NS wil verlies goedmaken met forse verhoging prijs treinkaartjes en reorganisatie
Reizigers staat een forse verhoging van prijzen voor een treinreis te wachten volgend jaar. De Nederlandse Spoorwegen (NS) lijdt verlies omdat er minder reizigers dan verwacht met de trein gaan. Om dat op te vangen, gaat de NS bezuinigen en de prijzen met maar liefst 8,7 procent verhogen. En daar blijft het waarschijnlijk niet bij.
De verhoging van 8,7 procent stond al in de sterren geschreven. Eigenlijk wilde de NS de prijsverhoging dit jaar al doorvoeren namelijk. Dat hoefde niet, omdat het demissionaire kabinet op verzoek van de Tweede Kamer met 120 miljoen euro te hulp schoot.
Geen pinautomaat
Voor volgend jaar is deze steun er - vooralsnog - niet. En staatssecretaris Chris Jansen liet eerder al weten niet van plan te zijn te hulp te schieten. "Even heel plat gezegd: volgens mij zijn wij geen pinautomaat voor bedrijven of instellingen", beantwoordde hij een vraag uit de Tweede Kamer. "Het kabinet beraadt zich nog op wat hiermee te doen", laat zijn woordvoerder vandaag desgevraagd weten.
Daarmee lijkt de prijsverhoging onafwendbaar. De NS kan ook niet anders, stelt het bedrijf dat voor 100 procent in handen is van de staat. De coronacrisis ligt alweer jaren achter ons, maar nog steeds reizen er minder mensen met de trein dan voor de coronaperiode.
Gat van 11 procent
Daarbovenop heeft ook NS te maken met de inflatie. De gestegen energie en personeelskosten heeft het bedrijf niet een op een doorberekend aan de reiziger. Als dat wel was gebeurd, waren de treinkaartjes sinds 2021 volgens NS 11 procent extra duurder geworden. De inflatie zorgt er zeer waarschijnlijk voor dat de prijzen met meer dan 8,7 procent omhoog gaan. NS mag de prijzen ieder jaar in lijn met de inflatie verhogen.
Het bedrijf kan naar eigen zeggen niet anders, want in de eerste zes maanden van dit jaar werd een verlies geleden. Onderaan de streep gaat het om 33 miljoen euro. Het verlies had groter kunnen uitvallen, maar NS had ook enkele eenmalige meevallers.
Lonen omhoog
Het belangrijkste onderdeel - het laten rijden van treinen op het hoofdrailnet (HRN) - kost meer dan het oplevert. Om überhaupt genoeg treinen te laten rijden, moet NS veel extra personeel aannemen. En dat personeel kost ook meer, dankzij een flinke loonsverhoging.
De rekening voor het op orde krijgen van de boekhouding gaat niet alleen maar naar de reiziger. NS gaat ook extra bezuinigen. Dat moet per jaar een besparing van 200 miljoen opleveren. Een deel van dit pakket hoopt NS te bereiken doordat mensen met pensioen gaan. Op die manier hoopt NS afscheid te nemen van 500 voltijdsbanen.
Daarnaast wil het bedrijf kantoorgebouwen verkopen en met minder IT-systemen werken. Als paardenmiddel overweegt het spoorbedrijf om het opknappen van treinen te versoberen in de toekomst. Die optie wordt nu onderzocht.
Van 86 miljoen betalen naar 13 miljoen krijgen
Helemaal zonder (extra) steun van de overheid is NS de komende jaren sowieso niet, bleek al eerder uit onderzoek van RTL Z. Het bedrijf krijgt een vergoeding van 13 miljoen euro voor het laten rijden van treinen op het HRN in de periode 2025 - 2033. In het huidige contract betaalt NS hier 86 miljoen voor. Dat levert in de komende jaren dus een voordeel van ongeveer 900 miljoen euro op.
Boze reacties
Het plan van NS schiet bij een hoop mensen in het verkeerde keelgat. Reizigersvereniging Rover gaat uit van een prijsverhoging van meer dan 10 procent, omdat de inflatie er dus ook nog bij zal komen. En dat zal er alleen maar voor zorgen dat nog meer mensen het spoor links laten liggen, vreest Rover.
En de reiziger wordt al niet verwend, aldus Rover. Ook volgend jaar wordt er op een aantal trajecten met minder treinen gereden dan is afgesproken. De reiziger wordt dus dubbel gedupeerd: minder treinen voor meer geld.
"De prestaties zijn onder de maat en tegelijkertijd kondigt de NS een prijsverhoging aan", reageert Hester Veltman-Kamp (VVD). "Dit is niet meer uit te leggen en een slecht signaal naar reizigers." D66'er Mpanzu Bamenga zegt: "Treinvervoer moet toegankelijk zijn voor iedereen. Een prijsverhoging maakt dat moeilijker. Daarom pleit ik voor de Nederlandpas (Zoals in Duitsland, waar reizigers voor 49 euro per maand onbeperkt het Duitse regionale openbaar vervoer konden gebruiken, red.) waarmee iedereen in Nederland betaalbaar gebruik kan maken van de trein. Goed voor de portemonnee en voor het klimaat."
Ook SP'er Bart van Kent is niet blij. "De prijs van treinkaartjes moet juist fors omlaag in plaats van fors omhoog. Het Nederlandse openbaar vervoer is al het duurste in heel Europa. Ik vind dat regeringspartijen die de mond vol hebben van bestaanszekerheid en filebestrijding dit moeten voorkomen. Daar moet geld voor op tafel komen. De SP wil dat dit voor nu gefinancierd wordt via het klimaatfonds."
Vakbond FNV is pissig over het feit dat NS niet heeft overlegd over de reorganisatie. "&%$#@ NS begrijpt niet wat je aan correcte arbeidsverhoudingen kan hebben", twittert bestuurder Henri Janssen.