Gigantische accufabriek bij de poolcirkel is Europa's hoop voor de energietransitie
In het hoge noorden van Zweden wordt gebouwd aan een gigantische fabriek, die miljoenen accu's gaat produceren voor de energietransitie. Daarmee moet Europa niet langer afhankelijk zijn van Chinese fabrikanten. Of de gok slaagt is allerminst zeker: het kost miljarden en werknemers moeten van heinde en verre worden ingevlogen.
De fabriek van het bedrijf Northvolt is nog maar half af, maar de eerste accu's rollen al van de band. "Wanneer de fabriek helemaal klaar is, maken we hier accu’s voor 1 miljoen elektrische auto's, elk jaar weer", vertelt Northvolt-woordvoerder Matti Kataja.
Nu moeten Europese autobouwers hun accu's nog uit Azië halen. De grootste fabrikanten zitten in Zuid-Korea, maar vooral in China. Dat hoeft geen probleem te zijn, zolang Chinese leveranciers de accu's blijven leveren. Mochten de handelsbetrekkingen ooit verder vertroebelen, dan zou de Europese auto-industrie met een enorm probleem kunnen zitten.
Overvloed aan groene stroom
Het maken van de accu's kost megaveel stroom. Rond de poolcirkel hebben ze gelukkig een uniek voordeel: door snelstromende rivieren stikt het hier van de waterkrachtcentrales. Noord-Zweden verkeren daarom in de luxe dat er meer groene stroom wordt opgewekt, dan er gebruikt wordt. "En dat is perfect voor ons, want dat is wat we nodig hebben om - wat wij noemen - de groenste batterijen ter wereld te maken", zegt Kataja.
Probleem is alleen dat er amper mensen wonen. Die moeten van over de hele wereld naar het hoge noorden worden gelokt. Kataja: "Vandaag de dag zijn we met 106 verschillende nationaliteiten. Veel mensen komen natuurlijk uit Europa, maar ook veel uit Afrika en uit India." Het zorgt ervoor dat het voormalige slaapstadje Skellefteå opeens ontwaakt.
Cricketclub
Door alle nieuwkomers barst de plaatselijke cricketclub uit z’n voegen. "Drie jaar geleden waren we nog met z’n tienen. Inmiddels hebben we tweehonderd leden en waarschijnlijk is dat volgend jaar alweer dubbel zoveel", zegt de voorzitter van cricketclub Skellefteå. "Het zijn vooral Indiërs, Pakistani, en mensen uit Bangladesh en Sri Lanka."
En dat is toch even wennen, op een plek waar het 's winters de hele dag donker blijft en het kwik afgelopen januari nog daalde tot 40 graden onder nul.
Poolwinters
"Het was mijn eerste winter. En het was verschrikkelijk", lacht een van de cricketspelers als een boer met kiespijn. "Mijn oogleden vroren aan elkaar vast", zegt zijn Indiase teamgenoot.
Toch houdt de kou geldschieters niet tegen, want die staan in de rij. Investeerders en overheden staken de afgelopen jaren al 15 miljard euro in Northvolt. Geen enkele Europese start-up harkte zoveel geld binnen. De verwachtingen zijn dus hooggespannen voor deze Europese batterijproducent, die ons minder afhankelijk gaat maken van China. Althans, dat is de bedoeling.
BMW haakt af
Vorige maand kreeg Northvolt slecht nieuws. BMW annuleerde plots een enorme bestelling, ter waarde van 2 miljard euro. BMW is klant van het eerste uur, maar was ontevreden. De autobouwer koopt de accu's nu alsnog bij een Aziatisch bedrijf.
Northvolt wuift het een beetje weg en wijt het aan opstartproblemen. "Weet je, het is enorm uitdagend om uit het niets een hele nieuwe industrietak te beginnen hier in Zweden", zegt woordvoerder Kataja. Volgens hem is er geen reden tot paniek.
Voorlopig stapelen de verliezen zich op voor Northvolt, dat in 2017 werd opgericht door twee oud-medewerkers van Tesla. Vorig jaar draaide het bedrijf een omzet van 128 miljoen euro, maar een verlies van 1,2 miljard. Plannen voor een tweede fabriek in Zweden worden daarom heroverwogen, schrijft Reuters.
De Zweedse overheid staat deels garant voor de miljardenleningen die Northvolt aantrok. Sommige Zweedse economen vinden dat dit een enorm risico is. Want mocht Northvolt de leningen niet kunnen terugbetalen, dan komt de rekening uiteindelijk bij de Zweedse belastingbetaler terecht.
Op het cricketveld blijven ze erin geloven. "Dit zijn hick-ups, hoort erbij", aldus een Pakistaan die met zijn bat weer het veld oploopt. Hier genieten ze nog even van het zonnetje, voordat het straks weer de hele dag donker en min 40 wordt.