Nu haal je ook een suikerspin, bos bloemen, of verse soep uit een automaat

Lange tijd waren het vooral blikjes frisdrank, en eten, zoals snoep en koek, die je uit automaten kon trekken. Maar dat verandert, zegt Marco Brouwer, directeur van Jaski Automaten.

Zo kun je in winkelcentrum Hoog Catharijne in Utrecht een suikerspin uit een automaat halen. En op verschillende plekken kun je bloemen kopen via een automaat, zoals in winkelcentrum Alexandrium in Rotterdam, het Marriott Hotel in Amsterdam en bij een benzinestation in Delft.

Bij apotheken kun je je medicijnen uit een automaat halen, in wasstraten koop je schoonmaakdoekjes uit een automaat.

'We gaan ze steeds meer zien'

In totaal staan er meer dan 50.000 verkoopautomaten in Nederland, zegt Brouwer. Sinds corona is er volgens hem sprake van stabiele verkopen. Verkoopautomaten gaan wel 15 tot 20 jaar mee, dus doordat er elk jaar weer nieuwe bij komen, zie je er ook steeds meer staan, zegt Brouwer.

Automaten moeten zich natuurlijk terugverdienen. Ze zijn er in alle soorten en maten. Een tweedehands heb je al vanaf zo'n 2000 euro. Maar nieuwe zijn uiteraard duurder. Dat geldt ook als ze bijvoorbeeld moeten koelen, of buiten moeten kunnen staan. De prijs kan dan oplopen tot wel 15.000 euro (zonder extra's die je ook kunt bestellen).

Ook USB-sticks op kantoor

Bij een verkoopautomaat denk je misschien snel aan eentje waarin bijvoorbeeld snoep of broodjes worden verkocht. Met een spiraal erin, die door te draaien een rolletje drop op een lift duwt of laat vallen, waarna je het via een klep onderin kunt pakken. Maar zulke automaten kun je ook voor veel andere producten gebruiken, vertelt Brouwer.

Hij plaatst, onder meer in kantoren, ook automaten waar je bijvoorbeeld oplaadkabels voor telefoons, USB-sticks en tampons uit kunt halen. De kosten van die automaten zijn dan voor het bedrijf, maar omdat medewerkers met hun eigen bedrijfspas 'betalen', worden de kosten automatisch aan hun afdeling doorberekend, aldus Brouwer.

Fietslampjes en padelrackets

Maar er passen ook fietslampjes in automaten en die zie je op treinstations staan. Easytoys heeft in een paar hotels automaten met speeltjes voor volwassenen. Soms hebben sportscholen automaten waar je niet alleen sportdrankjes uit kunt halen, maar ook bijvoorbeeld rackets en ballen voor padel.

"De toepassingen voor producten anders dan eten of drinken zijn nog niet heel erg bekend, maar wij proberen er meer bekendheid aan te geven. Misschien is die potentiële markt nog wel groter dan die voor eten en drinken", zegt Brouwer.

Andere soorten verkoopautomaten maken het ook mogelijk grotere en zwaardere producten te verkopen, zoals een zak appels of een fles verse melk. En op heel wat plekken kun je pakketjes bij een automaat laten bezorgen, zodat je het eruit kunt halen wanneer jou uitkomt en je er niet speciaal voor hoeft thuis te blijven.

Boerderijwinkels

Bij boerderijen zie je, vooral sinds corona, ook verkoopautomaten verschijnen. Ook voor gekoelde producten. Door aardbeien, melk, en eieren via een automaat te verkopen, voorkom je bovendien dat 'klanten' niet hun boodschappen meenemen zonder te betalen. Automaten bij boerderijen kunnen ook gekoeld zijn, voor bijvoorbeeld vlees.

Soms is er zelfs een heuse winkel in de stad, met alleen automaten, waar je producten rechtstreeks van boerderijen kunt kopen. Het aantal verkoopautomaten van boeren groeit ook doordat consumenten meer lokaal willen kopen, aldus David Irvine van de European Vending & Coffee Service Association.

Groeimarkt

Dirk Mulder, retailexpert bij ING, denkt dat de verkoop via automaten een groeimarkt is. "In Japan staan bijna overal automaten, waar je bijna alles kunt kopen. Jongeren zijn druk met school, werk en hun sociale leven en daarom zijn ze op zoek naar een stukje gemak." Hij ziet plaats voor verkoopautomaten overal waar veel mensen komen, die ook nog eens haast hebben, zoals op stations en vliegvelden.

Naast het gemak dat consumenten zoeken, maken ook personeelstekorten in veel sectoren dat ondernemers eerder automaten neerzetten, denkt Mulder. En via automaten kun je 24 uur per dag verkopen. Verder kun je door de voortschrijdende techniek nu van een afstand nagaan of de automaat nog wel gevuld is en of de producten nog wel vers zijn. Ook kun je via data zelfs voorspellen wat de vraag zal zijn, aldus Mulder.

Contactloos betalen

Vergeet ook niet dat het makkelijk is dat je nu contactloos kunt betalen, in plaats van dat je het precieze bedrag aan muntjes in een automaat moet inwerpen, vult Brouwer aan.

Hij ziet ook kansen voor verkoopautomaten bij bijvoorbeeld oplaadstations waar automobilisten moeten wachten als ze hun elektrische auto willen opladen.

Minder persoonlijk

Maar Mulder denkt dat niet alle artikelen zich lenen voor verkoop via automaten. "Als je iets uit een automaat haalt dan is het minder persoonlijk." Bij duurdere producten verwacht je ook service en advies, dat krijg je bij een automaat niet, zegt hij. En bij duurdere producten neemt de diefstalgevoeligheid ook toe.

Consumenten vinden het mogelijk ook een nadeel dat je bij een verkoopautomaat minder keuze hebt, denkt Mulder. En hij vraagt zich af of consumenten het wel prettig vinden om verse producen via een automaat te kopen. Bedenk ook dat er in het dichtbevolkte Nederland bijna altijd wel een winkel in de buurt is, besluit Mulder.