."
Al is het nog maar de vraag of Gazanen echt een rol van betekenis krijgen. In het vredesplan van de Amerikaanse president Trump staat een grote rol voor Westerse landen beschreven. Eerder deze week schoof Nederland zichzelf naar voren als mogelijke co-host van een conferentie over de wederopbouw. Daarnaast zullen Arabische buurlanden als Egypte en Turkije een grote rol moeten gaan vervullen.
Ook lijkt een belangrijke rol voor Israël onvermijdelijk. Gaza blijft bezet Palestijns gebied en dus lijkt Israël grotendeels verantwoordelijk te blijven voor de infrastructuur in Gaza.
