Spil in chipmarkt: ASML waarschuwt voor aanhoudend tekort
Chipfabrikanten investeren miljarden om de vraag naar chips bij te benen. Maar nieuwe fabrieken staan er niet zomaar en de machines om chips mee te maken ook niet. Chipmachinebouwer ASML kan de vraag naar zijn machines niet bijhouden. En als ASML waarschuwt voor tekorten moeten we opletten. "Dat moet je heel serieus nemen, want er is geen bedrijf dat zo'n rol speelt." Van dat chiptekort zijn we dus niet zo snel af.
"Volgend jaar en het jaar erna zullen er tekorten bestaan", waarschuwt ASML-topman Peter Wennink tegen zakenkrant Financial Times.
Hij is niet de eerste die waarschuwt, dat deden chipmakers zoals Samsung, Intel en TSMC zelf ook al veelvuldig. Maar als Wennink zich uitspreekt over de markt, dan moet je goed opletten, zegt analist Jos Versteeg van InsingerGilissen. Want volgens hem is er geen enkel bedrijf dat zo nauwkeurig weet wat er speelt als ASML.
"80 tot 90 procent van de machines die ze ooit hebben gemaakt draait nog. En de meeste machines zijn verbonden met ASML, zodat ze bijvoorbeeld weten of en wanneer ze moeten worden onderhouden. Daardoor hebben ze enorme inzichten in de huidige capaciteit."
Meer machines
De vraag naar chips is vele malen groter dan het aanbod. En omdat de chipmakers meer fabrieken willen, is er dus ook meer vraag naar de machines van ASML.
Dat zorgt voor records bij het bedrijf. "Dit jaar verschepen we meer machines dan vorig jaar", zegt Wennink tegen FT. En ook volgend jaar worden er meer machines gebouwd.
Maar dat is niet genoeg om de vraag bij te benen. "We moeten onze capaciteit met meer dan 50 procent vergroten. En dat kost tijd", zegt hij.
Afhankelijk van ASML
En dat raakt chipmakers zoals Samsung, Intel en TSMC. Want zij kunnen niet zonder ASML. De ASML-machines maken schijven, zogenaamde wafers, waar chips van worden gemaakt. En er is amper concurrentie.
Want de machines van ASML zijn volgens de baas goed voor zo'n 80 procent van alle spullen waar chips in zitten. Van smartphones en auto's tot slimme lampen. En dat is geen overdreven schatting, zegt Versteeg. "Waarschijnlijk ligt dat percentage wel hoger."
Leveranciers zitten ook aan hun max
Het grote tekort aan chips zit niet in de meest geavanceerde chips die gebruikt worden voor toepassingen van kunstmatige intelligentie, zelfrijdende auto's en cloud-computing.
Er is juist een tekort aan de chips die wat groter zijn en veel worden gebruikt in consumentenelektronica. Stel dat ASML ineens een fabriek erbij heeft waar ze die machines kunnen bouwen, dan is het probleem nog niet opgelost. Want ook ASML is afhankelijk van leveranciers die spullen leveren die nodig zijn voor de machines.
"Die leveranciers werken zich ook een slag in de rondte. Denk aan speciale lasers van Cymer en glazen en spiegels van Zeiss. Die hebben ook niet ineens meer capaciteit. Zeiss kan niet ineens allemaal spiegels erbij maken", zegt Versteeg.
Concurrentie zou het ook kunnen
Het laat zien dat het een ingewikkelde markt is. Maar daar zijn dus ook kansen voor de concurrenten. "Canon en Nikon kunnen ook die grotere, minder ingewikkelde chips maken", zegt Versteeg. Of zij instappen in dat gat moet blijken, want de chipindustrie beweegt sterk mee met de economie. "Dus fabrikanten zijn voorzichtig om de capaciteit te vergroten."
Terwijl de chipmakers steeds afhankelijker worden van ASML. "Het wordt langzaamaan een 100 procent marktaandeel. Echt een ontastbare positie. Ik heb niet vaak meegemaakt dat andere bedrijven het niet kunnen bijbenen en stoppen."
Dus voor de chipmakers is het een ouderwets verhaal van wachten tot je aan de beurt bent of de capaciteit bij ASML vergroot is.