Nieuwe manier om je huis warm te krijgen zonder gas: de warmtewin-gevel
Van het gas af, een lagere energierekening en geen lawaaiige buitenunit van een warmtepomp. Het kan met de zogeheten warmtewin-gevel, een Nederlandse innovatie. Zo’n gevel is zuiniger dan een volledig elektrische luchtwarmtepomp en kan in de zomer ook koelen. Maar nadelen zijn er ook.
Zonlicht verwarmt de buitengevel van een gebouw. Die warmte wordt opgeslagen in een groot buffervat en gebruikt als warmtebron. Bijna tien jaar is er door prefabhuizenbouwer Emergo, verffabrikant AkzoNobel en TNO gewerkt aan deze Nederlandse uitvinding.
TNO en Emergo richtten samen dochteronderneming Calosol op voor de zonactieve gevel. AkzoNobel ontwikkelde een speciale verfcoating die zonnestraling absorbeert. Zonlicht bestaat voor zo’n 50 procent uit nabij infraroodlicht. En deze onzichtbare zonnewarmte kan worden opgevangen in een verwarmingssysteem dat vergelijkbaar is met een soort vloerverwarming achter de buitengevel.
Hoe werkt een warmtewin-gevel?
Aan de buitengevel van een gebouw worden aluminium panelen gemonteerd die de warmte van het zonlicht opvangen. Achter de panelen loopt een buizensysteem gevuld met water. Het door de zon verwarmde water wordt opgeslagen in een groot buffervat. Of het warme water wordt direct gebruikt door een warmtepomp.
Met het warme water wordt het pand verwarmd via vloerverwarming of bestaande radiatoren. En het levert ook meteen warm tapwater voor de keukenkraan of douche. Op het dak liggen zonnepanelen om de warmtepomp en de rest van het gebouw te voorzien van stroom.
TNO heeft de innovatie uitvoerig getest. Het grote voordeel is dat het systeem geluidloos is en je in één klap van het gas af bent. Je hebt geen buitenunit nodig zoals bij een gewone elektrische luchtwarmtepomp. Het systeem is zelfs zo energiezuinig dat er niet altijd en zwaardere stroomaansluiting nodig is. Bovendien bespaar je ook nog eens flink op je energierekening.
Het grote voordeel van zo’n zonactieve gevel is dat deze 30 procent zuiniger is in stroomgebruik dan een volledig elektrische luchtwarmtepomp. Daarnaast kan het systeem in de zomer het pand een paar graden koelen, doordat er koud water door de buizen kan stromen en de gevel de warmte via de gevel kwijt kan.
Er is lang onderzoek gedaan naar welke kleuren het beste rendement geven. Wit licht weerkaatst meer zonlicht dan donkere kleuren. Desondanks kunnen door de speciale coating witte panelen 37 procent zonnewarmte absorberen en zwarte tot wel 95 procent. En je kunt alle denkbare kleuren mengen.
Nog niet beschikbaar voor individuele woningen
De ontwikkelaars zien veel potentie voor hun systeem. Nederland telt 900 vierkante kilometer aan gevel en evenveel dakoppervlak en die is allemaal bruikbaar om zonnewarmte te winnen. Er is ook een nadeel voor een gemiddelde woning ligt de aanschafprijs rond 4000 euro hoger dan een volledig elektrische luchtwarmtepomp.
Daarom is het systeem vanwege de kosten nu alleen nog beschikbaar voor kantoorgebouwen, sportscholen en grotere appartementencomplexen. Het is nu te duur voor een individuele huiseigenaar.
Toch is het systeem uitvoerig getest op individuele huizen. Al drie jaar loopt er een pilot bij de Brabantse woningcorporaties Compaen in Helmond en Trudo in Eindhoven. Zij voorzagen elk drie huurhuizen van een warmtewin-gevel. Zo ook het huurhuis van Jolanda van Bekhoven.
Energierekening gedaald
En zij is enthousiast. "Het opwarmen van mijn huis duurt langer dan bij mijn oude cv-ketel op gas, maar daarna blijft mijn huis continu warm op dezelfde temperatuur en is het door het hele huis even warm", zegt Van Bekhoven. Ze kon haar oude radiatoren blijven gebruiken en haar energierekening is gedaald.
Bart Erich, technisch directeur bij Calosol zegt: "Het systeem is in aanschaf iets duurder dan een traditionele warmtepomp. De meerkosten zitten vooral in het ontwerp op maat, de buizen montage en de kosten voor het aanvragen van de benodigde vergunningen bij de gemeente en welstandscommissie. Op termijn moet het gevelsysteem als oplossing ook betaalbaar en beschikbaar komen voor individuele huiseigenaren".
Aansluiting warmtenet ligt stil
Toch hebben woningcorporaties interesse, omdat zij veel dezelfde soort huizen hebben die van het gas af moeten. Dan zijn die maatwerkkosten over meerdere woningen te verdelen. En de aansluiting op een warmtenet ligt zo goed als stil, dus dan is dit een mogelijk alternatief.
Theater De Kring in Roosendaal wil hun 25 meter hoge theatertoren voorzien van een warmtewin-gevel. Volgens theaterdirecteur Jan-Hein Sloesen was het gebouw uit de jaren 80 hard toe aan een opknapbeurt.
"Een traditionele warmtepomp was voor ons geen oplossing. We zitten hartje centrum en de buitenunits maken in de winter te veel herrie. Daarnaast zouden we ook onze stroomaansluiting moeten verzwaren en daarvoor sta je jarenlang op een wachtlijst."
Door het aanbrengen van een nieuwe gevel bespaart het theater op het zandstralen en opnieuw voegen van de toren. Dat is een dure grap en die kosten besparen ze door de gevel volledig in te pakken met aluminium panelen die ook meteen de gevel isoleren. De warmtewin-gevel en installatie kost 1,8 miljoen euro. Door het wegvallen van de gasrekening van 165.000 euro per jaar moet de investering zich in een aantal jaar terugverdienen.
Verdienmodel
"Het systeem levert zoveel warmte op dat niet alleen het theater wordt verwarmd en gekoeld, maar ook voor het naastgelegen museum en kerk. Op termijn willen we ook omliggende woningen van warmte voorzien. Dan wordt de warmtewingevel een verdienmodel voor ons theater", zegt Sloesen.
De hele verbouwing en verduurzaming van De Kring kost 12 miljoen euro. Daarvoor heeft het theater een hypotheek afgesloten, waarvoor de gemeente Roosendaal garant staat. Op 21 november beslist de gemeenteraad of ze akkoord gaat met de plannen en garantstelling.
