VS klaagt Google aan: 6 vragen en antwoorden
Het Amerikaanse ministerie van Justitie start een onderzoek dat Google recht in het hart raakt: het bedrijf zou de concurrentie schaden met zijn almachtige zoekmachine. Het is een zware klap voor de Silicon Valley-lieveling die hard kan nadreunen. Niet alleen bij Google, maar bij heel Big Tech. 6 vragen en antwoorden over deze dreiging.
Waar verdenkt het Amerikaanse ministerie van justitie Google van?
Google heeft zo'n 90 procent van de zoekmarkt in de VS in handen, stellen de Amerikanen. Het ministerie beschuldigt Google ervan zijn macht te misbruiken om die monopoliepositie op de zoekmarkt en die op de markt voor advertenties rond zoekopdrachten in stand te houden en die macht zelfs uit te breiden. Het ministerie noemt die onderdelen de hoeksteen van Googles heerschappij.
Het techbedrijf sloot contracten en deals met andere grote bedrijven om ervoor te zorgen dat Googles zoekmachine de standaard is op miljarden smartphones en computers. Zo zou Google jaarlijks 3 miljard dollar overmaken naar Apple om de standaard zoekmachine op de iPhone en Apples internetbrowser Safari te zijn.
Ook valt het ministerie over de eisen die Google oplegt als smartphonemakers Android willen gebruiken als besturingssysteem. Zij worden gedwongen om de Google-zoekmachine als standaard in te stellen, zonder dat een consument gevraagd wordt om een voorkeur.
Waarom wil de VS dit aanpakken?
Het Amerikaanse ministerie van Justitie voert nu vooral aan dat Googles dominantie en de afspraken die het bedrijf maakte slecht zijn voor de concurrentie.
Die concurrenten zouden potentieel nog betere producten kunnen maken. Maar omdat zij die kans niet krijgen, is uiteindelijk de consument de dupe, is de redenering van het Amerikaanse ministerie van Justitie.
Volgens het ministerie zijn er drie relevante alternatieven in de VS: Bing, Yahoo en DuckduckGo. Maar omdat Google zo machtig is geworden, betekent het dat concurrenten nooit genoeg kunnen groeien om écht te strijd aan te gaan met Google.
Google heeft volgens het ministerie ook de macht om hogere tarieven te vragen voor advertenties. In een markt met meer concurrentie zouden die tarieven omlaag kunnen. Het ministerie van Justitie wil dat er een einde komt aan het concurrentievoordeel dat Google heeft. De techindustrie moet weer concurrerend worden.
Wat gaan internetgebruikers hiervan merken?
Op korte termijn waarschijnlijk niet heel veel. Want er wordt nog niet direct gesproken over wat er moet gebeuren om de marktsituatie te herstellen. Bovendien duren dit soort rechtszaken jaren.
Tegelijkertijd liggen Google en de andere techreuzen al langer onder een vergrootglas, zowel in de VS als in de EU. Eerder deze maand was er al een rapport van een speciale commissie van het Huis van Afgevaardigden. Zij concludeerden dat er moet worden ingegrepen bij de techreuzen.
Dat rapport ging niet alleen over de machtspositie van Google, maar ook om Amazon, Apple en Facebook in het bijzonder. Ze ontwikkelden zich in zo'n 20 jaar van startups tot grote techbedrijven die wereldwijd uitgroeiden tot absolute marktleiders op hun gebied.
Deze speciale commissie acht bewezen dat alle genoemde bedrijven aanzienlijke macht hebben of monopolist zijn geworden via ongeoorloofde praktijken. Democraten en Republikeinen zijn het alleen niet eens over de oplossing: opknippen van de bedrijven of op een minder vergaande manier ingrijpen.
Heeft Google al gereageerd?
Ja, Google noemt de aanklacht zeer gebrekkig. Mensen worden niet gedwongen om Google te gebruiken, luidt het verweer. Ze kiezen er bewust voor, 'niet omdat ze ertoe gedwongen worden, of omdat ze geen alternatieven kunnen vinden'.
