Kassa voor de staatskas: 6 vragen en antwoorden over de 5G-veiling
Eind dit jaar moet Nederland een werkend 5G-netwerk hebben. Het netwerk is er bijna klaar voor en deze zomer worden de eerste frequenties geveild. Dat betekent kassa voor de staatskas, want dat levert miljoenen op. Hoe die frequentieveilingen werken, leggen we uit in 6 vragen en antwoorden.
Wat wordt er eigenlijk geveild?
Om te kunnen bellen en data te versturen en ontvangen, moet je smartphone een verbinding maken met een zendmast. De telefoon en de zendmasten communiceren via radiogolven op bepaalde frequenties met elkaar. Die frequenties bevinden zich op verschillende frequentiebanden.
In de Europese Unie worden straks meerdere frequentiebanden gebruikt voor 5G. De drie frequentiebanden worden apart geveild en hebben hun eigen nut. Op iedere frequentieband worden meerdere frequenties geveild.
Hoe zit het met die frequenties?
Door de bank genomen geldt: hoe hoger de frequentie, hoe sneller de verbinding maar hoe korter het signaal. In Nederland worden meerdere frequentiebanden aangeboden voor het 5G-netwerk.
De 700 MHz-band wordt vooral gebruikt om een landelijk dekkend 5G-netwerk te krijgen. Het bereik van de zenders is op die frequenties het hoogst. Deze wordt waarschijnlijk het meest gebruikt door mobiele telefoons en apparaten die een mobiele internetverbinding nodig hebben, maar niet per se een heel snelle.
3,5 GHz voor snelheid
De 3,5 GHz-band is de belangrijkste. Op die frequenties is er een ideale combinatie tussen downloadcapaciteit en de afstand die het signaal kan overbruggen. De snelheid kan enorm oplopen en wordt in de praktijk tot zo'n 20 keer sneller dan wat je nu gewend bent.
Waarschijnlijk zul je die verbinding vooral tegenkomen in binnensteden en op plekken waar veel mensen samen zijn, zoals het Centraal Station in Amsterdam of een voetbalstadion.
26 GHz
Met de 26 GHz-band zijn de hoogste downloadsnelheden mogelijk, maar biedt van de drie het minst bereik. Deze frequentie zal vermoedelijk vooral gebruikt worden voor heel specifieke situaties, zoals industrieparken waar fabrieksgebouwen met elkaar verbonden worden.
Wanneer wordt wat geveild?
De verschillende frequenties worden in fases geveild, omdat niet alle frequenties direct beschikbaar zijn. De 700 MHz-band wordt uiterlijk eind juni geveild.
Tegelijk met de 700 MHz-band worden ook de 1400- en 2100 MHz-band geveild. Die kunnen ook worden gebruikt voor het 4G- en het 5G-netwerk, maar zijn niet het belangrijkst.
De 3,5 GHz-frequentieband wordt op zijn vroegst begin 2022 geveild. Dat komt omdat een deel ervan nog gebruikt wordt door het schotelpark in Burum, waarmee de inlichtingendiensten satellietverkeer af kunnen luisteren. Daardoor is de 3,5 GHz-frequentie nu nog niet te gebruiken boven de lijn Amsterdam-Zwolle.
Een deel van dat schotelpark verhuist naar het buitenland. Waarheen wil het kabinet niet zeggen. Door die verhuizing kunnen de 3,5 GHz-frequenties in 2022 geveild worden.
Wanneer de 26 GHz-band geveild wordt, is nog onduidelijk. Het Agentschap Telecom kan daar nog niets over zeggen.
Hoe werkt zo'n veiling?
Een frequentieband bestaat uit meerdere frequenties waar providers op kunnen bieden. Ze mogen mobiele communicatie aanbieden op de frequenties die zij 'winnen'. Een telecombedrijf mag de 'gewonnen' frequentie tot 2040 gebruiken.
De veiling werkt niet zoals bijvoorbeeld het veilen van kunst of die bij een visafslag. De veiling vindt helemaal via internet plaats, met een elektronisch veilingsysteem.
De deelnemers aan de veiling voor de 700 MHz-band krijgen uiterlijk drie weken van te voren te horen wanneer die plaatsvindt, hoe lang de eerste biedronde duurt en welke programma's zij moeten gebruiken. In totaal worden er 26 vergunningen geveild, verdeeld over de verschillende frequenties.
De veiling bestaat uit twee fases. In de eerste fase wordt de prijs bepaald en kunnen de providers bieden op frequenties. Dat gebeurt per biedronde. De prijs gaat per ronde omhoog.
In de tweede fase vindt de toewijzing plaats en wordt bepaald waar in het spectrum de providers hun vergunning krijgen. Dat is voor de telecombedrijven vooral technisch gezien belangrijk, om te kunnen combineren met de frequenties die zij al gebruiken.
Wat levert dat op?
De 700 MHz-band moet, in combinatie met de 1400 MHz- en de 2100 Mhz-frequenties minimaal 900 miljoen euro opleveren. Het ministerie van Economische Zaken heeft dat bedrag vastgesteld op basis van advies van onderzoek door Deloitte.
Dat klinkt als een flink bedrag, maar is veel lager dan de opbrengsten in andere Europese landen. In Duitsland bijvoorbeeld werd er 6,55 miljard euro opgehaald met de 5G-veilingen. In Italië was dat bijna hetzelfde bedrag.
Dat de minimumopbrengst is Nederland lager is, komt omdat de 3,5 GHz en de 700 MHz-band apart onder de hamer gaan.
De veiling van de 4G-frequenties, acht jaar geleden, leverde de staat 3,8 miljard euro op, toen rekende het kabinet nog op een opbrengst van 470 miljoen euro.
Worden er ook eisen gesteld aan de uiteindelijke kopers?
Ja. De partijen die een vergunning krijgen op de 700 MHz-band, moeten binnen twee jaar zorgen dat er bereik is in 98 procent van de oppervlakte van alle Nederlandse gemeenten.
Daarnaast moeten ze een minimumsnelheid garanderen van 8 Mbit per seconde. Na zes jaar moet dat oplopen tot een minimum van 10 Mbit per seconde. Ter vergelijking: de gemiddelde snelheid van mobiele verbindingen in Nederland is zo'n 42 Mbit per seconde.
Daarnaast moeten de telecomproviders de frequenties die ze winnen ook echt gebruiken. En een telecombedrijf mag maximaal 40 procent van het totaal aan frequenties in handen krijgen.