Verborgen presentje hoge inkomens: iets meer hypotheekrenteaftrek
Het kabinet verhoogt volgend jaar geruisloos het belastingvoordeel een beetje dat huiseigenaren met midden- en hoge inkomens krijgen. Dat is een gevolg van de aanpassing van de belastingschijven voor inkomstenbelasting, maar werd tot nu toe amper opgemerkt.
Huiseigenaren met een hypotheek mogen, onder een aantal voorwaarden, de rente die zij over die lening betalen aftrekken van hun inkomsten bij de belastingaangifte. Dat betekent dus dat je over een lager bedrag belasting moet afdragen en dus minder belasting betaalt.
Fors beperkt
Vroeger gold dat je de betaalde rente simpelweg kon aftrekken van je belastbare inkomen. Dat leverde de hoogste inkomens, die een toptarief hebben van bijna 50 procent, dus ook een evenzo groot belastingvoordeel op. Feitelijk kregen ze de helft van de betaalde hypotheekrente weer terug van de staat.
De afgelopen jaren is die renteaftrek fors versoberd. Het maximale aftrektarief is voor iedereen gemaximeerd op 36,97 procent in 2024. Gelijk aan het belastingtarief dat burgers betalen tot een inkomen van 75.000 euro.
Onder andere de Europese Commissie hamert er al jaren op dat de Nederlandse hypotheekrenteaftrek moet worden versoberd. Daarvoor zijn tal van redenen. Het is in wezen een subsidie voor huiseigenaren, die huurders niet hebben. Dat is oneerlijk.
Bovendien zorgt die belastingsubsidie ervoor dat mensen zich dieper in de schulden steken, wat Nederland economisch kwetsbaar maakt in tijden van crisis. Als klap op de vuurpijl zorgt de aftrek er ook voor dat de huizenprijzen extra hoog zijn, omdat mensen meer kunnen lenen.
Geruisloos verhoogd
Toch heeft dit kabinet geruisloos het voordeel voor hogere inkomens weer wat opgeschroefd. De maximale aftrek is namelijk gekoppeld aan de nieuwe tweede schijf in de inkomstenbelasting die het kabinet volgend jaar wil invoeren. Die bedraagt 37,48 procent, een half procent hoger dus dan de 36,97 procent van nu.
Doordat lagere inkomens wat minder belasting gaan betalen volgend jaar (35,82 procent) hebben zij straks ook een kleiner fiscaal voordeel van de hypotheekrenteaftrek dan de hogere inkomens.
Principe
Dat is eigenlijk niet te verkopen, vindt ChristenUnie-Kamerlid Pieter Grinwis, omdat nu juist was afgesproken dat de maximale aftrek voor iedereen gelijkgetrokken zou worden en gemaximeerd werd op het lage tarief van de inkomstenbelasting.
Dat is straks dus niet meer zo. Over heel veel geld gaat het overigens niet, het voordeel voor hogere inkomens ten opzichte van nu zal in veel gevallen oplopen tot slechts een paar tientjes.
"Maar het laat opnieuw zien waar het hart voor klopt van dit kabinet. En dat is niet voor de lage inkomens", aldus Grinwis.
Onverstandig
"Ronduit onverstandig", noemt hoogleraar publieke economie Raymond Gradus het beleid. "Met de verhoging van de hypotheekrenteaftrek, stimuleert het kabinet de vraag op de woningmarkt, terwijl de markt de laatste jaren steeds overspannener is geraakt: het eigen huis is voor de meeste middeninkomens onbereikbaar geworden", schrijft hij in economenblad ESB.
Maar volgens woonminister Mona Keijzer is er helemaal niks geks aan de hand. "Het maximale tarief waartegen hypotheekrente kan worden afgetrokken van de inkomstenbelasting is gelijk aan het tarief van de tweede belastingschijf. Dat principe blijft ongewijzigd. Omdat het percentage van de tweede belastingschijf in 2025 wijzigt van 36,97 procent naar 37,48 procent, wijzigt ook het tarief waartegen hypotheekrente kan worden afgetrokken", schrijft zij aan de Tweede Kamer.
Het (fors) verlagen van de hypotheekrenteaftrek kan ervoor zorgen dat de prijsstijgingen op de woningmarkt beperkt blijven, leggen we uit in deze video:
Belofte aan Brussel
Maar eigenlijk gaat deze vlieger niet op. Nederland heeft namelijk beloofd aan de Europese Commissie, in ruil voor miljarden aan coronasteun, dat Nederland de hypotheekrenteaftrek zou beperken tot circa 37 procent. "Dat is het tarief van de eerste schijf in box 1", schreef toenmalig minister van Financiën Wopke Hoekstra er voor de volledigheid nog bij.
Het niet nakomen van die afspraken kan er ook voor zorgen dat Nederland minder geld uit Brussel krijgt. "Nederland moet uit dit Fonds nog vier miljard euro krijgen en Europa kan dit eenvoudigweg blokkeren omdat het kabinet deze toezegging niet nakomt", aldus Gradus.
Gradus roept de Eerste Kamer dan ook op om niet in te stemmen met het Belastingplan zolang deze maatregel erin staat. Het verlagen van het maximale aftrektarief naar 35,82 procent zou de staat ook nog eens enkele honderden miljoenen euro's opleveren.