1 procent van alle werkende Nederlanders krijgt 15 procent van al het inkomen
De 1 procent Nederlanders met de hoogste inkomens toucheert samen 15 procent van het totale inkomen à 825 miljard euro. Dat danken ze aan het feit dat ze relatief veel minder belasting betalen dan de 99 procent van de volwassenen die géén topinkomen hebben.
Dit komt doordat hun belastingdruk niet zoals bij veel Nederlanders vooral door de sociale premies en belastingen in box 1 wordt bepaald, maar door de vennootschapsbelasting.
Winst in het bedrijf
De hoogste inkomens halen hun verdiensten grotendeels uit bedrijfswinsten, waardoor de vennootschapsbelasting de grootste stempel drukt op het bedrag dat die groep aan de Staat afdraagt. De hoogste inkomens hebben vaak een aanmerkelijk belang in een bedrijf.
Als de winst van de topinkomens ook wordt uitgekeerd, betaalt die groep ook inkomstenbelasting. Maar in de praktijk blijft het merendeel van die winsten ingehouden, blijkt uit een langdurig onderzoek van het Centraal Planbureau (CPB).
Daarom blijft hun belastingdruk relatief laag, ongeveer 34 procent. Ter vergelijking: de inkomstenbelasting in de eerste schijf (voor jaarinkomens tot 75.518 euro) is dit jaar 36,97 procent.
Voor de allerhoogste inkomens is de belastingdruk nog lager: voor de 1400 topverdieners was de belastingdruk in de onderzochte periode zo'n 28 procent.
70 versus 5 procent
Die lage belastingdruk heeft gevolgen. In de jaren 2011 tot en met 2019 steeg het reële inkomen van de absolute topverdieners met maar liefst 70 procent. Het gaat om de bovenste 0,01 procent van de inkomens, omgerekend zo'n 1400 mensen. Hun gemiddelde inkomen lag in 2019 op 13,9 miljoen euro.
Als we kijken naar de groep van 90 procent 'laagste' inkomens - waar dus ook nog de midden- en hogere inkomens bij horen - steeg het reële inkomen door de bank genomen een stuk minder hard. In doorsnee steeg dit met 5 procent in de jaren 2011 - 2019.
In eerder onderzoek uit 2022 constateerde het CPB al dat huishoudens met de hoogste inkomens relatief gezien minder belasting afdragen dan andere huishoudens. Toen keek het planbureau alleen naar 2016, nu is naar een langere periode onderzoek gedaan (2011-2019).
Eendagsvliegers
Het CPB deed ook onderzoek naar de samenstelling van de groep mensen met de hoogste inkomens. Deze bestaat uit een 'vaste kern' en wordt aangevuld door mensen die een paar jaar een hoog inkomen hebben. De bovenste 0,01 procent is per jaar verschillend samengesteld, omdat veel mensen eenmalig hoge winsten behalen. Van de mensen die in 2011 tot die groep behoorden, zit maar 16 procent daar in 2019 nog steeds in, berekende het CPB.
De groep van 140.000 mensen met de hoogste inkomens bestaat vooral uit mannelijke directeur-grootaandeelhouders van tussen de 45 en 65 jaar oud. Naast het feit dat zij relatief minder belasting betalen dan andere inkomens, zijn hun inkomens in de onderzochte periode ook meer toegenomen dan het doorsnee-inkomen van lagere en middeninkomens, onderzocht het CPB.
Al jaren is de belasting van de allerrijksten een heikel punt in Den Haag. Zo bepleiten meerdere partijen een zogeheten miljonairsbelasting. Ook probeert de overheid belastingontwijking aan te pakken.