Rusland jaagt op Oekraïense burgers met drones: 'Het is een loterij, word je geraakt of niet?'

"Het is een loterij – komt er een droneaanval of niet? Je gaat naar bed zonder te weten of je doodgaat of wakker wordt." Het zijn de woorden van een vrouw die woont in de buurt van het front. 

Zo zijn er meer. In het rapport van de onderzoekscommissie van de Verenigde Naties staan tientallen getuigenissen van Oekraïense burgers over zwermen drones die dagelijks boven hun hoofden zoemen. Zij worden op straat, in hun huizen en in hun tuinen gevolgd.

'Angst en terreur' 

De apparaten dragen camera's bij zich, maar soms ook explosieven. "Een klimaat van angst en terreur creëren. Dat is het voornaamste doel", zegt Erik Møse, voorzitter van de VN-commissie, tegen RTL Nieuws. 

De achtervolgingen en aanvallen concentreren zich langs de frontlinie in het zuiden, over een strook van ongeveer 300 kilometer langs de rivier de Dnipro. De rechteroever is in handen van Oekraïne. De linkeroever is bezet door Rusland. 

"Die rivier is een natuurlijke barrière", zegt defensie-expert Patrick Bolder. "Het is moeilijk om die over te steken. Daardoor zijn Oekraïense steden aan de rechteroever tot nu toe relatief beschermd."

Tegelijkertijd wonen burgers nog altijd op slechts enkele kilometers afstand van Russische troepen, waardoor zij bijzonder kwetsbaar zijn voor de aanvallen met korteafstandsdrones. 

Met een bereik van zeker tien kilometer kunnen de kleine, goedkope drones heen en weer vliegen over de rivier. Rusland zet ze grootschalig in: militaire, goed gecamoufleerde doelen zijn dan misschien lastig te raken, maar burgers die hun dagelijkse bezigheden uitvoeren, zijn eenvoudig te vinden.

In Cherson, een van de provincies langs de Dnipro-rivier, reed een vrouw naar huis, toen ze een drone boven haar auto zag. Het VN-rapport beschrijft dat zij gewond raakte toen ze dekking zocht in haar garage. Later die dag raakten nog twee drones haar woning en veroorzaakten zware schade.

Ook Oekraïne zet drones in, maar die aanvallen richten zich voornamelijk op militaire doelen. Correspondent Jeroen Akkermans maakte een video over de productie van Oekraïense drones:

VN-commissaris Møse schetst de Russische werkwijze: "Eerst wordt met een aanval een gat in het dak van een woning gemaakt. Door dat gat is het mogelijk om later nog meer explosieven in het huis te laten vallen." 

Volgens hem staat vast dat het om doelgerichte aanvallen op burgers gaat. "De drones hebben ingebouwde camera's", vertelt Møse. "Russische soldaten kunnen zien waar ze vliegen en ze naar een doelwit sturen. Er bestaat geen twijfel over de kennis en de intentie van de daders."

'Burgers verdrijven'

De vrouw uit Cherson is na de aanval op haar woning verhuisd. Het VN-rapport stelt dat de agressie 'onderdeel is van gecoördineerd beleid om burgers uit de gebieden te verdrijven'. Bolder bevestigt die strategie: "Het doel van Rusland is dat mensen zich neerleggen bij het geweld – uiteindelijk zullen ze dan vertrekken."

Møse zegt dat inwoners de aanvallen 'dronesafari's' noemen: "Ze hebben het gevoel dat op hen wordt gejaagd." Dat komt onder meer tot uitdrukking in de herhaaldelijke aanvallen op hetzelfde doelwit. "Zodra omstanders of hulpverleners een getroffen burger te hulp schieten, volgt vaak een nieuwe aanval."

In Cherson zijn boven straten netten gespannen om drones te onderscheppen. Bolder noemt het een slimme maatregel, maar geen structurele oplossing. "Bij deze hoeveelheid aanvallen zou je de hele stad vol met netten moeten hangen. Dat is praktisch niet haalbaar."

Ook ambulancepersoneel en brandweerlieden worden getroffen, hoewel zij speciale bescherming hebben onder het internationaal humanitair recht. Het hoofd van een ambulancedienst in Cherson verklaart dat de meeste van hun ambulances door drones zijn aangevallen. In juli 2025 kon een gerepareerde ambulance slechts twaalf dagen rijden voordat die opnieuw werd beschadigd.

Op Russische Telegram-kanalen verschijnen video's van de aanvallen. Een filmpje uit december 2024 toont een drone die een woning raakt en in brand zet. Ook circuleren dreigende tekstberichten. In mei 2025 post een kanaal een kaart van Cherson met de mededeling: "Vrienden, goed nieuws! Vanaf nu heeft elke zone aangewezen teams. De stad zal worden ontmanteld – steen voor steen."

"Het is ongelofelijk dat zulke beelden worden gedeeld", zegt Bolder. Volgens hem is het een manier om Oekraïners te dehumaniseren: "De tegenstander wordt voorgesteld als onmenselijk, als iemand die straffeloos mag worden gedood."