De rechtszaak gaat consumenten niet helpen, zegt Kent Walker van Google. "Integendeel. Het zou zoekresultaten van mindere kwaliteit op kunstmatige manier stuwen, telefoons duurder maken en het zou moeilijker worden voor mensen om de zoekmachine te gebruiken die zij willen."
Het bedrijf stelt dat het betalen voor promotie van zijn eigen diensten, een verwijzing naar de afspraken met Apple, gemeengoed is voor veel bedrijven. "Net zoals een ontbijtgranenmerk betaalt aan een supermarkt om zijn product aan het einde van een gangpad of op ooghoogte te plaatsen."
Het is volgens Google goed gebruik, ook bij andere bedrijven die software maken.
Hoe werd Google zo groot?
Ze hebben, net als veel andere bedrijven, een aantal grote overnames gedaan.
In 2005 nam het Android over, een toen nog onbekende bedrijf dat software maakte voor mobiele telefoons. Daar betaalden ze slechts 50 miljoen dollar voor. Volgens een van de latere topmannen, was dat de beste deal ooit. Zo'n 80 procent van alle Android-telefoons draait nu op die besturingssoftware van Google.
Een jaar later voegden ze voor 1,6 miljard euro ook YouTube toe aan het bedrijf. De advertenties op YouTube zijn nu goed voor zo'n 10 procent van de huidige omzet.
Een van de belangrijkste overnames in deze kwestie is de overname van Doubleclick in 2007. Google kocht het online-advertentiebedrijf en advertentiemarktplaats voor 3,1 miljard dollar. Microsoft, Yahoo en andere concurrenten lobbyden om de overname tegen te houden. Maar toezichthouder FTC keurde de overname uiteindelijk goed.
Volgens kenners is dat de overname die Google uiteindelijk echt groot maakte op het gebied van advertenties.
Hoe zit het in de EU?
Het Amerikaanse ministerie van Justitie noemt Google een monopolist en poortwachter van het internet. Een term die Eurocommissaris voor mededinging, Margrethe Vestager, ook vaak gebruikt.
De Europese Commissie heeft Google al wat langer in het vizier. Het heeft Google in meerdere mededingingszaken op de vingers getikt voor machtsmisbruik en daar ook voor beboet. In totaal is er voor meer dan 8 miljard euro aan boetes uitgedeeld.
Europese boetes voor Google
- 2017 - Google - 2,42 miljard euro - prijsvergelijker Google Shopping
- 2018 - Google - 4,34 miljard euro - mobiele besturingssysteem Android
- 2019 - Google - 1,49 miljard euro - benadelen advertentienetwerken met Google AdSense
In maart vorig jaar was er een boete van 1,49 miljard euro, wegens het voortrekken van Googles eigen advertentie-verkoopdienst AdSense. Google verhielp de klacht door te stoppen met dat voortrekken.
In 2018 was er een boete van 4,3 miljard euro voor machtsmisbruik met besturingssysteem Android. Google dwong smartphonemakers om bepaalde Google-apps te installeren als ze gebruik wilden maken van Android. Google ging overstag waardoor merken wel zelf de keuze hadden. Een andere eis was dat Google een keuzescherm zou maken, zodat consumenten zelf kunnen kiezen welke browser ze gebruiken in Android.
En een jaar eerder was er een boete van 2,42 miljard euro omdat het bedrijf zoekresultaten van zijn eigen Google Shopping voortrekt. Daar had onder andere de Nederlandse vergelijker Beslist.nl veel last van. Google beloofde zijn eigen resultaten niet meer voor te trekken.
Ondanks dat Google zijn beleid om bijna alle punten iets aanpaste, is het wel tegen al deze boetes in beroep gegaan. De uitspraken in die zaken laten nog op zich wachten.